- زهره صفری | کارشناس بازار سرمایه
نوعی از تحلیل عمودی، استفاده از نسبت‌های مالی است. پیش از آنکه به این مبحث بپردازیم، لازم است صورت‌های مالی را بشناسیم و با آیتم‌های موجود در آنها آشنا شویم. انواع صورت‌های مالی شامل: صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع، صورت وضعیت مالی (ترازنامه)، صورت تغییرات در حقوق مالکانه و صورت جریان‌های نقدی هستند.
هر یک از صورت‌های مالی به نحوی می‌تواند مکمل یک صورت دیگر باشد. مهمترین هدف تحلیل صورت‌های مالی، کشف ارتباط میان اقلام صورت‌های مالی مختلف است. مثلا با افزایش سود خالص شرکت، می‌توان دریافت که حساب سرمایه در ترازنامه افزایش خواهد یافت.
به جز کشف ارتباط میان صورت‌های مالی مختلف، هر صورت مالی به تنهایی می‌تواند حاوی اطلاعات بسیار کاربردی برای ذی‌نفعان و استفاده‌کنندگان باشد. برای مثال، از صورت سود و زیان جامع می‌توان اقلام تحقق نیافته شرکت را که مربوط به سال‌های آتی است، شناسایی کرد و در تحلیل‌ها در نظر گرفت.
مانند تجدید ارزیابی دارایی‌ها که در این روزها جزو مباحث داغ بازار سرمایه است. یا مثلا از صورت جریان وجه نقد می‌توان دریافت که آیا شرکت نقدینگی لازم و کافی برای انتشار اوراق بدهی را دارد یا خیر؟
هر یک از صورت‌های مالی حاوی اطلاعاتی هستند که بخشی از نیاز استفاده‌کنندگان را پوشش می‌دهند. این صورت‌ها در کنار هم می‌توانند دید جامع و کاملی را ارائه دهند و همه جوانب مالی و اقتصادی یک شرکت را پوشش دهند.
برای مثال صورت سود و زیان، مربوط به درآمدها و هزینه‌های یک شرکت است و در نهایت سود (زیان) خالص شرکت را مشخص می‌کند. اما صورت وضعیت (ترازنامه) اقلام مربوط به دارایی، بدهی و سرمایه شرکت را نمایش می‌دهد.
بعضا صورت‌های مالی در نحوه نمایش اطلاعات نیز تفاوت‌هایی دارند. صورت سود و زیان اقلام مربوط به یک دوره (سه ماهه، ۶ ماهه، ۹ ماهه و یکساله) را نمایش می‌دهد.
اما صورت وضعیت، مربوط به آخرین روز دوره مالی مورد نظر است. مثلا صورت وضعیت انتهای اسفند ۱۳۹۸، صورت وضعیت شرکت را در ۲۹ اسفند ۹۸ نمایش می‌دهد و در اصطلاح، گویا یک عکس از آخرین وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌ها و سرمایه شرکت در آن روز است.
