به گزارش «دنیای بورس»، دنیای اقتصاد نوشت: گزارش تورم ماهانه استان‌ها نشان میدهد در آبان‌ماه تورم مناطق محروم بالاتر از تورم کل کشور بوده است؛ درحالی‌که تورم مناطق توسعه‌یافته مانند تهران در پایین‌ترین سطح گزارش شده‌اند. تورم ماهانه آبان‌ماه در استان ایلام ۸/ ۸ درصد و در استان تهران ۲/ ۳ درصد بوده است.
دلیل این افزایش تورم به‌دلیل رشد قیمت‌های گروه خوراکی در آبان‌ماه بوده که وزن بیشتری در سبد خانوارهای مناطق محروم دارند. ضریب اهمیت کالاهای خوراکی در استان ایلام به میزان ۳/ ۳۵ درصد و در استان تهران ۱۹ درصد گزارش شده است.
آمارهای رسمی نشان میدهد در میان استان‌های کشور، استان تهران، سمنان، البرز و قم کمترین افزایش شاخص قیمت ماهانه را در آبان‌ماه تجربه کردند. در مقابل ایلام، اردبیل، آذربایجان غربی و خراسان شمالی نیز بیشترین افزایش تورم ماهانه را در ماه دوم فصل پاییز ثبت کردند. این آمارها همچنین نشان میدهد تورم ماهانه گروه «خوراکیها و آشامیدنی‌ها و دخانیات» کل کشور در آبان‌ماه ۱۳ درصد و گروه «غیرخوراکیها و خدمات» ۶/ ۱ درصد رسیده است.
برخلاف ماه‌های گذشته که به دلیل نوسانات ارزی تورم ماهانه گروه غیرخوراکیها و خدمات بیشتر از تورم گروه خوراکیها و آشامیدنی‌ها بوده در ماه آبان به دلیل عوض شدن محور تورم از کالاهای غیرخوراکی به کالاهای خوراکی، تورم کالاهای خوراکی سبقت گرفته است. بررسی این آمارها همچنین نشان میدهد استان‌های اردبیل و ایلام با ثبت تورم ۳/ ۱۶ درصدی، بیشترین تورم ماهانه در گروه خوراکیها را تجربه کرده‌اند. در گروه غیرخوراکیها و خدمات نیز استان ایلام با تورم ماهانه به میزان ۳/ ۴ درصد بیشترین تورم ماهانه را به خود اختصاص داده است. شاید دلیل این موضوع، جذاب شدن پدیده قاچاق معکوس کالا در پی نوسانات نرخ ارز باشد.
کمترین و بیشترین تورم‌های استانی در آبان‌ماه
براساس گزارش منتشر شده مرکز آمار ایران در میان ۳۱ استان کشور، استان تهران کمترین افزایش شاخص قیمت ماهانه را در آبان‌ماه ثبت کرده است. آمارها نشان میدهد استان تهران در ماه مذکور تورم ۲/ ۳ درصدی را ثبت کرده است. استان سمنان با ثبت تورم ماهانه ۴/ ۴ درصدی و استان‌های البرز و قم با تورم ۵/ ۴ درصدی، کمترین تورم ماهانه استان‌های کشور را بعد از تهران در آبان‌ماه تجربه کردند. در مقابل، استان ایلام بیشترین افزایش شاخص قیمت مصرف‌کننده را در دومین ماه پاییز سال‌جاری ثبت کرده است؛ به‌طوری‌که نرخ تورم ماهانه استان ایلام در آبان‌ماه معادل ۸/ ۸ درصد گزارش شده است.
استان اردبیل با ثبت تورم ماهانه ۴/ ۸ درصدی و استان‌های آذربایجان غربی و خراسان شمالی نیز با تورم ۶/ ۷درصدی، بیشترین تورم ماهانه استان‌های کشور را بعد از ایلام در آبان‌ماه ثبت کردند. نکته قابل توجه در گزارش تورم استانی این است که داده‌های سری زمانی مربوط به تورم‌های ماهانه استان‌های ایران فاقد روند منظمی است؛ به‌عنوان مثال نمی‌توان این توقع را داشت که در سه ماه اخیر استان‌هایی که کمترین و بیشترین میزان نرخ تورم ماهانه را ثبت کرده‌اند در ماه‌های دیگر این روند را حفظ کنند.
طبق گزارش‌های رسمی کمترین تورم ماهانه را در شهریورماه استان اردبیل (۷/ ۱ درصد)، در مهرماه استان کهگیلویه و بویراحمد (۱/ ۴ درصد) و در آبان‌ماه استان تهران (۲/ ۳ درصد) تجربه کرده است. در مقابل بیشترین تورم ماهانه را در شهریورماه استان کهگیلویه و بویراحمد (۳/ ۶ درصد)، در مهرماه استان آذربایجان غربی (۳/ ۱۰ درصد) و در آبان‌ماه استان ایلام (۸/ ۸ درصد) ثبت کرده‌اند.
تفاوت ضریب اهمیت تورم در شهر و روستا
مرکز آمار کشور، جزئیات تورم استانی را براساس دو گروه کالاهای «خوراکیها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» و کالاهای «غیرخوراکی و خدمات» منتشر می‌کند. براساس گزارش منتشر شده برای آبان‌ماه، ضریب اهمیت کالاهای خوراکی معادل ۲۴/ ۲۷ درصد و برای کالاهای غیرخوراکی معادل ۷۶/ ۷۲ درصد در کل کشور است.
البته این عدد از برآیند ضریب اهمیت برای گروه‌های شهری و روستایی به دست آمده که در واقع تفاوت بسیار زیادی بین گروه‌های شهری و روستایی برای صرف هزینه‌های خانوار وجود دارد. ضریب اهمیت کالاهای گروه «خوراکیها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» برای خانوارهای شهری به میزان ۲۵ درصد و برای خانوارهای روستایی به میزان ۶/ ۳۹ درصد ثبت شده است. از طرفی ضریب اهمیت کالاهای بادوام «غیرخوراکی و خدمات» برای خانوارهای روستایی معادل ۴/ ۶۰ درصد و برای خانوارهای شهری معادل ۷۵ درصد به دست آمده است.
آمارها بیان می‌کند، بیشترین ضریب اهمیت گروه کالایی «خوراکیها و آشامیدنی‌ها و دخانیات» در خانوارهای روستایی متعلق به استان سیستان و بلوچستان به میزان ۴/ ۵۵ درصد است. در نقطه مقابل پایین‌ترین ضریب اهمیت گروه کالایی «خوراکیها و آشامیدنی‌ها و دخانیات» برای خانوارهای شهری متعلق به استان تهران (۸/ ۱۸ درصد) است. ضریب اهمیت مربوط به کالاهای خوراکی و غیرخوراکی، شاخصی برای مشخص شدن میزان رفاهی خانوارها در کشورها است. آمارها و داده‌ها نشان میدهد، رفاه اقتصادی خانوارها نتیجه‌ای از سایر شاخص‌های اقتصادی یک استان نظیر رشد اقتصادی و میزان توسعه اقتصادی آن استان است.
گرانی خوراکیها و غیرخوراکیها در ایلام
براساس طبقه‌بندی ارائه شده در این گزارش، تورم ماهانه گروه «خوراکیها و آشامیدنی‌ها و دخانیات» کل کشور در آبان‌ماه ۱۳ درصد و گروه «غیرخوراکیها و خدمات» ۶/ ۱ درصد بوده است. برخلاف ماه‌های گذشته که به دلیل نوسانات ارزی تورم ماهانه گروه غیرخوراکیها و خدمات بیشتر از تورم گروه خوراکیها و آشامیدنی‌ها بوده در ماه آبان به دلیل عوض شدن محور تورم از کالاهای غیرخوراکی به کالاهای خوراکی، تورم کالاهای خوراکیها سبقت گرفته است.
نگاهی به استان‌های کشور نشان میدهد استان‌های اردبیل و ایلام بیشترین تورم ماهانه در گروه خوراکیها را تجربه کرده‌اند. استان‌های اردبیل و ایلام، تورم ۳/ ۱۶درصدی در گروه خوراکیها ثبت کرده‌اند. همچنین ضریب اهمیت کالاهای خوراکی در استان ایلام به میزان ۳/ ۳۵ درصد و در استان تهران ۱۹ درصد است. این موضوع نشان میدهد به دلیل آنکه در استان‌های محروم کشور بخش مهمی از سبد خانوارها را کالاهای خوراکی و ضروری تشکیل میدهد و این گروه وزن بالایی در سبد خانوار دارد در نتیجه بالارفتن تورم بی‌سابقه خوراکیها در آبان‌ماه، سبب شده تا اثر بالاتری روی استان‌های محروم و کم‌درآمد کشور داشته باشد. در گروه غیرخوراکیها و خدمات نیز استان ایلام با تورم ماهانه به میزان ۳/ ۴درصد بیشترین تورم ماهانه را به خود اختصاص داده است.
این در حالی است که در استان سمنان کمترین تورم ماهانه گروه غیرخوراکیها ثبت شده است. تورم ماهانه گروه غیرخوراکیها و خدمات در استان سمنان معادل ۳/ ۰ درصد بوده است. از نظرضریب اهمیت کالاهای غیرخوراکی، استان تهران بیشترین ضریب اهمیت را به خود اختصاص داده است. در این استان ضریب اهمیت کالاهای غیرخوراکی به میزان ۸۱ درصد است در حالی که میانگین ضریب اهمیت کالاهای غیرخوراکی در کل کشور معادل ۷/ ۷۲ درصد است. همچنین ضریب اهمیت کالاهای غیرخوراکی در استان سیستان و بلوچستان به میزان ۸/ ۵۶ درصد است.
این موضوع نشان میدهد در استان‌های پردرآمد سهم کالاهای بادوام غیرخوراکی و خدمات در سبد خانوار بیشتر است. علت اینکه تورم کالاهای غیرخوراکی در استان ایلام برخلاف تصور در آبان‌ماه بیشتر از سایر استان‌ها حتی تهران با تورم ۸/ ۰ درصدی شده شاید این موضوع باشد که به دلیل همجواری ایلام با کشورهای همسایه نوسانات ارزی بیشتر در استان‌های مرزی اثر می‌گذارد.
از این‌رو پدیده قاچاق معکوس کالا به دنبال افزایش نرخ ارز و ارزان تمام‌شدن کالاهای اساسی و سود حاصل از قاچاق این کالاها برای کشورهای همسایه جذاب شده است. براین اساس این موضوع نه تنها می‌تواند بر کمبود کالا در شهرهای مرزی و بازار داخلی اثر بگذارد بلکه می‌تواند بر قیمت کالاهای اساسی نیز اثر بگذارد و موج جدیدی از تورم را شکل دهد.
گزارش دو | جعبه سیاه خوراکیها در آبان
دنیای‌اقتصاد در مطلب دیگری نوشت: آمارها نشان میدهد در آبان‌ماه سه کالای گوجه‌فرنگی، فلفل‌دلمه‌ای و پیاز به ترتیب با تورم‌های ۲۰۹ درصد، ۳/ ۶۲ درصد و ۲/ ۶۲ درصد، بالاترین تورم ماهانه را ثبت کرده‌اند. در گزارش تورم مصرف‌کننده آبان‌ماه، تورم ماهانه ۲/ ۵ درصد بوده که تورم گروه خوراکیها ۱۳ درصد و غیرخوراکیها ۶/ ۱ درصد اعلام شده است.
از آنجا‌که تورم ماهانه و تورم گروه خوراکیها در آبان‌ماه یک رکورد محسوب می‌شود، بررسی عوامل موثر روی افزایش تورم ماهانه مهم خواهد بود. بررسی‌ها نشان میدهد که بیشترین تورم خوراکیها در آبان‌ماه سه کالای کشاورزی بوده که احتمالا به‌دلیل مشکلات سمت عرضه و تحت‌تاثیر نوسانات آب و هوایی با افزایش قیمت مواجه شده‌اند.
بنابراین به‌نظر می‌رسد افزایش سه‌برابری قیمت گوجه‌فرنگی، دلیل اقتصادی قابل‌توجهی نداشته بلکه علت، کاهش عرضه بوده که یک رخداد غیرقابل پیش‌بینی در این فصل به‌شمار می‌آید. حتی کالاهایی مانند مرغ و روغن نباتی که تورم ماهانه ۲/ ۲۶ درصد و ۱/ ۳۳ درصد را تجربه کرده‌اند نیز به‌دلیل عدم‌تامین مواد اولیه و نهاده‌های تولید بوده است.
کالاهای پر تورم در آبان‌ماه
مرکز آمار ایران آخرین تصویر کالاهای خوراکی را در آبان‌ماه منتشر کرد. گزارش منتشر شده نشان میدهد که در ماه گذشته، سه کالای گوجه‌فرنگی، فلفل‌دلمه‌ای و پیاز بالاترین تورم ماهانه را ثبت کرده‌اند. بررسی‌ها نشان میدهد قیمت هر کیلو گوجه‌فرنگی در آبان‌ماه ۱۲ هزار و ۳۰۰ تومان بوده که به نسبت ماه قبل، بیش از ۲۰۸ درصد افزایش قیمت داشته است.
به عبارت دیگر قیمت هر کیلو گوجه‌فرنگی در آبان‌ماه به نسبت مهرماه بیش از ۳ برابر شده است. قیمت این کالای خوراکی نسبت به آبان ۹۸ نیز به همین میزان افزایش داشته است. فلفل‌دلمه‌ای نیز کالای بعدی است که بیشترین افزایش قیمت را در آبان‌ماه تجربه کرده است. آمار منتشرشده نشان میدهد قیمت هر کیلو فلفل دلمه‌ای در مهرماه ۱۰ هزار و ۷۰۰ تومان بوده که در آبان‌ماه با افزایش حدود ۳/ ۶۲ درصدی به ۱۷ هزار و ۳۰۰ تومان رسیده است.
پیاز، سومین کالای با تورم بالا در آبان‌ماه بوده است. قیمت هر کیلو پیاز در آبان‌ماه به‌طور متوسط ۶ هزار و ۶۰۰ تومان بوده که به نسبت مهرماه افزایش ۲/ ۶۲ درصدی داشته است. همانطور که مشاهده می‌شود بیشترین افزایش قیمت در گروه خوراکیها به سه کالای کشاورزی تعلق داشته است که احتمالا تحت‌تاثیر نوسانات جوی و به دلایل فصلی با کاهش عرضه مواجه شده است، بنابراین افزایش قیمت در این سه کالا بیشتر به دلایل مشکلات سمت عرضه بوده است.
دو کالای بعدی که بیشترین افزایش قیمت را در آبان‌ماه تجربه کرده‌اند، مرغ‌ماشینی و روغن جامد‌نباتی بوده که حاشیه‌های خبری زیادی نیز داشته‌اند. براساس آمار منتشر شده هر کیلو مرغ‌ماشینی در آبان‌ماه حدود ۲۴ هزار و ۲۵۰ تومان بوده که به نسبت مهرماه ۵ هزار تومان افزایش قیمت داشته است. افزایش قیمت حدود ۲۶درصدی قیمت مرغ در آبان‌ماه، بیشتر به‌دلیل افزایش قیمت نهاده‌ها و کاهش جوجه‌ریزی عنوان شده است. علاوه براین، قیمت هر یک کیلوگرم روغن نباتی جامد در آبان‌ماه، ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان بوده که تورم ماهانه ۳۳درصدی را تجربه کرده است.
در مقابل سه کالا که کمترین افزایش قیمت را در آبان تجربه کرده‌اند شامل سیب، شکر و ماکارونی بوده است. آمارها نشان میدهد قیمت هر کیلو سیب در آبان‌ماه سال‌جاری حدودا ۱۱ هزار و ۶۰۰ تومان بوده که به نسبت مهرماه، حدود ۲/ ۱ درصد افزایش قیمت داشته است. هر کیلو شکر نیز در آبان‌ماه ۹ هزار و ۴۰۰ تومان بوده که رشد قیمتی ۵/ ۱ درصدی را طی یک ماه تجربه کرده است. تورم ماهانه ماکارونی نیز در آبان‌ماه حدود ۷/ ۱ درصد بوده است.
بررسی‌ها نشان میدهد پرتقال و تخم‌مرغ ماشینی نیز در آبان‌ماه بیشترین کاهش قیمت را تجربه کرده‌اند. آمارها حاکی از این است که در آبان‌ماه سال‌جاری قیمت هر کیلو پرتقال حدود ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومان بوده که به نسبت ماه قبل کاهش قیمت حدود ۹ درصدی را ثبت کرده است. از سوی دیگر یک کیلو تخم‌مرغ ماشینی نیز در مقیاس ماهانه افت قیمتی ۴/ ۶ درصدی را نشان میدهد. آمارهای منتشر شده نشان میدهد که در آبان‌ماه سال‌جاری قیمت هر کیلو تخم‌مرغ ۱۷ هزار و ۴۰۰ تومان بوده که به نسبت ماه قبل حدود ۳ هزار تومان کاهش قیمت داشته است.
۴ گروه خوراکی در صدر تورم نقطه‌ای
آمارهای منتشرشده نشان میدهد اغلب خوراکی‌هایی که تورم نقطه به نقطه بالای ۱۰۰درصد را ثبت کرده‌اند، در گروه سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و برنج خارجی طبقه‌بندی می‌شوند. بررسی‌ها نشان میدهد افزایش قیمت هر کیلو فلفل‌دلمه‌ای و گوجه‌فرنگی در آبان‌ماه سال‌جاری به نسبت مدت مشابه سال گذشته به ترتیب ۲۱۳ درصد و ۲۰۹ درصد بوده است. این در حالی است که به‌رغم افزایش قیمت حدود سه‌برابری گوجه‌فرنگی، اما رب گوجه‌فرنگی در مدت مشابه تورم نقطه‌ای منفی ۷/ ۱ درصد را ثبت کرده است.
در گروه حبوبات نیز عدس و لپه به ترتیب تورم نقطه‌ای ۱۵۶ درصدی و ۸/ ۱۴۹ درصدی را در آبان‌ماه داشته‌اند. به عبارت دیگر قیمت هر کیلو عدس در آبان سال گذشته ۱۰ هزار و ۴۰۰ تومان بوده که در آبان‌ماه سال‌جاری به ۲۶ هزار و ۶۰۰ تومان رسیده است.
به‌علاوه، تورم نقطه‌ای برنج خارجی درجه یک نیز در مدت یک سال منتهی به آبان سال‌جاری افزایش حدود ۱۴۴ درصدی را تجربه کرده است. آمارها نشان میدهد هر کیلو برنج خارجی درجه یک در آبان سال گذشته حدود ۹ هزار و ۴۰۰ تومان بوده که در سال‌جاری به حدود ۲۲ هزار و ۸۰۰ تومان رسیده است.
برخی از میوه‌ها نیز در مدت یک سال تورم بالای ۱۰۰درصد داشته‌اند. آمارها نشان میدهد پرتقال و هندوانه از میوه‌های با تورم بالا بوده‌اند. قیمت هر کیلو پرتقال در آبان سال‌جاری به حدود ۱۲ هزار و ۷۰۰ تومان رسیده که به نسبت مدت مشابه سال گذشته ۱۰۸ درصد رشد داشته است. قیمت هر کیلو هندوانه نیز در فصل دوم پاییز حدود ۲ هزار و ۵۰۰ تومان بوده که به نسبت آبان سال گذشته ۱۰۵ درصد افزایش قیمت داشته است.
در مقابل شیرخشک تنها کالایی است که در مدت یک سال تورم زیر ۲۰ درصد را تجربه کرده است. براساس گزارش مرکز آمار کشور، هر بسته ۴۵۰ گرمی شیرخشک در آبان سال‌جاری به قیمت ۳۳ هزار تومان عرضه شده که به نسبت مدت مشابه سال گذشته ۱۴درصد افزایش قیمت داشته است. بررسی‌ها نشان میدهد عدم‌افزایش قیمت این کالا به‌دلیل واردات مواداولیه آن با ارز دولتی بوده است. البته خبرها حاکی از این است که از ابتدای سال‌جاری ارز دولتی به شیرخشک تخصیص داده نشده، در نتیجه احتمالا این عدم‌افزایش قیمت موقتی خواهد بود.
نوشابه گازدار نیز از اقلامی است که در مدت یک سال منتهی به آبان‌ماه افزایش قیمت ۱/ ۷۳ درصدی را ثبت کرده است. براساس گزارش مرکز آمار کشور هر بطری یک و نیم لیتری نوشابه گازدار در آبان‌ماه سال گذشته ۴ هزار و ۶۰۰ تومان بوده که در آبان سال‌جاری به حدود ۸ هزار تومان رسیده است.