به گزارش «دنیای بورس»، دنیای اقتصاد نوشت: در بیست‌وپنجمین جلسه شورای فقهی بانک مرکزی، مساله نحوه تامین مالی شرکت‌های واسپاری (لیزینگ) توسط بانک‌ها و موسسات اعتباری بررسی و اعلام شد اجاره عملیاتی توسط شرکت‌های واسپاری از جهت انطباق با موازین شرعی مورد تایید است.
براساس این نوع اجاره عملیاتی قرارداد با مستاجر (متقاضی) صرفا به قصد بهره‌برداری و برخورداری از حق انتفاع کالای مورد اجاره منعقد شده و در پایان مدت قرارداد، مورد اجاره عینا به موجر مسترد می‌شود.
قرارداد لیزینگ می‌تواند توسط اجاره‌کننده خاتمه یابد؛ مشروط بر آنکه مدت زمان آن در قرارداد تعیین شده باشد. در لیزینگ عملیاتی ارزش خالص فعلی مجموع اجاره‌بها از قیمت جاری تجهیزات کمتر است.
در پایان مدت قرارداد، اجاره‌کننده می‌تواند تجهیزات را به اجاره‌دهنده بازگرداند، قرارداد را تجدید یا از تجهیزاتی با مدل بالاتر استفاده کند. مدیرعامل و عضو هیات‌مدیره لیزینگ جامع سینا در خصوص این شیوه در شرکت‌های لیزینگ گفت: لیزینگ عملیاتی برای تامین مالی تجهیزات واجد تغییرات تکنولوژیکی سریع، خودروهای تجاری با عمرمفید کوتاه، تجهیزات کارخانه‌ای، ماشین‌آلات معادن یا وسایل حمل‌ونقل هوایی به طور گسترده به کار گرفته می‌شود.
روح‌اله جراحی با بیان اینکه نداشتن محدودیت در قالب قرارداد اعم از مدت و مبلغ تسهیلات و جایگزینی مورد قرارداد یعنی برمبنای آن اموال خریداری شده توسط شرکت لیزینگ با هزینه مشخص برای استفاده دائم یا موقت به مستاجر (خریدار) واگذار می‌شود، افزود: همزمان یا پس از امضای قرارداد مال‌الاجاره را می‌توان به شرکت مسترد کرد که این امر امکان تنظیم بودجه، حفظ سرمایه مشتریان و امکان استفاده بهینه از آن را برای طرف قرارداد مهیا می‌کند و همین طور می‌تواند هر زمانی که امکان مالی بهتر یا بدتر برای مشتریان به‌وجود آمد مورد قرارداد را به مورد ارزان‌تر یا گران‌تر تبدیل کند.
وی ادامه داد: وجود این شرایط قابل انعطاف، برای انطباق هرچه بیشتر با نیازهای مشتریان و در نظر گرفتن شرایط و موقعیت آنان باعث آسایش طرف قرارداد خواهد شد. مدیرعامل و عضو هیات‌مدیره لیزینگ جامع سینا با تاکید بر اینکه مدیریت کردن هزینه‌ها و سهل کردن مشکلات درطول مدت قرارداد (یعنی مشتریان هیچ‌گونه مخارجی به جز هزینه‌های مصرفی تا پایان قرارداد ندارند) و انجام کلیه کارهای جاری تصادفات مانند ارسال به تعمیرگاه و دریافت خسارت از بیمه‌ها و همین‌طور هماهنگی گارانتی موتوری تا طول مدت قرارداد را می‌توان از خدمات منحصر به فرد لیزینگ عملیاتی دانست.
وی تصریح کرد: قرارداد محدود، قرارداد ترکیبی، قرارداد ساده یا معمولی، قرارداد با اختیار تجدید، قرارداد اجاره خودروهای مدل پایین، قرارداد اجاره با خدمات کامل، قرارداد اجاره برای خانواده و قرارداد اجاره گروهی، انواع قراردادهای لیزینگ عملیاتی هستند.
وی با بیان اینکه در قرارداد لیزینگ محدود، مورد اجاره برای مدت زمانی در اختیار مشتری قرار می‌گیرد و پس از طی مدت مقرر، آن را پس میدهد و مورد اجاره دیگر در اختیار او قرار می‌گیرد، گفت: در قرارداد ترکیبی، مشتری متعهد می‌شود که برای مدت معینی از سال به‌عنوان مثال یک خودرو داشته باشد و برای مسافرت و برنامههای خاص از خودرویی دیگر استفاده کند.
در کشورهای پیشرفته، مشتری می‌تواند خودرو را برای مدتی معین اجاره کند و سپس اگر مایل بود، آن را به قیمت توافقی روز اول بخرد یا بازگرداند و خودروی دیگری را اجاره کند. جراحی افزود: در ساده‌ترین قرارداد، خودرو برای مدتی معین به مستاجر یا متقاضی اجاره داده می‌شود و پس از آن، به مستاجر دیگری داده خواهد شد. در اجاره با اختیار تجدید قرارداد، مستاجر پس از اتمام مدت اجاره، اجازه دارد خودرو را بار دیگر با نرخ جدید یا از پیش تعیین‌شده از موجر اجاره کند.
به گفته وی، برای مشتریانی که توان مالی خوبی ندارند، مبلغ اجاره با افت مدل خودرو کاهش پیدا می‌کند و خودروهای مدل پایین با نرخ اجاره پایین اجاره داده می‌شود.
جراحی با تاکید اینکه درقرارداد اجاره با خدمات کامل، کسی که مستاجر است یا خودرویی را اجاره می‌کند، از خدمات دیگری نیز بهره میبرد و تعمیرات، نگهداری، بیمه و هزینه‌های جانبی نیز برعهده موجر است، گفت: قرارداد اجاره برای خانواده، روش مخصوص فصل تابستان، تعطیلات و مواقع خاصی است که خانواده به خودرو نیاز دارد. وی ادامه داد: اجاره گروهی به منظور جایگزینی خودروهای فرسوده در شرکت‌ها و سازمانهایی که به ده‌ها دستگاه خودرو نیاز دارند، کاربرد دارد.
مدیرعامل لیزینگ جامع سینا با تاکید براینکه دلایل متعددی باعث به‌وجود آمدن لیزینگ عملیاتی می‌شود، گفت: این دلایل شامل افزایش رقابت که باعث می‌شود برخی از موجران محصولات جدیدی ارائه کنند، تقاضای مستاجران به خصوص شرکت‌های چندملیتی و شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس است.
وی ادامه داد: همچنین بازارهای ثانویه در حال توسعه یا توسعه‌یافته که وجود آنها برای موفقیت لیزینگ عملیاتی ضروری است، نبود مزایای مالیاتی در لیزینگ مالی و معرفی استانداردهای بین‌المللی حسابداری که مستاجر را ملزم می‌کند قراردادهای لیزینگ مالی را به عنوان دارایی در صورت‌های مالی خود ثبت کند و در این صورت، تنها محصولی که امکان تامین مالی خارج از ترازنامه را فراهم می‌کند، لیزینگ عملیاتی است، از دیگر دلایل به وجود آمدن این نوع لیزینگ است.
وی تصریح کرد: با توسعه لیزینگ، برخی موجران وارد مرحله پنجم یا محصولات جدید می‌شوند. در این مرحله، محصولاتی نظیر لیزینگ ترکیبی، لیزینگ اهرمی، لیزینگ مرزگذر، لیزینگ پرخطر و اوراق سرمایه‌گذاری اجاره‌ای معرفی می‌شود و معرفی محصولات جدید به لطف تداوم خلاقیت موجران استمرار می‌یابد.
جراحی با بیان اینکه مرحله پنجم مرحله بلوغ است که در بازارهای کاملا توسعه‌یافته لیزینگ همانند بازار استرالیا دیده می‌شود، افزود: در مرحله بلوغ، بزرگ‌ها (از طریق ادغام شرکت‌ها و خرید شرکت‌های کوچک) بزرگ‌تر می‌شوند؛ حاشیه سود به دلیل رقابت شدید کمتر می‌شود، ضریب نفوذ لیزینگ ثابت می‌ماند. در این مرحله همچنین، تمرکز روی یکپارچگی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های مشترک در جهت هم‌ا‌فزایی بیشتر می‌شود و در نهایت در این مرحله موجران می‌کوشند تا ارزش افزوده ایجاد کنند.
وی با بیان اینکه مرحله بلوغ همچنین با خود حاشیه سود پایین را به همراه دارد که باعث می‌شود شرکت‌های موجر به دنبال افزایش کارآیی عملیاتی و ارتقای کیفیت خدمات باشند، گفت: نفوذ صنعت لیزینگ در بازار فروش کالاها در این مرحله زیاد است. به عبارت دیگر بخش عمده‌ای از فروش کالاها و خدمات از طریق لیزینگ صورت می‌گیرد و شرکت‌های لیزینگ از لیزینگ‌های مالی، عملیاتی یا ترکیبی از آنها استفاده می‌کنند.
وی ادامه داد: این مسیر تکامل برای صنعت لیزینگ است و نه موجران. در مسیر تکامل صنعت لیزینگ ممکن است برخی موجران تمایل یا توان همراهی با سیر تکامل صنعت را نداشته باشند.
جراحی با تاکید بر اینکه اجاره‌های عملیاتی از مهم‌ترین ارکان صنعت لیزینگ در اقتصادهای پیشرفته نظیر اروپای غربی، ژاپن و استرالیا به شمار می‌روند، اظهار کرد: ساده‌ترین و جذاب‌ترین نوع و روش عملیات لیزینگ، لیزینگ عملیاتی است. در این نوع لیزینگ، معمولا ۱۰۰ درصد بهای مورد اجاره توسط موجر تامین می‌شود. در لیزینگ عملیاتی مدت زمان مورد توافق کوتاه‌تر از عمر مفید محصول است و این امکان وجود دارد که تجهیزات و وسایل یاد شده یک‌بار یا بیشتر به اجاره‌کنندگان متفاوت اجاره داده شوند.