دنیای بورس | بازار سهام اگر چه روز پایانی هفته جاری را با افت شاخص دنبال کرد اما نماگر بورس در هفته گذشته بازدهی 4 درصدی را ثبت کرد. با تداوم فشار عرضه ها در بازار، اکنون سناریوها برای هفته پیش رو متفاوت شده است؛ برخی استدلال می کنند روز پایانی هفته فرصتی برای خروج سهامداران از نقطه ضرر بود و به همین دلیل اصلاح جدی و ریزش های مداوم را حدس میزنند. برخی هم اعتقاد دارند از شتاب صعودی سهام کاسته میشود و ممکن است دست اندازهای جدی در معاملات با تداوم عرضه حقوقی ها شکل گیرد اما در نهایت همه چیز به نفع بازار تمام میشود.
استدلال کسانی که سناریوی دوم را مطرح میکنند این است که همچنان جریان پول حاضر در بازار تعیین کننده است و با توجه سیگنال های دولت و بانک مرکزی در حمایت از بورس تاکید دارند پول فعلا در بازار باقی می ماند و از بازار نمیرود. البته رفتارشناسی پول های جدید نشان میدهد نمیتوان به طور قاطع درباره رفتار آینده این پولها نظر داد زیرا که پول های جدید از جایی آمده اند که به دنبال سود هستند و اگر جذابیت بازار آن ها را فریفته خود نکند، چه بسا از بازار خارج شوند. این را هم فراموش نکنیم که این پول های جدید به دلیل اینکه دانش و تخصصی از بازار سهام ندارد، ممکن است اگر به سود نرسد، از بازار خارج شود.
در هر دو سناریو اشتراک نظر این است که دیگر نمیتوان به مثابه قبل منتظر رشد شتابان و صعودی قیمت ها بود، هر چند که با توجه به عرضه بزرگ سهام دولتی ها و آزادسازی سهام عدالت هر گزاره ای به صورت مطلق تایید نمیشود. با اتفاقات هفته جاری بازار با درک بهتری در انتظار رویدادهای جدی دیگری همچون عملکرد ماهانه شرکت ها و گزارش های صورت مالی است زیرا آنوقت دورنمای روشن تری در اختیار سهامداران قرار می گیرد. هفته بعد را باید با دقت رصد کرد، هر گونه رفتار اشتباه از سوی بازار، منجر به تصمیمات شتاب زده سهامداران عجول و آماتور برای خروج از بازار و سرازیری دوباره پول به بازارهای رقیب همچون ارز و سکه و مسکن خواهد بود.
برای توسعه تحلیل بخوانیم: دو سناریو درباره روز شنبه
تبخیر عرضه در بورس تهران؟
دنیای اقتصاد هم در گزارشی نوشت: بورس تهران در ادامه معاملات روز سه‌شنبه، دیروز نیز با فشار عرضه مواجه بود و در نهایت با افت بیش از ۳۷۰۰ واحدی شاخص کل به معاملات این هفته پایان داد. روند روز گذشته این نماگر پرنوسان بود اما در نهایت مسیر نزولی را انتخاب کرد. با این حال دیروز از افت شاخص کل نسبت به روز سه‌شنبه کاسته شد و در عین حال شاهد فروکش نسبی عرضه‌ها بودیم. همچنان عطش خرید به ویژه در قیمت‌های منفی خودنمایی می‌کند.
جایی که ارزش معاملات خرد سهام از ۱۸ هزار میلیارد تومان فراتر رفت و معامله‌گران حقیقی بار دیگر نبض بازار را در دست گرفتند و خالص خرید مثبتی را رقم زدند، شرایطی که می‌تواند نشانه‌ای از پایان استراحت شاخص سهام باشد. با این حال دو روز تعطیل پایان هفته، رخدادهای داخلی و شرایط بازار جهانی می‌تواند در روند هفته آتی بازار سهام اثرگذار باشد.
برآیند منفی رفت و برگشت شاخص
در نخستین دقایق بازار، تشدید فشار فروش در قریب به اتفاق سهام در کف‌‌های مجاز قیمتی سبب شد نماگر اصلی سهام ریزش بیش از ۱۳ هزار واحدی را تجربه کند و در مرز سقوط از کانال یک میلیون واحد قرار گیرد. در میانه‌های بازار اما بازگشایی نماد شرکت فولاد مبارکه اصفهان که دومین شرکت بزرگ بورس تهران از منظر ارزش بازار محسوب میشود به مدد شاخص کل آمد و این نماگر را به محدوده مثبت هدایت کرد. «فولاد» که روز یکشنبه به دلیل رشد قیمت بیش از ۵۰ درصدی در ۱۵ روز معاملاتی متوقف شده بود، دیروز پس از انتشار اطلاعات حاصل از برگزاری کنفرانس اطلاع رسانی روی سامانه کدال به گردونه معاملات بازگشت و با رشد حدود ۴ درصدی همراه شد و شاخص کل را نیز مثبت کرد.
این وضعیت اما دوام چندانی نداشت و رفته رفته از ارتفاع نماگر سهام کاسته شد و مجددا به محدوده منفی خزید. فشار عرضه در دو روز اخیر چنان است که نماد تازه‌وارد شستا که هفته گذشته شاهد ثبت سفارش خرید و فروش در محدوده مثبت ۱۰۰درصد بود(که البته تایید نشد)، در دو روز معاملات اخیر در کف مجاز قیمتی دادوستد شد. دیروز نیز سهام شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی سرخ‌پوش بود و تنها توانست در دقایق پایانی معاملات خود از صف فروش رهایی پیدا کند.
فروشندگان میروند؟
در مجموع از ۳۰۵ نماد فعال بورسی طی معاملات روز چهارشنبه، ۱۱۴ نماد با رشد قیمت پایانی همراه شده و ۱۸۹ نماد منفی شدند. در این میان شاهد شکل‌گیری صف فروش سنگین به ارزش ۱۷۲۳ میلیارد تومان در ۱۵۸ نماد بورسی بودیم و در مقابل تنها ۴۴ نماد با مازاد تقاضا به ارزش ۸۳۹ میلیارد تومان با صف خرید همراه شدند. این آمار اما به استثنای نماد معاملاتی شرکت سایپا بود. «خساپا» دیروز نیز در فاز سوم معاملاتی دادوستد شد و شاهد تشکیل صف خریدی طولانی به ارزش حدود ۱۴۰۰ میلیارد تومان در سقف مجاز روزانه بود. با این حال نتوانست باری از روی دوش شاخص کل بردارد.
در مجموع طی معاملات روز گذشته بورس تهران بیش از ۱۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون سهم به ارزشی بالغ بر ۱۸ هزار میلیارد تومان مورد مبادله قرار گرفت. با این کارنامه بازدهی شاخص کل از ابتدای سال جاری به ۴/ ۹۸ درصد محدود شد و پرونده هفتگی این بازار نیز با رشد ۱/ ۴ درصدی این نماگر بسته شد.
انتظارات مثبت از کامودیتی ها
هفته گذشته برای نخستین بار، بازار وجوه آتی فدرال رزرو انتظار نرخ بهره منفی برای اقتصاد آمریکا را در محاسباتش لحاظ کرد. یکی از متغیرهای اثرگذار بر چشم‌انداز نرخ بهره‌ای فدرال رزرو، داده‌های تورمی اقتصاد آمریکا است.
نرخ تورم ماهانه این کشور مطابق با انتظارات به منفی ۸/ ۰ درصد کاهش پیدا کرد. نرخ تورم سالانه این کشور در حالی که انتظار می‌رفت از ۱/ ۲ درصد به ۶/ ۱درصد کاهش پیدا کند به ۴/ ۱ درصد رسید. با این داده‌های تورمی تحلیلگران انتظار دارند تا فدرال‌رزرو به نرخ‌های بهره منفی نیز فکر کند. ترامپ در هفته اخیر گفته بود که ایالات متحده نیز باید هدیه نرخ‌های بهره منفی را بپذیرد. کاهش نرخ بهره طبیعتا از قیمت کالا‌ها حمایت خواهد کرد.
ضمن آنکه افق بازار فلزات پایه در ماه‌های آینده مثبت است. یک دلیل آن و در واقع دلیل مهم آن این است که فعالیت‌های اقتصادی در بسیاری از کشورها در حال شروع است و انتظار می‌رود تقاضا برای فلزات پایه افزایش یابد. البته نباید امیدوار بود که قیمت‌ها به سرعت به وضعیت مناسب چندماه پیش خود بازگردند. این مهم در صورت تحقق می‌تواند بر روند سهام کالایی در بورس تهران نیز اثرگذار باشد. به ویژه آنکه حدود ۶۰ درصد از سهم بورسی را شرکت‌های کامودیتی‌محور تشکیل داده‌اند و افزایش قیمت سهام این بنگاه‌های اقتصادی می‌تواند شاخص کل را صعودی کند.
خرید حقیقی ها در روز فروش
در روزی که شاخص کل با افت ۴/ ۰ درصدی مواجه شد، بار دیگر شاهد بازگشت معامله‌گران خرد به عرضه خرید سهام بودیم. این در حالی است که طی معاملات روز سه‌شنبه پس از ۳۶ روز غیبت این حقوقی‌ها بودند که زمین بازی را در اختیار گرفته بودند. از این رو دیروز بیش از یک میلیارد و ۷۳۴ میلیون سهم به ارزش تقریبی ۶۱۷ میلیارد تومان از پرتفوی سهامداران حقوقی به سبد سهام حقیقی‌ها افزوده شد.
در میان صنایع بورسی نیز اکثر گروه‌ها شاهد ثبت خالص خرید مثبتی توسط سهامداران خرد بودند. در این مسیر در میان ۳۸ صنعت فعال بورسی بیشترین خالص خرید بازیگران حقیقی در سهام زیرمجموعه گروه فرآورده‌های نفتی رقم خورد. به این ترتیب دیروز ۲۵۹ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد افزوده شد. پس از آن نیز بانکی‌ها شاهد خالص تغییر مالکیت ۱۸۶ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومانی در مسیر حقوقی به حقیقی بودند. خودرویی‌ها نیز دیروز مورد توجه معامله‌گران خرد بازار قرار گرفتند و خالص خرید ۹۲ میلیارد تومانی را تجربه کردند.
در میان شرکت‌های بورسی نیز نماد معاملاتی پالایش نفت اصفهان در اولویت خرید معامله‌گران خرد قرار گرفت. دیروز ۱۴۶ میلیون و ۶۰۰ هزار سهم «شپنا» به ارزش ۱۸۹ میلیارد تومان در مسیر حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد. «وتجارت» نیز دیروز مورد توجه بازیگران حقیقی بازار قرار گرفت. در این نماد معاملاتی روز گذشته بیش از ۸۵۰ میلیون و ۱۰۰ هزار سهم به ارزش ۱۸۶ میلیارد و ۱۷۰ میلیون تومان از سبد سهام معامله‌گران خرد به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد. «وبصادر» نیز در این روز با خالص خرید حدود ۶۰ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومانی به سمت حقیقی‌ها همراه شد.
در آن‌سوی بازار اما این نمادهای زیرمجموعه گروه فلزات اساسی بورس تهران بودند که مورد توجه معامله‌گران عمده بازار قرار گرفتند. فلزی‌ها در این روز شاهد جابه‌جایی حدود ۶۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان نقدینگی در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. همچنین دیروز درگروه رایانه، ۶۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد. گروه فنی و مهندسی نیز دیروز با خالص خرید ۳۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومانی معامله‌گران عمده بازار همراه شدند.
بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری در بورس
یک کارشناس بازار سرمایه به بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری در بورس اشاره کرد و گفت: گروه سرمایه‌گذاری‌ها، فرآورده‌های نفتی، فلزات اساسی و کانی‌های معدنی می‌توانند نسبت به سایر صنایع نقدینگی بیشتری را به سمت خود جذب کنند.
علی صادقین در گفت و گو با ایرنا به اصلاح شاخص بورس اشاره کرد و افزود: چند فاکتور در اصلاح معاملات اخیر بورس تاثیرگذار بود، در ابتدا با توجه به اینکه کانال یک میلیون واحد، عددی رویایی برای شاخص بورس تلقی می‌شد بنابراین با ورود به این کانال بازار در انتظار اصلاح است.
وی ادامه داد: ثبات مشخصی برای شاخص یک میلیون واحد وجود نداشت و انتظار هم می‌رفت شاخص با ورود به این کانال چند روزی را درجا بزند.
صادقین با بیان اینکه حداقل ٦٠ درصد از سهم‌های موجود در بازار بالاتر از ارزش ذاتی خود قیمت داشتند، گفت: بازار در انتظار اصلاح برای اینگونه سهم‌ها بود و افت قیمت آنها از قبل پیش‌بینی شده است.
این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه روند بازار به گونه‌ای است که احتمال ادامه اصلاح در شاخص بورس وجود دارد، افزود: نباید در انتظار ریزش شاخص بورس مانند سال ٩٢ بود، فاکتورهایی مانند نرخ دلار و نرخ رشد تورم که تعیین کننده عوامل بنیادی بازار هستند و در شرایط فعلی ریزش قیمت دلار پیش بینی نمی شود.
به گفته وی، بازگشایی سهم‌هایی مانند سایپا از جمله عومل تاثیرگذار بر اصلاح چند روز اخیر شاخص بورس بود که باعث شد جریان نقدینگی را به سمت خود جذب کنند.
صادقین اظهار داشت: تا حدودی انتظار تورمی برای بازارهایی مانند ارز، مسکن و طلا زیاد شده و با توجه به اینکه اکثر سرمایه گذاران در کشور ریسک‌گریز هستند به همین دلیل به سمت ذخیره سود در بازار سهام رفتند.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: در معاملات دو روز گذشته بورس شاهد سهامداران حقیقی مضطرب و نگرانی بودیم که از ترس ریزش شاخص بورس با اندک اصلاحی که در بازار ایجاد شد به سمت فروش سهام خود رفتند و باعث افزایش شتاب در اصلاح شاخص بورس شدند.
وی اظهار داشت: ارزیابی معاملات بورس نشان‌دهنده این است که روند کنونی معاملات معقول است و در میان مدت جایگزین بهتری از بورس برای سرمایه‌گذاری وجود ندارد.
صادقین معتقد است، به طور حتم بازار ارز مورد کنترل قرار می‌گیرد و به نظر می‌رسد از روزهای آینده دوباره شاهد برآیند ورود نقدینگی به بورس باشیم.
این کارشناس بازار سرمایه پیش‌بینی کرد که جای نگرانی برای روند میان مدت و بلندمدت معاملات بورس وجود ندارد اما قطعا شاهد اصلاح موقتی در بازار خواهیم بود.
وی گفت: دولت و تمامی ارکان نظام مانند بانک مرکزی و قوه قضاییه ارزیابی خود از روند معاملات بورس را مثبت اعلام کردند و سرمایه‌گذاری در این بازار را منطقی می‌دانند.
صادقین با تاکید بر ادامه روند صعودی شاخص بورس افزود: سهم‌هایی که به نسبت از رشد بازار جا ماندند و افزایش سرمایه دارند شاهد ورود نقدینگی بیشتری نسبت به سایر سهم‌ها خواهند بود.
جهش بعدی دلار نزدیک است؟
ایرنا هم در گزارشی نوشت: همزمان با افزایش نرخ دلار در روزهای اخیر، رئیس کل بانک مرکزی درباره ریسک سرمایه‌گذاری در بازار ارز هشدار داد. کارشناسان معتقدند با وجود کاهش قدرت خرید ریال که از سال ۱۳۹۷ آغاز شده و همچنین تغییر سیاست‌های ارزی بانک مرکزی، این افزایش قیمت‌ها کوتاه مدت است و دیگر شاهد جهش‌های بزرگ ارزی در نرخ ارز نخواهیم بود.
با این حال، وضعیت بازار سهام به‌گونه‌ای است که ممکن است سرمایه‌گذاران بورس، در آینده بازار ارز را به‌عنوان مقصد بعدی انتخاب کنند.
افزایش قیمت دلار در روزهای اخیر موجب شد رئیس کل بانک مرکزی نسبت به سرمایه‌گذاری در ارز هشدار دهد. دلار که هفته جاری را با نرخ ۱۵۷۰۰ تومان آغاز کرد از روز یکشنبه وارد کانال ۱۶ هزار تومانی شد و در ساعت ۱۶ روز چهارشنبه به ۱۶۸۶۰ تومان رسید.
عبدالناصر همتی سه‌شنبه در پستی اینستاگرامی با اشاره به تعطیلی بسیاری از صرافی ها و مراکز جابه‌جایی ارز به دلیل پیشگیری از کرونا، از تأمین ۲.۵ میلیارد دلار ارز از طریق بانک مرکزی و صادرکنندگان غیرنفتی در این مدت خبر داد. وی پیش‌بینی‌ها درباره تورم و شرایط آتی ارزی کشور را دور از پیش‌بینی بر مبنای واقعیت‌ها و اطلاعات در دسترس عنوان کرد و درباره عرضه ارز به روال گذشته نوشت: «با احیای مجدد و تدریجی روند صادرات غیرنفتی و نفتی، پیش‌بینی بانک مرکزی از برگشت وضعیت طبیعی صادرات غیرنفتی و عرضه ارز به روال گذشته حکایت می‌کند. در کنار همه این موارد، موضوع دسترسی به منابع بانک مرکزی در خارج از کشور نیز روند مثبتی پیدا کرده است.»
وی هچنین درباره ریسک سرمایه‌گذاری در ارز اظهار داشت: «مردم عزیز این حق را دارند که منابع و دارایی خود را در بخش‌های مختلف نظیر بورس، بانک، املاک، ارز و طلا سرمایه‌گذاری کنند، ولی این وظیفه را دارم که ریسک سرمایه‌گذاری در ارز را مجدداً گوشزد نمایم.»
یک کارشناس مسائل ارزی نیز معتقد است بانک مرکزی رویه ارزی خود را نسبت به گذشته تغییر داده و بنابراین در روند بلندمدت بازار ارز، شاهد جهش‌های بزرگ مشابه سال ۱۳۹۷ نخواهیم بود. با این حال، نگاه سرمایه‌گذاران بورس به بازار ارز را می‌توان در تغییرات این بازار، مؤثر دانست.
وضع تقاضا و عرضه در بازار ارز
میثم رادپور، کارشناس مسائل ارزی در گفت‌وگو با ایرناپلاس، درباره دلایل افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر گفت: در رابطه با تغییرات نرخ ارز، لازم است اثر کرونا بر عرضه و تقاضا را در نظر بگیریم.
کرونا موجب شده هزینه‌های دولت از درآمدها پیشی بگیرد و کسری بودجه دولت افزایش یابد. در نتیجه با تحریک نقدینگی، تقاضای مازادی از این بابت وارد بازار شده و تغییراتی در قیمت دلار را به همراه داشته است. افزایش تورم انتظاری نیز به همین دلیل است و در یک طرف، شاهد تقویت تقاضای ارز هستیم.
وی افزود: از طرف دیگر، کرونا موجب شده درآمدهای ارزی کشور، بیشتر از قبل، تحت فشار قرار گیرد. اگر چه فروش نفت ما پیش از این نیز به‌شدت کاهش پیدا کرده بود، اما کرونا باعث شد قیمت حامل‌های انرژی، نفت و مشتقات نفتی و همچینین کانی‌های فلزی کاهش جدی پیدا کند و درآمد ارزی کشور تحت تأثیر قرار گیرد و عرضه ارز تضعیف شود.
انتظار جهش بزرگ ارزی را داشته باشیم؟
رادپور مجموعه این عوامل را موجب ایجاد فشار کوتاه‌مدت بر بازار و افزایش نرخ ارز دانست و گفت: انتظار نمیرود در روند بلندمدت قیمت دلار، جابه‌جایی عمده‌ای اتفاق بیفتد و علت آن، جهشی است که در سال ۱۳۹۷ اتفاق افتاد و قدرت خرید را به‌شدت کاهش داد. در حال حاضر قدرت خرید ریال نسبت به اواخر سال ۱۳۹۶ که می‌توان آن را آغاز جهش ارزی دانست، کاهش قابل توجهی داشته است. در حال حاضر پول‌های ما کمتر می‌توانند کالا و خدمات و همچنین، دلار خریداری کنند.
تغییر رویه بازارساز
این کارشناس مسائل ارزی در رابطه با تأثیر سیاست‌های بانک مرکزی بر بازار ارز گفت: به‌نظر می‌رسد بانک مرکزی رویه خود برای حضور در بازار ارز را تغییر داده است. تا پیش از این، نظام ارزی ایران، نظام مشخصی نبود و بهترین نامی که می‌توانستیم برای آن انتخاب کنیم «تثبیت-جهش» بود، یعنی تمام تلاش‌ها برای تثبیت نرخ ارز انجام می‌شد و پس از آن با جهش مواجه می‌شدیم.
در حال حاضر به‌نظر می‌رسد بانک مرکزی به این نتیجه رسیده که با منابع ارزی تحلیل‌رفته و کاهش کنترل در بازار ارز، باید اجازه دهد فشارها در طول مسیر آزاد شود و تلاش برای تثبیت نرخ ارز، باعث جهش‌های جدی میشود. به‌نظر می‌رسد در دورانی قرار داریم که بانک مرکزی این موضوع را پذیرفته و شاهد جهش‌های بزرگ نخواهیم بود.
بورس‌بازان مشتری دلار می‌شوند؟
وی در رابطه با تأثیر اقبال عمومی نسبت به بازار سهام و گرایش به سرمایه‌گذاری در بورس بر بازار ارز گفت: این موضوع می‌تواند به‌طور غیرمستقیم بر بازار ارز تأثیرگذار باشد. استقبال از بورس و بازار سهام، مقدمتاً خبر خوبی است. با این حال، نمیتوان به‌راحتی این موضوع را تحلیل کرد.
شاخص به‌طور نگران‌کننده‌ای افزایش پیدا کرده و شاهد هجوم نقدینگی و ورود افراد بسیار زیادی هستیم که با بورس و سرمایه‌گذاری در آن آشنایی ندارند. در واقع این صعود شارپی و سریع بورس، در اثر تغییر ساختار بازار نبوده است. وقتی از ورود افراد جدید به بورس خوشحال می‌شویم، باید همزمان این نگرانی را داشته باشیم که اگر بورس ریزش داشته باشد، این افراد برای همیشه از بازار سهام خارج می‌شوند.
رادپور ادامه داد: حباب در همه بازارها مسئله‌آفرین است و هم‌اکنون در بازار سهام، قیمت‌ها بسیار بالاتر از ارزش ذاتی خود هستند. البته، انتظار نداریم بازار همواره پیرامون قیمت‌های ذاتی باشد، اما وقتی معاملات در فاصله بسیار زیادی نسبت به ارزش ذاتی سهم‌ها انجام میشود، مسئله نگران‌کننده میشود.
وی افزود: پولی که امروز در بورس سرمایه‌گذاری میشود، همان وجوهی است که پیش از این به‌طور پراکنده در حساب‌های بانکی قرار داشت و به‌قصد سود، به بازار سهام آمده است. در حال حاضر، اهداف سرمایه‌گذاری با ورود نقدینگی به بورس، همگرا شده است. اگر افراد در این بازار ناکام شوند ممکن است بازار دیگری را هدف قرار دهند و این بازار می‌تواند بازار ارز باشد. این موضوع بیشتر جنبه روانی دارد و ممکن است بازار ارز به قصد جبران زیان توسط سرمایه‌گذاران بورسی مد نظر باشد که به‌دنبال از بین رفتن حباب بورس، مورد هدف قرار خواهد گرفت.