پس از جهش 24 درصدی در سال 2017، شاخص قیمت انرژی بانک جهانی در فصل ابتدایی سال 2018 میلادی رشدی به میزان 10 درصد را پشت سرگذاشت. بخش اعظمی از این عملکرد صعودی نیز ناشی از افزایش 10 درصدی قیمت نفت در دوره مذکور به تبع افزایش تنش های ژوئوپولیتیکی و همچنین تداوم اجرای دقیق برنامه کاهش تولید از سوی اوپک و کشورهای غیر عضو رقم خورد. همچنین در سه ماه ابتدایی سال جاری قیمت گاز طبیعی به لطف بالارفتن تقاضای زمستانی 11 درصد گران شد و زغال سنگ نیز رشد قیمتی 4 درصدی را پشت سرگذاشت.
نفت خام
مصرف: بر اساس برآوردهای بانک جهانی، مصرف نفت خام در فصل ابتدایی سال 2018 افزایشی 1/6 درصدی را پشت سر گذاشته است. رشد مصرف در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی در سطح 1/4 درصد قرار داشته و سطح مصرف در کشورهای غیر عضو این سازمان 1/8 درصد بالا رفته است. در این میان پیش‌بینی می‌شود که مصرف جهانی نفت در سال 2018 افزایش سالانه ای برابر با 1/5 درصد را تجربه کند. مصرف در میان اعضای سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی 300 هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت و در کشوهای غیر عضو نیز میزان افزایش مصرف در سطح 1/2 میلیون بشکه برآورد می شود.
تولید: تحلیلگران بانک جهانی بر این عقیده هستند که تولید نفت خام در کشورهای غیر عضو اوپک در سال جاری میلادی با افزایشی به میزان 1/8 میلیون افزایش خواهد یافت که عمده علت این امر نیز بالا رفتن ملموس سطح تولید در ایالات متحده به شمار می‌رود. در این میان پیش‌بینی می‌شود که تولید اوپک در سال جاری کمی از سطوح سال گذشته عقب نشینی کند و بدین ترتیب می توان به کاهش سطح ذخایر جهانی نفت در سال 2018 امیدوار بود.
قیمت: بادر نظر گرفتن شرایط عرضه و تقاضای بازار، بانک جهانی پیش‌بینی می‌کند که میانگین قیمت نفت خام در سال 2018 و 2019 میلادی به 65 دلار در هر بشکه برسد. باوجود تاثیر مثبت پایبندی کشورهای حاضر در برنامه کاهش تولید بر قیمت نفت، آرام شدن روند رشد تقاضا و همچنین افزایش بیش از پیش سطح تولید در کشورهایی همچون ایالات متحده فشار معکوسی را بر قیمت وارد خواهد کرد.
در این میان اما ریسک‌های بالقوه ای نیز در جهت افزایش قیمت نفت خام کماکان در بازار دیده می شود. احتمال اخلال در روند تولید نفت شیل آمریکا به تبع مشکلات حمل و نقل این محصول و همچنین کاهش سرمایه گذاری در این حوزه، یکی از ریسک های مهم بازار به حساب می‌آید. همچنین تنش های ژئوپولیتیکی می تواند روند عرضه نفت از سوی کشورهای همچون عراق، لیبی، نیجریه و ونزوئلا را مختل کند و در عین حال ریسک عدم تایید پایبندی ایران به برجام نیز از سوی دولت ترامپ پیش روی بازار قرار دارد.
همچنین از مواردی همچون کاهش پایبندی کشورهای حاضر در برنامه کاهش تولید، رشد تولید در نیجریه و لیبی و افزایش تولید نفت شیل آمریکا به تبع بالارفتن کارایی در این صنعت از ریسک هایی به شمار می‌روند که می توانند قیمت را زیر فشار شدیدی قرار دهد.
زغال‌سنگ
افزایش مصرف زغال سنگ از سوی چین و همچنین وقوع زمستانی سرد در بسیاری از مناطق جهان، قیمت زغال‌سنگ را در فصل ابتدایی سال جاری با افزایشی 4 درصدی مواجه کرد. این محصول در سال 2017 نیز رشد قیمتی 34 درصدی را پشت سرگذاشته بود.
از دیدگاه تحلیلگران بانک جهانی روند صعودی قیمت زغال سنگ در ادامه سال 2018 میلادی تداوم نخواهد یافت و پیش‌بینی می شود که میانگین قیمت این محصول با کاهشی مختصر نسبت به سال گذشته در سطح 85 دلار قرار گیرد. اصلاح سبد انرژی در چین می تواند تقاضا برای زغال‌سنگ را در سال جاری کاهش دهد و این امر در کنار تجدید ذخایر این محصول در ماه‌های اخیر از رشد قیمت جلوگیری خواهد کرد.
گاز طبیعی
پس از افزایشی 21 درصدی در سال 2018، قیمت گاز طبیعی در فصل ابتدایی امسال باز هم بالا رفت و این محصول 11 درصد گران شد. سرمای شدیدی زمستانی در کنار کاهش سطح ذخایر در بسیاری از مناطق جهان از دلایل رونق بازار این محصول به شمار می رود. در این میان بانک جهانی در گزارش خود از احتمال افزایش 8 درصدی قیمت گار طبیعی در سال جاری میلادی سخن به میان می آورد. براین اساس افزایش قیمت نفت خام در بازارهای جهانی با یک دوره وقفه به بازار گاز طبیعی خواهد رسید.
متن کامل گزارش بانک جهانی را از این قسمت دریافت کنید.