دنیای بورس: صفت بارز روزهای اخیرِ بازار سهام، کاهش قابل ملاحظه ارزش معاملات خرد به سطوح نازل ابتدای سال است. از ارزش پایین و تعداد نسبتا کم معاملات چنین برمی‌آید که میزان مشارکت معامله‌گران به میزان حداقلی رسیده و احتیاط و پرهیز از معامله، به وجه غالب دادوستدها مبدل شده است. عقب‌نشینی بورس‌بازان از متن معاملات و گارد اصلاحی بازار را از یک طرف می‌توان نوعی مقدمه‌چینی برای تجدید قوای سهام در نظر گرفت و از سوی دیگر، از منظری بدبینانه، چنان که برخی تصور می‌کنند، زمینه‌ای برای اصلاح شدیدتر قیمت‌ها قلمداد کرد. نزاع بر سر این دو راهی که برای حدود دو هفته همچنان گریبان بورس تهران را رها نکرده، باعث شد تا شاخص سهام طی این مدت در زیر سقف تاریخی خود نوسانات کم‌جانی را تجربه کند.
مصاف دو دیدگاه
دو دیدگاه در روزهای اخیر در بین فعالان سهام مطرح است. دیدگاه نخست شامل دو طیف می‌شود: طیف نخست با اتکا به تجزیه و تحلیل نموداری قیمت‌ها، از دشواری عبور از سقف تاریخی سخن می‌گوید و طیف دیگر، با بررسی نسبت‌های کلان بازار از اشباع ظرفیت‌های تورمی سهام داد سخن می‌دهد. این در حالی است که گروه دیگری از تحلیلگران، با رویکرد خرد و با استناد به تداوم روند معمول تولید و فروش و همچنین استمرار، و در مواردی، تحول در سودآوری شرکت‌ها، به انتظار موج صعودی دیگری در بورس تهران نشسته‌اند.
دیدگاه نخست، ضمن اینکه سودهای فصل گذشته را در دوره‌های بعد قابل تکرار نمی‌داند و همگرایی اخیر نرخ‌های ارز و در نتیجه، پایان یافتن منبع درآمدهای حاصل از تسعیر ارز را از دلایل این امر برمی‌شمارد، با نگاهی بدبینانه به بازار جهانی و همچنین تعدیل قریب‌الوقوع قیمت حامل‌های انرژی، منتظر اصلاح شاخص سهام است. با وجود این، دیدگاه مخالف با عنایت به مهر تایید گزارش‌های ماهانه بر امکان تکرار سودآوری شرکت‌ها، بر این باور است که همچنان بازار واجد ظرفیت‌های غیرقابل انکاری برای ادامه سیر صعودی است. این گروه، حذف ناگزیر دلار موسوم به ۴۲۰۰ تومانی را مولفه‌ای تحول‌آفرین برای سهام مرتبط می‌داند و با وجود اذعان به ریسک بازار جهانی، تنزل نسبت قیمت بر درآمد طیفی از سهم‌های بنیادی به زیر 4 واحد را علامت ارزندگی می‌داند.
به نظر می‌رسد هر دو دیدگاه رگه‌هایی از حقیقت را در خود دارد. این هم تقریبا روشن است که رویکرد دوم وزن کمتری به ترس‌های پیرامونی داده و بیشتر نظر به جذابیت‌های نهفته در زیر پوست سهام دارد. حال باید دید که اهالی سهام پس از بررسی دقیق‌تر داده‌های عملکرد تصمیمات خود را بر مبانی کدام رویکرد استوار خواهد کرد و جانب کدام دیدگاه را خواهد گرفت.
شروط تغییر جریان نقدینگی
حل مساله فوق راهنمای مناسبی در مسیریابی جریان نقدینگی در بین صنایع بورسی ارزیابی می‌شود. واقعیت این است که فشار عرضه در بازار و شکل‌گیری مسیر فرسایشی مستعد گسیل بخشی از پول‌ها به سهم‌هایی با قابلیت جذب جریان‌های سفته‌بازانه است. در غیر این صورت، یعنی حرکت‌های متعادل بازار بر مدار سودآوری، می‌تواند نظم فعلی بازار را تداوم بخشد و ضمنا سهم‌های بنیادی در کانون گرمابخش بازار باقی بمانند. البته این اتفاق در شرایطی رخ خواهد داد که رویداد غیرمنتظره‌ای در بازار ارز روی ندهد و بازار جهانی نیز روند نسبتا باثبات خود را ادامه دهد.
وقایع مهم بازار جهانی
بازار جهانی معاملات این هفته را در شرق آسیا آرام شروع کرد و قیمت‌ها جهت‌گیری چندان مشخصی نداشتند. یکی از مهمترین اتفاقات بازار جهانی در هفته پیش رو، برگزارش نشست کمیته بازار باز فدرال رزرو است. اعضای این نشست قرار است که پس از 10 سال، نرخ بهره دلار را به اندازه ربع واحد درصد کاهش دهند. چرخش پولی فدرال رزرو در شرایطی رقم خورده که روند تولید و تورم از محدوده هدف تجاوز نکرده است.
اتفاق مهم دیگر، از سرگیری گفت‌وگوهای تجاری آمریکا و چین در روز سه‌شنبه به میزانی پکن است. پس از صلح موقت 90 روزه، دولت ترامپ در ماه می، یعنی دو ماه قبل، نرخ 10 درصدی تعرفه بر واردات 200 میلیارد دلار از کالاهای چینی را به 25 درصد افزایش داد و علاوه بر این، چینی‌ها را تهدید به گسترش دایره تعرفه‌ها به 300 میلیارد دلار دیگر از وارادت کالاهایشان کرد. اکنون این دو قدرت اقتصادی پس از دو ماه کلنجار با عواقب جنگ تجاری، بار دیگر مذاکره برای حل اختلافات را گزینه مناسب دانسته و در پی تغییر شرایط برآمده‌اند.
به نظر می‌رسد این دو اتفاق که طی یک سال گذشته بیشترین تاثیر را بر بازار جهانی سهام و مواد خام بر جا گذاشته، بتواند مسیر قیمت‌ها را طی هفته پیش رو تغییر دهد و متعاقبا افق تازه‌ای را به روی فعالان بورس تهران بگشاید.
- رویدادهای خبری از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: نشست‌های غیررسمی در چارچوب‌های مختلف در هتل پالاز کوبورگ وین به پایان رسید که نشست رسمی کمیسیون مشترک برجام در سطح مدیران سیاسی ظهر امروز آغاز و همه ابعاد توافق هسته‌ای ایران در این نشست به بحث گذاشته می‌شود. عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران بعد از نشست‌های روز یکشنبه در وین گفت: ایران به روال در کاهش تعهداتش ادامه خواهد داد تا وقتی که خواسته‌های ما تامین شود. همچنین هلگا اشمیت، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به عنوان رئیس کمیسیون برجام ضمن اشاره به اهمیت اجرای کامل و مؤثر برجام از سوی همه طرف‌ها و لزوم رفع تحریم‌های ایران، بیانیه‌ای در دفاع از برجام صادر کرد. دیروز همچنین در رویداد دیگری همزمان با سوخت‌رسانی به دو کشتی باری ایران در برزیل، اجازه خروج آن‌ها نیز صادر شد.
در رویدادهای داخل اما گزارش «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد تصویر نامه رئیس‌کل بانک مرکزی به رئیس‌جمهور درخصوص تخلفات ارزی برخی دستگاه‌ها منتشر شد. این تصویر نشان می‌دهد که سرنوشت حدود یک میلیارد یورو ارز یارانه‌ای که برای واردات کالاهای اساسی و دارو در نظر گرفته شده بود، مشخص نیست و به‌رغم تامین ارز و انقضای مهلت قانونی، به‌صورت «رفع تعهد نشده» باقی مانده است. پیش از این هم رسانه‌ها از گم شدن یک میلیارد یورو ارز دولتی صحبت کرده بودند که مسوولان دولتی اعلام کردند این ارزها تنها تعیین تکلیف نشده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان ارزهای تعیین تکلیف نشده در مورد دارو در حدود ۱۳۰ میلیون یورو و برای کالاهای اساسی در حدود ۸۵۰ میلیون یورو بوده است. فارغ از این اعداد، تصویر نامه اخیر، به منزله یک سند رسمی از انحراف دلار ۴۲۰۰ تومانی است. تاکنون تمرکز دولتمردان بر هدف‌گیری قیمتی و نحوه تخصیص ارز ارزان بوده، اما مستندات جدید نشان می‌دهند که در منشأ نیز انحراف جدی وجود دارد. حسن روحانی در پاسخ به نامه عبدالناصر همتی، از دستگاه‌های مسوول خواسته که فورا پاسخ دهند چرا تخلف شده و کمیته‌ای نیز برای بررسی موضوع تشکیل شده است. گرچه بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند تا هنگامی که این شکاف قیمتی بین ارز ارزان و نرخ بازار، وجود داشته باشد، باید منتظر تکرار چنین انحرافاتی باشیم. همچنین خبر رسیده چگونگی اختصاص ۱۴ میلیارد دلار ارز به کالاهای اساسی با حضور وزیر جهاد کشاورزی و معاون سازمان برنامه و بودجه در نشست غیرعلنی صبح امروز مجلس بررسی می‌شود.
در بازار مسکن پس از انتشار گزارش بانک مرکزی اعلام شد، معاملات آپارتمان‌های مسکونی در شهر تهران در تیرماه ۹۸ نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۶۴.۶ درصد کاهش یافت.
ب) صنایع: قیمت پایه محصول‌های پلیمری و شیمیایی از سوی دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی براساس قیمت‌های جهانی برای مبادله در بورس کالا بر اساس نرخ دلار 11513 تومان اعلام شد. هفته پیش قیمت‌های جهانی برای مبادله در بورس کالا براساس دلار 11604.1 تومان اعلام شده بود.
در همین حال اکبر ترکی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از تشکیل کمیته‌ای برای بررسی عملکرد سازمان دارو و رصد ارز دولتی تخصیص یافته برای واردات دارو، تجهیزات پزشکی و مواد اولیه تولید دارو خبر داد.
ج) شرکت‌ها: ایران‌خودرو در بخش‌نامه‌ای قیمت جدید دو محصول خود یعنی پژو ۲۰۷ دنده‌ای و پژو ۴۰۵ SLX را اعلام کرد. در رویدادهای شرکت‌های ارتباطاتی هم، محمدعلی یوسفی‌زاده، مدیرعامل آسیاتک از آمادگی این شرکت برای سرمایه‌گذاری جدید در حوزه تعرفه‌گذاری ارتباطات خبر داد. همچنین های‌وب که پیش از این سهام پارس‌آنلاین را خریداری کرده و مالک این شرکت شده بود، اکنون گفته می‌شود در تلاش است دومین شرکت FCP یعنی صبانت را به تملک خود درآورد.