بورس تهران هفته قبل را با واکنش مثبت شاخص‌های سهامی نسبت به اخبار افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها پشت سر گذاشته است. رشد شاخص کل و هم‌وزن بورس تهران در انتهای هفته تضعیف شد و از تجمع خریداران در معاملات سهامی کاسته شد.
اخبار افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها تاثیر کوتاه مدت بسزایی بر ارزش سهام شرکت‌ها دارد و این مسئله موجب تغییرات جریان پول حقیقی در بین نمادها و صنایع شده است.
فراخوان تجدید ارزیابی بزرگان بازار سهام
بیست و دوم آذرماه سال جاری بود که مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از مدیرعامل 22 هلدینگ و شرکت سرمایه گذاری بزرگ بازار سرمایه خواست تا امروز در جلسه ای با حضور وزیر اقتصاد و دارایی به هم اندیشی در خصوص افزایش سرمایه شرکت های بزرگ از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی بپردازند. او از دبیر کل کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران، مدیر عامل شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس ، مدیر عامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان ، مدیر عامل شرکت صنایع ملی مس ایران ، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین، مدیر عامل شرکت گروه گسترش نفت و گاز پارسیان ، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری غدیر، مدیر عامل شرکت گروه مدیریت سرمایه گذاری امید، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات ، مدیر عامل شرکت گروه مپنا، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی، مدیر عامل شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، مدیر عامل شرکت مخابرات ایران ، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری صدر تأمین، مدیر عامل شرکت ارتباطات سیار ایران، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری دارویی تامین، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی ، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری ملی ایران، مدیر عامل شرکت سرمایه گذاری سیمان تامین ، مدیر عامل شرکت گروه دارویی برکت، مدیر عامل شرکت توسعه صنایع بهشهر و مدیر عامل شرکت البرز دارو خواسته بود که عصر امروز در محل ساختمان معروف به باب همایون حضور پیدا کرده و در گفت و گو با سید احسان خاندوزی دیدگاه های خود درباره تجدید ارزیابی دارایی ها را در میان بگذارند. وزیر اقتصاد خاطرنشان کرده آنچه که دغدغه اصلی شرکت‌هاست افزایش سرمایه از محل سرمایه‌گذاری‌های بلند مدت است، چرا که شرکت ها باید به صورت سالانه سرمایه گذاری های بلند مدت خود را تجدید ارزیابی نمایند. به همین دلیل باید برای اصلاح ماده ۳۴ استاندارد ۱۵ با سازمان حسابرسی وارد گفت و گو شد و این بند از استاندارد اصلاح گردد و الزام از دوره یک ساله به ۳ یا ۵ ساله افزایش یابد که به نظر می رسد این کار انجام شود. رئیس شورای عالی بورس در ادامه اظهار داشته که انتظار دارم تجدید ارزیابی دارایی شرکت ها به خوبی انجام شود و موانع و مشکلات به کمک سازمان بورس مرتفع گردد و در این خصوص دستوراتی را صادر کرده ام. موضوع دیگری که در این جلسه مطرح شد : اهمیت حل موانع و مشکلات مالیاتی بود و این که در خصوص تجدید ارزیابی دارایی ها افزایش سرمایه از محل اضافه ارزش سرمایه گذاری ها (سهام) معاف از مالیات است و دوره تجدید ارزیابی دارایی از طبقه زمین و دارایی های استهلاک پذیر ۳ تا ۵ سال شده و افزایش سرمایه از این محل با نرخ مالیات صفر خواهد بود. وزیر اقتصاد در این جلسه به رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ماموریت داد که موضوع تجدید ارزیابی دارایی ها را به طور ویژه در اولویت قرار دهد و وعده داد تا سازمان های امور مالیاتی و حسابرسی را برای حل موانع احتمالی همراه کنند.
تجدید ارزیابی دارایی شرکت‌ها باعث می‌شود که برای تصمیم‌گیری بهتر اطلاعاتی در اختیار سرمایه‌گذار و سیاستگذار قرار بگیرد و این یکی از مزایای این موضوع است. در این میان بحث کاهش سود تقسیمی در مواردی که عرضه دارایی‌های استهلاک‌پذیر برای تجدید ارزیابی دارایی‌ها استفاده شود، مطرح می‌شود. اتکا به سود تقسیمی اصولا در بازارهای بین‌الملل و بورس‌های معتبر موضوع مثبتی نیست، یعنی سودی که در شرکت ایجادشده به‌جای اینکه مجددا در تولید و برای رشد و رونق فعالیت‌های شرکت سرمایه‌گذاری شود در کشور ما به سود تقسیمی منتهی می‌شود که این مساله در مواجهه با رشد تولید و سرمایه‌گذاری مجدد امر پسندیده‌ای به‌نظر نمی‌رسد. هرچند سود تقسیمی خوب است و سهامداران را منتفع می‌کند، ولی در صورت سرمایه‌گذاری مجدد بر اساس طرح توجیهی مناسب قطعا سهامدار می‌تواند از رشد قیمتی سهم خود نیز منتفع شود و این بازدهی نهایی را می‌سازد. بازدهی نهایی سهامدار از دو محل سود تقسیمی و رشد قیمتی سهام ناشی می‌شود که چنانچه به‌صورت تقسیمی استفاده نشود، می‌تواند با سرمایه‌گذاری مجدد در رشد قیمتی لحاظ شود.
این مسئله که موضوع تجدید ارزیابی دارایی‌ها باعث تحرکات مثبتی در بازار سرمایه خواهد شد با انتقادهایی همراه است و به نظرم، منتقدین تا حدودی حق دارند و این امکان وجود ندارد که بتوانیم از این مسئله یک حرکت درازمدتی را در بازار به وجود بیاوریم. زیرا ماهیتاً فقط یک تغییر سرفصل حساب و عددها در صورت‌های مالی است و اتفاق خاصی در شرکت نمی افتد. از طرفی باید بدانیم ما مشکلات بزرگ تری در بازار سرمایه داریم که از آن جمله می‌توان به قیمت گذاری دستوری، مشکلات نرخ ارز نیمایی، نرخ بهره بالا و... اشاره کرد که همه این‌ها می توانند تأثیرات بسیار مهم تری برای بازار داشته باشند. اما این که ما بخواهیم از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌ها که صرفاً یک تغییر حسابداری ارزش دارایی‌های شرکت است انتظار حرکت بلندمدتی را داشته باشیم چنین اتفاقی رخ نخواهد داد.