دنیای بورس: دوشنبه هفته گذشته اولین شرکت سودده بازار سرمایه، تصمیم خود برای افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها را به بازار اعلام کرد. تجدید ارزیابی دارایی‌ها و انتقال آن به سرمایه بدون پرداخت مالیات، تاکنون بیشتر در انحصار شرکت‌های زیاندهی بود که مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت بودند و باید طبق قانون فکری برای معضل بیشتر شدن زیان از نصف سرمایه خود می‌کردند. در این فرآیند با اضافه شدن ارزش روز دارایی‌ها به سرمایه فعلی، زیان شرکت کمتر از نصف سرمایه جدید شده و بنابراین شرکت از شمول ماده ۱۴۱ خارج می‌شد.
«ریل پرداز سیر» (حریل) طی اطلاعیه‌ای در کدال اعلام کرد که قصد دارد حداکثر به اندازه سرمایه فعلی ۱۹۶ میلیارد تومانی خود، از تجدید ارزیابی واگن‌های باری در اختیار خود افزایش سرمایه بدهد و از معافیت مالیاتی آن‌که اخیرا ابلاغ شده، استفاده کند. علت تعیین سقف ۱۰۰ درصدی برای تجدید ارزیابی آن است که واگن‌ها استهلاک‌پذیر هستند و رقم جدید برای ارزش آنها سبب می‌شود که شرکت از سال‌های بعد مجبور باشد هزینه استهلاک برای آن در نظر بگیرد که زیاد بودن این هزینه ممکن است سودآوری شرکت را تحت تاثیر قرار دهد.
البته یکی از مقررات مربوط به تجدید ارزیابی آن است که: «هرگاه یک قلم از دارایی‌ها تجدید ارزیابی شود، تجدید ارزیابی تمام اقلام طبقه‌ای که دارایی مذکور به آن تعلق دارد، الزامی است»، به این معنی که اگر واگن‌های باری را یک طبقه از دارایی درنظر بگیریم، شرکت باید تمام آنها را تجدید ارزیابی کند و نمی‌تواند سقفی برای آن در نظر بگیرد.
البته شاید این تعیین سقف با علم به میزان تقریبی ارزش روز واگن‌ها صورت گرفته باشد یا موضوع دیگری وجود دارد که مدیران شرکت از آن مطلع هستند. مدیرعامل حریل در اواخر اردیبهشت سال جاری در نامه کنفرانس خبری کدال، یک پاسخ حاشیه‌ای به یکی از سوالات داد که واکنش‌های فراوانی بین سهامداران حریل ایجاد کرد.
در این نامه مدیرعامل شرکت، افزایش قیمت صورت گرفته در سهم را کاذب دانسته و آن را به عده‌ای سودجو نسبت داد که با همکاری فرابورس شناسایی شده‌اند و به‌زودی از طریق مراجع قضایی و انتظامی برخورد مقتضی با آنان صورت می‌گیرد. پس از این اظهار نظر عجیب در نخستین روز بازگشایی نماد سهم پس از کنفرانس، صف خرید بیش از ۱۰۰میلیونی برای آن ایجاد شد که البته عجیب نبود.
رویداد عجیب آن بود که سهامدار عمده اصلی و بیشتر سهامداران درصدی از خریداران سهم در چند روز پس از بازگشایی بودند طوری‌که در سه روز اول قیمت سهم با رشد ۱۵ درصدی به نزدیک ۳۰۰ تومان رسید. یکی از سهامداران در فضای مجازی به شوخی گفت: «سهامداران عمده از برخورد مقتضی با سودجویان عبرت نگرفته‌اند!» و دیگری از این رویداد به‌عنوان یک اختلاف عقیده کوچک بین «مدیرعامل» و «سهامداران عمده» یاد کرد! دراین گزارش به وضعیت هفتگی افزایش سرمایه‌ها از مرحله صدور مجوز توسط سازمان بورس تا ثبت آن در اداره ثبت شرکت‌ها پرداخته می‌شود. حرف «ح» پس از نمادهای بورسی به معنی «حقتقدم» و حرف «ج» به معنی «سهام جایزه» است.
خاهن ح: «آهنگری تراکتورسازی ایران» را شاید بتوان از سرآمدان افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده نقدی در دهه ۹۰ دانست. این شرکت هنگام انتقال به بخش خصوصی سرمایه ۴/ ۶ میلیارد تومانی داشت درحالی‌که در مجمع فوق‌العاده اواخر خرداد امسال سرمایه‌اش به بیش از ۲۷۳ میلیارد تومان رسید. از رشد بیش از ۴۲ برابری سرمایه کمتر از ۶۰ میلیارد تومان آن به‌صورت سهام جایزه از تجدید ارزیابی زمین شرکت و سود انباشته بود و بقیه از مطالبات و (عمدتا) آورده نقدی سهامداران بوده است. خاهن در این چندسال علاوه بر یافتن بازارهای جدید از جمله بازارهای صادراتی، در زمینه‌های تولیدی هم به توسعه کار خود مشغول بوده است.
البته با توجه به فروش حدود ۱۷۰ میلیارد تومانی شرکت در دوسال اخیر، سهامداران باید به افزایش فروش شرکت در سال جاری و سال‌های پس از آن امیدوار باشند که ارزش بازاری حدود ۱۲۰۰ میلیارد تومان را برای شرکت مناسب ببینند. نماد سهم و حقتقدم به‌خاطر مجمع سالانه بسته است، ولی براساس آخرین قیمت پیش از مجمع، تفاوت حدود ۳۰ تومانی بین سهم و حقتقدم وجود داشت. در مجمع سالانه از سود ۱۴۴ ریالی ساخته شده ۲۰ ریال تقسیم شد تا به‌زودی معاملات سهم و حقتقدم از سرگرفته شود. قاعدتا دارندگان حقتقدم در صورت شرکت در افزایش سرمایه در مجمع سال آینده سود در تقسیم سود نقدی شرکت خواهند داشت.
در هفته گذشته «سازمان بورس و اوراق بهادار» ۵ مجوز جدید برای افزایش سرمایه صادر کرد که در راس آن مجوز افزایش سرمایه حدود ۳۳ درصدی «شرکت بورس اوراق بهادار تهران» با نماد «بورس» از محل اندوخته و سودانباشته به‌صورت سهام جایزه بود تا سرمایه ۱۵۰ میلیارد تومانی آن را به ۲۰۰ میلیارد تومان برساند. «نفت سپاهان» مجوز افزایش سرمایه حدود ۴۷۱ درصدی از سود انباشته را دریافت کرد تا همزمان با برگزاری مجمع سالانه در همین هفته آن را اجرایی کند. «سیمان هرمزگان» (سهرمز) هم می‌تواند سرمایه خود را معادل ۱۰۰ درصد از مطالبات و آورده نقدی افزایش دهد.
برای شرکت فرابورسی «صنایع بهداشتی ساینا» (ساینا) افزایش سرمایه ۲۳ درصدی از سود انباشته درنظر گرفته شد. در تابلوی بازارپایه هم «لیزینگ رازی» (ولراز) می‌تواند در مرحله اول سرمایه خود را از 2.2 میلیارد تومان به 6.1 میلیارد تومان (حدود ۱۷۷ درصد) از مطالبات و آورده نقدی افزایش دهد. «سایپا آذین» (خاذین) اعلام کرد که افزایش سرمایه ۱۰۰ درصدی از مطالبات و آورده نقدی را که در اوایل تیرماه در مجمع فوق‌العاده به مدیران شرکت تفویض شد، سه‌شنبه همین هفته در جلسه هیات‌مدیره بررسی و تصویب خواهد کرد.
شرکت بورسی «ذغال‌سنگ نگین طبس» (کطبس) مبلغ ۱۰۷۸۶ ریال و شرکت فرابورسی «کشت و صنعت شهداب ناب خراسان» (غشهداب) مبلغ ۲۱۰۳ ریال به‌صورت خالص از حراج حق‌تقدم‌های استفاده‌نشده به‌دست آوردند که به حساب بانکی دارندگان آن واریز خواهند کرد. معاملات اولیه حقتقدم «بازرسی‌فنی و کنترل‌خوردگی تکین‌کو» (رتکو) درحالی پایان یافت که فاصله قیمتی بیش از ۱۱۰ تومانی (با در نظر گرفتن ۱۰۰ تومان واریزی) بین سهم و حقتقدم در آخرین روز باقی ماند.
نکته جالب هم استفاده سهامدار عمده رتکو یعنی «سرمایه‌گذاری صنایع پتروشیمی» (وپترو) از این فاصله قیمتی در طول دوره معاملات بود که البته تفاوت قیمت گاهی به حدود ۲۰۰ تومان هم رسید. وپترو که در دوسه ماه اخیر (احتمالا به‌خاطر تغییرات مدیریتی) خرید و فروش چندانی در پرتفوی خود انجام نداده، سهام رتکو را در صف خرید می‌فروخت و همزمان حقتقدم آن را در قیمت‌های منفی یا متعادل برمی‌داشت تا به‌جای ۱۰۰ تومان واریزی، مطالباتش از رتکو را تسویه کند.
حراج حقتقدم «سرمایه‌گذاری شاهد» (ثشاهد) تا سه‌شنبه این هفته ادامه دارد که تاکنون از بیش از ۹۰ میلیون حقتقدم استفاده‌نشده کمتر از ۲۰ میلیون در قیمت‌های حدود ۵۰ تومان فروخته شده، درحالی‌که از خود سهم استقبال بیشتری می‌شود. علاقه‌مندان به این سهم با دید شرکت در مجمع سالانه - که معمولا اواخر مهر برگزار می‌شود - از خرید حقتقدم بهره بیشتری خواهند برد. ثشاهد گرچه در بین شرکت‌های انبوه‌سازی جای دارد اما سرمایه‌گذاری‌هایی در زمینه‌های دیگر هم انجام داده است که درصورت اداره مدیران آن، پتانسیل مناسبی برای تجدید ارزیابی در مجموعه شرکت‌های فرعی خود دارد. حقتقدم «پارس سویچ» (بسویچ) در روز چهارشنبه در قیمت‌هایی بیشتر از خود سهم که در صف خرید بود، معامله شد، درحالی‌که در مجمع سالانه آن‌که به‌زودی برگزار می‌شود به حق‌تقدم‌ها سودی تعلق نمی‌گیرد.
- در همین رابطه نیز بخوانید: پول‌های توهم‌ساز در بورس تهران