دنیای بورس: بعد از تشدید عرضه‌ها در نیمه دوم معاملات روز گذشته، دادوستدهای احتیاطی در ابتدای معاملات امروز کاملا مورد انتظار بود. به علاوه آن که ناتوانی هسته معاملات بورس مزید بر علت شد تا فشار در معاملات نخستین تشدید گردد. با این وجود رفته‌رفته بار دیگر جریان پول به قدرت‌نمایی در بازار پرداخت، تا آن جا که دماسنج اصلی بورس که کار خود را با افت بیش از 2 هزار واحدی آغاز کرده بود نهایتا با رشدی به همین میزان به کار خود پایان داد.
قله‌نوردی از مسیر دشوار
از مهم‌ترین اتفاقات امروز بورس، اختلال در هسته معاملاتی تا به آن جا بود که زمان آغاز و پایان دادوستدها به تعویق افتاد. نقص‌های فنی موجود به خودی خود به عنوان یک ریسک عمومی در مسیر بازار جلوه می‌کنند؛ حال بروز چنین اتفاقاتی در زمانی که مدیریت سازمان بورس نسبت به ادامه صعود شاخص‌های بازار ابراز نگرانی کرده است می‌تواند به تشدید دغدغه فعالان بازار دامن بزند. این مساله را در کنار این واقعیت مضحک قرار دهیم که الگوی رفع مشکل موجود همان دستور عمومی بوده است: انکار؛ و اکنون جلوه دیگری از مشکل بروز کرده است.
با این وجود عطش نقدینگی موجود برای کسب سود به راحتی فروکش نمی‌کند. آن چه در این بین فرق کرده آن است که مسیر پیشروی‌های شاخص از گروه‌های کوچک‌تر سهامی گذر می‌کند و این به آن معناست که در حالی که در بورس 127 نماد با صف خرید کار خود را به پایان بردند شاخص کل تنها 2 هزار واحد رشد کرد.
ارزش معاملات خرد امروز بورس در سطح 5405 میلیارد تومان قرار گرفت و بار دیگر وزنه تغییر مالکیت‌ها به سمت سهامداران خرد سنگینی کرد. به این ترتیب سهامی به ارزش 288 میلیارد تومان از سبد سهامداران حقوقی به سبد حقیقی‌ها منتقل شد و البته بار دیگر بیشترین تغییر مالکیت در گروه محصولات غذایی رقم خورد. همان‌گونه که انتظار می‌رفت روند بازار جهانی، در تمرکز بازیگران بازار بر گروه‌های کوچک سهامی نقش حایز اهمیتی داشته است. اکثر کامودیتی‌ها دادوستدهای این هفته بازار جهانی را با تداوم روند نزولی از سر گرفتند و نتیجه آن در قرمزپوشی سهام کامودیتی‌محور هویدا شد.
عرضه‌های اولیه؛ تقاضای نامتقارن در بازار
بازدهی سهام عرضه اولیه در ماه‌های اخیر کاملا چشمگیر بوده است. نمادهایی مانند «فروی» و «کلر» بازدهی‌های 200 درصدی را به راحتی پشت سر گذاشتند و نماد «قرن» امروز به مرز چنین بازدهی‌ای نزدیک شد. چنین روند قیمتی است که سبب می‌شود معامله‌گران بسیاری، موجودی نقد خود را روزها در صفوف خرید این نمادها به انتظار بنشانند تا شاید قسمتی از این بازدهی را به دست آوردند.
نتیجه آن که بسیاری از نقدینگی موجود در بازار بدون آن که به دیگر گروه‌های سهامی چشم داشته باشد و در همین نمادها نیز موفق به خرید سهم شود عملا از چرخه معاملات به دور می‌ماند. تا چند ماه پیش، عرضه‌های اولیه به عنوان یک دغدغه برای عده‌ای از فعالان بازار عمل می‌کردند: به این معنا که هر بار بازار سهام در آستانه عرضه سهام شرکت تازه‌واردی بود قیمت و نماگرهای اصلی بازار به محدوده منفی می‌خزیدند و عنوان می‌شد که این نقدینگی در تلاش است تا از عرضه اولیه جدید سود با کمترین ریسک را کسب کند.
ممکن است این ایده مطرح شود که در شرایطی که بسیاری از نمادهای بازار سهام در محدوده حبابی سر می‌کنند شاید همان بهتر که نقدینگی به سمت سهام عرضه اولیه حرکت کند: در این بین باید اشاره کرد که بسیاری از سهام عرضه اولیه (حتی در مرحله کشف قیمت) فاصله چندانی از منطقه حباب ندارند و اکثر آن‌ها نیز به راحتی به این محدوده می‌رسند. مرور روند قیمتی «وآوا» در این میان خالی از لطف نیست.
نکته دیگری که در این بین تقاضا برای عرضه‌های اولیه را غیرقابل هضم می‌کند رقابت‌های زمانی در دامنه‌های محدود قیمتی است که عملا بسیاری از سهامداران خرد را به گوشه می‌کشاند. در شرایطی که راه حل رفع هیجان در بازار حذف دامنه نوسان است تا هر کس مطابق با معیارهای خود, قیمتی را به عنوان محدوده ارزندگی سهام پیشنهاد کند، بازی سهام عملا در زمین دیگری شکل گرفته است: چه کسی می‌تواند سفارش بیشتری را در کوتاه‌ترین زمان ممکن (و احتمالا از هر طریق) به ثبت برساند؟
«دنیای بورس» در گزارش‌های اخیر خود به نارسایی‌های از این دست پرداخته است. بورس تهران تا بلوغ مسیر دشواری در پیش دارد و در این بین راه‌حل‌های نبوغ‌آمیز عمدتا دغدغه‌های جدیدی را خلق می‌کند. امید آن که بتوان از تجربه دیگران بهره برد و تمام آزمون و خطاها را تکرار نکرد.