چکیده: وزارت‌خزانه‌داری آمریکا در روزهای اخیر تعدادی شرکت حمل و نقل دریایی نفت و همچنین افرادی از چین را مشمول تحریم‌های خود قرار داد. این وزارتخانه گفته است که این شرکت‌ها و مدیران آنها به دلیل «انتقال آگاهانه نفت از ایران» و نقض تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران تحریم شده‌اند. تحریم‌ها به این معناست که نه تنها بانک‌ها و شرکت‌های آمریکایی از این پس اجازه همکاری با این شرکت‌های چینی و افراد را نخواهند داشت، بلکه اموالشان در آمریکا بلوکه شده و همچنین افراد تحریم شده اجازه ورود به خاک این کشور را نخواهند داشت. آنطور که کارشناسان اعلام می‌کنند این دور از تحریم‌های آمریکا علیه شرکت‌های چینی یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین تحریم‌های واشنگتن بعد از تحریم خرید نفت ایران است.
دنیای اقتصاد: در این میان قرار گرفتن نام دو شرکت زیر مجموعه شرکت کاسکوی چین در لیست شرکت‌های تحریمی آمریکا، توجه بازار نفت به این تحریم‌ها را بیشتر به خود جلب کرده است. آنطور که رویترز می‌گوید این تحریم‌ها می‌تواند ده‌ها نفتکش را از بازار خارج کند. فایننشال تایمز نیز که در گزارشی به این موضوع پرداخته تعداد نفتکش‌های مشمول تحریم‌ها را ۴۰ تا ۵۰ فروند برآورد کرده است. از این رو است که یک منبع فعال در حمل و نقل دریایی نفت گفته است: «از دست دادن تعداد زیادی تانکر نفتی در یک شب منجر به متلاشی شدن بازار نفتکش‌ها و افزایش شدید قیمت حمل و نقل دریایی نفت می‌شود.»
چرا شرکت‌های چینی تحریم شدند؟
این اولین بار نیست که شرکت‌های چینی به دلیل ادامه همکاری با ایران مشمول خشم آمریکا می‌شوند. ۲۲ جولای نیز واشنگتن شرکت دولتی نفت ژوآهی ژنرانگ را تحریم کرد. مایک پمپئو، وزیر امور خارجه این کشور دلیل تحریم این شرکت چینی را تلاش آگاهانه برای دستیابی و خرید نفت از ایران عنوان کرد. به دنبال این تحریم‌ها دولت ترامپ منافع ژوآهی ژنرانگ در ایالات متحده را مسدود و ورود مدیر عامل این شرکت به خاک آمریکا را ممنوع اعلام کرد.
ترامپ در مه ۲۰۱۸ از توافق جامع ایران با گروه ۱+۵ خارج شد و اعلام کرد که تحریم‌های نفتی ظرف ۱۸۰ روز باز خواهند گشت. با وجود این تحریم‌ها، واشنگتن به ۸ کشور مشتری نفت ایران اجازه داد که به خرید خود ادامه دهند. با این حال این معافیت‌ها ظرف ۶ ماه یعنی در دوم ماه مه سال جاری منقضی شد و از آن پس هیچ کشوری اجازه همکاری یا خرید نفت از ایران را نداشت. با وجود همه فشارها و تهدیدهای ترامپ، چین نه تنها به خرید نفت از ایران ادامه داد بلکه تخلف از قوانین فرامرزی آمریکا را در آمار خود نیز منعکس کرد. آمار گمرک چین نشان میدهد که خرید نفت این کشور از ایران هیچ‌گاه متوقف نشده است.
آخرین آمار منتشر شده در این رابطه مربوط به ماه جولای است، آنطور که پلاتس با انتشار این آمار نوشت: «واردات نفت خام چین از ایران در ماه جولای نسبت به ماه پیش از آن 4.7 درصد افزایش یافته و به بیش از 237.4 هزار بشکه در روز رسیده است. میزان صادرات نفت ایران در ماه ژوئن نیز رشد کرده و با ثبت رقم 8.2 درصدی به حدود ۲۲۶ هزار بشکه در روز رسیده بود.» همچنین موسساتی چون تانکر ترکرز پیش از این بارها از انتقال نفت ایران توسط نفتکش‌های چینی خبر داده بودند، به‌طور مثال تانکر ترکرز در ماه آگوست اعلام کرده بود که حداقل سه سوپر تانکر متعلق به شرکت‌های چینی در حال کمک برای جابه‌جایی نفت ایران هستند. از این رو بی‌توجهی به تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران، عامل خشم واشنگتن به شرکت‌های چینی بوده است.
بی‌توجهی چین به تحریم‌ها ادامه می‌یابد
با این حال فایننشال تایمز به نقل از تحلیلگران بازار نفت اعلام می‌کند که احتمالا این تحریم‌ها فعلا نتواند مانع خرید نفت چین از ایران شود. بر اساس این گزارش چین بیش از یک سال و نیم است که درگیر جنگ تجاری با آمریکا است و درست هر وقت احساس شده که مذاکرات بین دو طرف در حال نزدیکی به یک توافق است، ترامپ با تصمیم یکجانبه و غیرمنتظره آتش جنگ را برافروخته است. با وجود همه فشارهایی که به اقتصاد چین وارد شده، این کشور تلاش کرده که در برابر فشارهای ترامپ مقاومت کند. در حال حاضر نیز کارشناسان بعید می‌دانند که چین به سرعت به دستورات ترامپ درخصوص منع خرید نفت از ایران عمل کند. پکن روز پنج‌شنبه به این تحریم‌ها واکنش نشان داد و بار دیگر بر قانونی بودن مبادلات تجاری خود با ایران تاکید کرد و اقدامات آمریکا را «قلدری» نامید.
تحریم بزرگ‌ترین کشتیرانی جهان
در این میان قرار گرفتن نام بزرگ‌ترین شرکت کشتیرانی جهان در لیست تحریم‌ها توجهات به این دور از تحریم‌های آمریکا علیه شرکت‌های چینی را بیشتر کرده است. کنکورد، کشتیرانی کونلون، هلدینگ کونلون، کشتیرانی کاسکو و ملوانی و مدیریت کشتی کاسکو و شرکت پگاسوس ۸۸ ، شرکت‌های چینی هستند که مورد تحریم قرار گرفته‌اند. کاسکو بزرگ‌ترین شرکت کشتیرانی جهان است که به گزارش فایننشال تایمز بیش از هزار کشتی در اختیار دارد. آنطور که در سایت کاسکو آمده است، ماموریت این شرکت کمک به جهانی شدن اقتصاد چین است. هرچند شرکت مادر تحت تحریم‌ها قرار ندارد، اما به گفته تحلیلگران تحریم این دو شرکت می‌تواند تا ۵۰ نفتکش را از بازار خارج کند. گفته می‌شود حدود نیمی از این نفتکش‌ها غول‌پیکر و مخصوص حمل نفت‌خام هستند و در مسافت‌های طولانی جابه‌جایی نفت مورد استفاده قرار می‌گیرند.
رویترز بر اساس داده‌های شرکت ریفاینیتیو نوشته است که کاسکو حدود ۵/ ۷ درصد از کل سوپرتانکرهای دنیا را در اختیار دارد. به گفته اریک بروکهوزن، کارشناس بازار حمل و نقل دریایی و مدیرعامل شرکت پوتن‌اند پارتنرز، احتمالا از این پس شرکت‌های نفتی غربی هیچ علاقه‌ای برای استفاده از نفتکش‌های کاسکو نخواهند داشت و بسیاری به دنبال یافتن جایگزینی برای نفتکش‌های این شرکت خواهند رفت. علاوه بر این اعلام می‌شود که احتمالا شرکت‌های بیمه‌ای کمتر تمایلی برای بیمه نفتکش‌های متعلق به این شرکت‌ها داشته باشند.
حمل نفت گران می‌شود
گزارش‌ها نشان میدهد در فاصله دو روزهای که از اعمال تحریم‌های آمریکا علیه کاسکو و دیگر شرکت‌های نفتکش چینی میگذرد، تغییراتی در بازار حمل و نقل دریایی نفت رخ داده است. آنطور که رویترز گزارش میدهد، تا روز گذشته نرخ حمل نفت خاورمیانه به کشورهای آسیایی افزایش یافته است. منابع کشتیرانی اعلام کرده‌اند که هزینه حمل نفت خاورمیانه به شمال آسیا ۱۹ درصد برای سررسید اکتبر افزایش یافته که معادل ۶۰۰ هزار دلار برای هر سوپر تانکر است.
به گفته این منابع هزینه حمل نفت به سواحل نزدیک چین افزایش بیشتری یافته است. هزینه حمل هر محموله بزرگ نفت خاورمیانه به سواحل غربی هند۲۸ درصد افزایش را نشان میدهد. منابع گفته‌اند که هزینه حمل نفت خاورمیانه توسط نفتکش‌ها در حال حاضر به بیشترین سطح از زمان حمله به نفتکش‌ها در تنگه هرمز رسیده است.
یک تاجر که در کار اجاره نفتکش‌ها فعال است، تحریم کاسکو را برای این صنعت فاجعه خوانده و گفته است، ما ابتدا با حمله به تاسیسات نفتی آرامکو مواجه بودیم و حال به فاصله کمتر از دو هفته با تحریم‌های کاسکو روبه رو شده‌ایم. این اتفاقات هزینه اجاره نفتکش‌ها و جابه‌جایی نفت را به شدت افزایش میدهد و تنها خبری خوب برای مالکان نفتکش‌ها است. براساس این گزارش معامله سهام کاسکو از روز پنج‌شنبه متوقف شده است. طی دو روز اخیر شرکت یونیپک، بازوی تجاری ساینوپک که بزرگ‌ترین شرکت نفتی چین محسوب می‌شود، به همراه شرکت ملی نفت هند سفارش‌های خود برای اجاره نفتکش‌های کاسکو را لغو کرده‌اند.