تسهیل تشریفات گمرکی
دستورالعمل جدید «اصلاح و بهبود (ساماندهی) فرآیندهای صادرات، واردات، عبور (ترانزیت) و معاوضه (سوآپ) نفت خام، میعانات گازی و فرآورده‌ها و مشتقات نفتی در امور گمرکی» با همکاری وزیر نفت و رئیس کل گمرک ایران با هدف تسهیل صادرات و استفاده بهینه از پتانسیل واحدهای تولیدی مشتقات نفتی و پتروشیمی نهایی و ابلاغ شد. براساس این دستورالعمل جدید، سوآپ نفتی از سر گرفته می‌شود و خوشنامی از تشریفات گمرکی صادرات فرآورده‌های نفتی حذف می‌شود. این اقدام فصل نوینی در حمایت از بخش خصوصی به شمار می‌رود و منجر به تسهیل و تسریع انجام تشریفات گمرکی مربوط به صادرکنندگان به ویژه واحدهای تولیدی صادراتی خواهد شد.
مهم‌ترین بخش
مهم‌ترین بخش این دستورالعمل، حذف خوشنامی از تشریفات گمرکی فرآیند صادرات میعانات گازی و فرآورده‌ها و مشتقات نفتی با هدف حمایت از تمامی تولیدکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی به منظور افزایش صادرات است. با اجرای دستورالعمل جدید، تمامی شرکت‌های صادرکننده فرآورده‌ها و مشتقات نفتی مشمول تسهیلات گمرکی می‌شوند و عملیاتی شدن این دستورالعمل منجر به تسهیل و تسریع انجام تشریفات گمرکی مربوط به صادرکنندگان فرآورده‌ها و مشتقات نفتی به ویژه واحدهای تولیدی صادراتی خواهد شد. با این کار همه واحدهای تولیدی فعال در امر صادرات می‌توانند محصول‌های دارای کد استانداردسازی خود را (که نیازمند اخذ کد استانداردسازی است) با استفاده از تسهیلات موصوف از کشور صادر کنند. با دستورالعمل قبلی، صادرکنندگان این حوزه برای برخورداری از تسهیلات گمرکی، ملزم به تشریفات اداری طولانی برای اخذ گواهی خوشنامی بودند.
رویکرد اصلی
رویکرد اصلی در این دستورالعمل حمایت از واحدهای تولیدی و صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی است و البته حمایت از سرمایه در گردش آن‌هاست که سهم عمده‌ای در اقتصاد کشور دارند و می‌توان از پتانسیل واحدهای تولیدی پتروشیمی و تولیدکنندگان فرآورده‌ها و مشتقات نفتی برای توسعه صادرات، بیشتر و بهتر استفاده کرد. تسهیل در انجام تشریفات گمرکی این محموله‌ها قدرت رقابت پذیری واحدهای تولید و صادرات فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی را افزایش می‌دهد.
کوتاه شدن فرآیند
در زمان اجرای دستورالعمل قبل، خروج محموله‌های صادرکنندگانی که موفق به اخذ گواهی خوشنامی نمی‌شدند، موکول به وصول نظریه سازمان استاندارد یا تودیع سپرده نقدی یا ضمانت‌نامه بانکی به میزان سه برابر ارزش محموله براساس قیمت بین‌المللی نفت و گاز بود. در این فرآیند انتظار وصول جوابیه سازمان استاندارد، با توجه به طولانی بودن (به مدت 20 روز به صورت میانگین)، منجر به توقف طولانی مدت کامیون‌های حامل محموله‌های نامبرده و در نهایت افزایش هزینه تمام شده صادرات و نیز افزایش خطرات احتمالی ناشی از نگهداری کالاهای قابل اشتعال در اماکن گمرکی می‌شد.
امکان برابر استفاده از تسهیلات
همچنین تودیع تضمین نیز با توجه به مبلغ آن، بار مالی زیادی را به صادرکنندگان تحمیل و کمبود نقدینگی واحدهای تولیدی را تشدید می‌کرد. در رویه قبلی برخی تولیدکنندگان برای فرار از این مشکلات، به دارندگان گواهی خوشنامی مراجعه و تولیدات خود را به نام واحدهای خوشنام صادر می‌کردند که این امر موجب بروز موارد متعددی از انتقال مالکیت در محموله‌های صادراتی شده بود. بنابراین در دستورالعمل اخیر، مشکلات اشاره شده رفع شده و همه واحدهای تولیدی مطابق مفاد ذکر شده در این دستورالعمل، امکان استفاده از تسهیلات را دارند.
دستورالعمل جدید منجر به استفاده بهتر از پتانسیل واحدهای تولیدی فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی و نقدینگی آن‌ها می‌شود و شاهد رشد صادرات و تولیدات این محصول‌ها خواهیم بود. تاثیر این اقدام‌ها بر سالم سازی و شفاف سازی نیز قابل توجه خواهد بود که البته از اهداف پیاده سازی دستورالعمل جدید هم هست.
