- زهره صفری | کارشناس بازار سرمایه
حقوق صاحبان سهام بخشی از صورت‌وضعیت مالی (ترازنامه) است که با نام ارزش‌ویژه نیز شناخته شده است. این آیتم نشان می‌دهد که چه بخشی از دارایی‌های مجموعه تحت‌تملک صاحبان سهام است و میزان مالکیت آنها را نمایان می‌کند.
در واقع حقوق صاحبان سهام، میزان تملک یا سهم یک فرد حقیقی یا حقوقی را از ارزش یک شرکت بیان می‌کند. طبق معادله اساسی حسابداری، حقوق صاحبان سهام از کسر‌کردن بدهی‌ها از دارایی‌ها به‌دست می‌آید.
همان‌طور که می‌دانیم، همه آیتم‌های صورت‌وضعیت مالی، در این راستا طراحی شده‌اند که بتوان دریافت هر درآمد و هزینه‌ای چه منشأ و چه اثری دارد. حساب دارایی در مقابل حقوق صاحبان سهام و بدهی‌هاست.
به این معنا که حساب دارایی یا روی بدهی‌ها اثر می‌گذارد و منشأ آن در دارایی سایر افراد خارج از مجموعه است یا بر حقوق صاحبان سهام اثر می‌گذارد و منشأ آن در مایملک سهامداران است.
برای مثال در هنگام تاسیس یک شرکت که حقوق صاحبان‌سهام آن ۱۰۰ میلیارد تومان است، می‌خواهیم یک ساختمان با ارزش ۱۵۰ میلیارد خرید کنیم. می‌توانیم ۵۰میلیارد تسهیلات بانکی دریافت کنیم و با داشتن ۱۰۰میلیارد سرمایه، این ساختمان را بخریم. خرید ساختمان در بخش دارایی‌ها، تسهیلات ۵۰ میلیاردی در بخش بدهی‌ها و ۱۰۰ میلیارد سرمایه نیز در بخش حقوق صاحبان سهام می‌نشیند.
یعنی هر آنچه که از دارایی‌ها کسر می‌شود یا هرآنچه به دارایی‌ها افزوده می‌شود، یا منشأ آن در بدهی‌هاست و آنها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد یا منشأ آن حقوق صاحبان سهام است و روی آن اثر می‌گذارد. البته مانند مثال ذکر‌شده می‌تواند هر دو آیتم بدهی و حقوق صاحبان سهام را تحت‌تاثیر قرار دهد.