به گزارش دنیای بورس به نقل از دنیای اقتصاد، بورس در پیچ تاریخی است؛ از یک‌سو عملکرد بنگاه‌ها نشان‌دهنده بازگشت قدرت سودآوری و تاب‌آوری عملیاتی در مواجهه با تورم و شوک‌های بیرونی است و از سوی دیگر، متغیرهای کلان از جمله نرخ بهره، سیاست‌های پولی و مداخلات قیمتی، عملا مانع از بازتاب این واقعیت‌ها در قیمت سهام شده‌اند. گزارش‌های شش‌ماهه منتشرشده در سامانه کدال حاکی از رشد ۲۸ درصدی سود خالص تجمیعی شرکت‌هاست؛ رشدی که عمدتا در صنایع پالایشی، دارویی و بانکی متمرکز بوده و نشان می‌دهد بخش واقعی اقتصاد در سطح بنگاه‌ها توانسته خود را با شرایط سخت تطبیق دهد. با این حال، پافشاری سیاستگذار بر تداوم نرخ بهره نزدیک به ۴۰ درصد، شکاف میان ارزش ذاتی و قیمت بازار را به بالاترین سطح تاریخی رسانده و زمینه شکل‌گیری آنچه را تحلیلگران از آن با عنوان «تله ارزش» یاد می‌کنند، فراهم کرده است.
در این شرایط، سرمایه‌گذاران با این پرسش اساسی مواجه‌اند که آیا بازار در آستانه یک چرخش سیاستی و آغاز فاز جدید ارزش‌گذاری قرار دارد یا همچنان باید شاهد فرسایش زمانی قیمت‌ها و خروج نقدینگی به سمت بازار بدهی و ارز باشیم؟ رفتار متفاوت صنایع و افزایش حساسیت بازار نسبت به شایعات ارزی و تغییرات احتمالی در سیاستگذاری پولی، نشان می‌دهد که جهت آتی بازار نه بر اساس عملکرد شرکت‌ها، بلکه بر پایه تصمیمات کلان اقتصادی تعیین خواهد شد.
بورس در تله ارزش
کامل ابراهیمیان، تحلیلگر ارشد بازار سرمایه در تحلیل استراتژیک خود از وضعیت فعلی بازار سهام ایران اظهار کرد: «گزارش‌های مالی شش‌ماهه منتهی به شهریور ۱۴۰۴ نشان‌دهنده واگرایی معنادار میان سلامت عملکرد بنگاه‌ها در سطح خرد و چالش‌های پایدار در سطح کلان اقتصاد کشور است. در حالی‌که سود خالص تجمیعی شرکت‌ها در نیمه نخست سال با رشد ۲۸ درصدی همراه بوده، معیارهای ارزش‌گذاری بازار سهام همچنان تحت فشار سیاست‌های پولی انقباضی و نرخ بهره نزدیک به ۴۰ درصد در کف‌های تاریخی قرار دارند.»
او با اشاره به جهش سودآوری شرکت‌ها در تابستان افزود: سود خالص فصلی شرکت‌های بورسی با رشد ۳۴ درصد نسبت به سال گذشته به ۳۶۳هزار میلیارد تومان رسید و سود تجمیعی نیمه نخست سال به ۷۹۳هزار میلیارد تومان افزایش یافت. این رشد نشان‌دهنده تاب‌آوری عملیاتی شرکت‌ها در مواجهه با شرایط تورمی است، اما کیفیت این سودآوری نیاز به واکاوی عمیق‌تر دارد.» ابراهیمیان درباره عملکرد نامتقارن صنایع توضیح داد: «در بخش پالایشی با رشد ۲۷۷ درصدی سودآوری مواجه بودیم که ناشی از بهبود کرک‌اسپردها، ثبات نسبی نفت و اثر نرخ نیمایی بوده است. صنعت دارو نیز با رشد ۱۱۵ درصدی به دلیل حذف ارز ترجیحی و آزادسازی نرخ‌ها عملکرد کم‌نظیری ثبت کرد. صنعت سیمان با وجود محدودیت انرژی، به دلیل عرضه در بورس کالا به سودآوری ۸۴ درصدی دست یافت و بانک‌ها نیز با ۴۶ درصد رشد سود، از محل درآمدهای غیرمشاع و کاهش ذخیره‌گیری تقویت شدند.
وی در مقابل، از صنایع تحت فشار نیز سخن گفت و تصریح کرد: صنعت فولاد با افت ۴۰ درصدی سود، قربانی اصلی قیمت‌گذاری دستوری و محدودیت انرژی بوده و صنعت خودروسازی با تداوم زیان ۲۷ هزار میلیارد تومانی و عبور زیان انباشته از ۲۰۰ همت، در بحران ساختاری عمیق قرار دارد.
این تحلیلگر بازار سرمایه تاکید کرد: با وجود بهبود سودآوری، نسبت‌های ارزش‌گذاری بازار همچنان فشرده مانده‌اند که نتیجه مستقیم نرخ بهره بالاست. نرخ بهره بالا از یک‌سو با ایجاد جذابیت در بازار بدهی مانع ورود نقدینگی به سهام می‌شود و از سوی دیگر هزینه‌های مالی شرکت‌ها را افزایش داده است؛ به‌طوری که تنها در فصل تابستان ۶۰ همت هزینه مالی ثبت شده که معادل ۱۶.۵ درصد کل سود خالص بازار است.» ابراهیمیان در ادامه گفت: «سود دلاری بازار بر مبنای نرخ نیمایی از ۱۳.۸ به ۱۱.۳میلیارد دلار کاهش یافته که این کاهش ناشی از تثبیت دستوری نرخ ارز است نه ضعف عملکرد شرکت‌ها. هرگونه واقعی‌سازی نرخ نیمایی در نیمه دوم سال می‌تواند جهش جدیدی در سودآوری ریالی ایجاد کند.
او در جمع‌بندی خاطرنشان کرد: بازار سهام در وضعیت دوگانه‌ای قرار دارد؛ در سطح شرکت‌ها با بنیاد قوی مواجهیم اما شرایط کلان همچنان نامساعد است. شکاف میان ارزش ذاتی شرکت‌ها و قیمت بازار به بالاترین سطوح تاریخی رسیده و بازار از منظر ارزش‌گذاری ارزان ارزیابی می‌شود. بازگشت تعادل در بازار منوط به چرخش سیاست‌های پولی، حذف قیمت‌گذاری دستوری در صنایع کالامحور و واقعی‌سازی نرخ ارز است.» ابراهیمیان تاکید کرد: «برای سرمایه‌گذاران ارزش‌محور، دوره کنونی یک فرصت استراتژیک برای انباشت سهام بنیادی با حاشیه سود پایدار محسوب می‌شود، اما تا زمان تعدیل متغیرهای کلان، بازار ممکن است در وضعیت «تله ارزش» باقی بماند. بنابراین مدیریت ریسک و انتخاب افق سرمایه‌گذاری بلندمدت، کلید موفقیت در این دوره خواهد بود.
چشم‌انداز بورس پس از انتشار گزارش‌های شش‌ماهه
حسن حسین‌نیا، تحلیلگر بازار سرمایه، در ارزیابی معاملات ابتدای هفته اظهار کرد: بازار سرمایه روز شنبه در شرایطی آغاز به کار کرد که سامانه کدال در روزهای پایانی هفته گذشته با انتشار گزارش‌های شش‌ماهه شرکت‌ها بسیار پرترافیک بود. برآیند عملکرد بنگاه‌ها در فصل تابستان، با وجود قطعی برق و شرایط ناشی از جنگ تحمیلی ۱۲روزه، قابل قبول ارزیابی می‌شود، اما در برخی صنایع بزرگ، گزارش‌ها کمتر از سطح انتظار بازار بود. به عنوان نمونه، گزارش فولاد موجب واکنش منفی فعالان بازار شد. در گروه خودروسازی نیز اگرچه آهنگ زیان‌دهی کاهش یافته، اما انتظارات بازار با توجه به تغییرات مدیریتی، بسیار فراتر از ارقام منتشرشده بود.
او افزود: در صنعت پالایشی، شرکت‌ها توانستند روند گذشته خود را تا حد زیادی حفظ کنند؛ با این حال، صنایع دارویی، زراعتی و غذایی عملکرد بسیار بهتری داشتند و گزارش‌های مطلوبی ارائه کردند. در گروه بانکی نیز روال گذشته تداوم یافت و انتشار خبر مربوط به بانک آینده، به‌عنوان یک سیگنال مثبت، مورد توجه فعالان قرار گرفت.
این تحلیلگر بازار سرمایه در ادامه گفت: روز شنبه شاخص کل بورس با ریزش همراه شد و ارزش معاملات خرد سهام و صندوق‌های سهامی به حدود ۱۲ هزار و ۸۰۰میلیارد تومان رسید؛ اما نکته مهم، رفتار بازار در نیم ساعت پایانی بود که با جمع‌آوری صف‌های فروش در نمادهای بزرگ و تقویت تقاضا در کلیت بازار همراه شد. این رفتار نشان می‌دهد نگاه فعالان بازار همچنان نسبت به روزهای آتی مثبت و همراه با امیدواری است.
حسین‌نیا در پایان تصریح کرد: شایعات مربوط به نرخ ارز موثر برای بنگاه‌های تولیدی و زمزمه‌های مطرح‌شده در فضای مجازی درباره احتمال تغییر در راس بانک مرکزی، به کانون اصلی جدال عرضه و تقاضا در بازار تبدیل شده و جهت‌گیری کوتاه‌مدت معاملات را تحت تاثیر قرار داده است.
رکورد رشد سود شرکت‌ها در سایه سیاست‌های انقباضی
بورس در نقطه چرخش
بورس تهران در حالی به فصل تازه‌ای از معاملات پا گذاشته که عملکرد بنگاه‌ها رکورد سودآوری را ثبت کرده، اما سایه سیاست‌های پولی انقباضی مانع از انعکاس این واقعیت در قیمت سهام شده است.کارشناسان می‌گویند بازار در «تله ارزش» گرفتار شده و چرخش سیاست‌های کلان می‌تواند مسیر بعدی بورس را تعیین کند
