دنیای بورس: در حالی‌که شاخص کل بورس تهران رشد بیش از 33 درصدی را از ابتدای سال تجربه کرده است بررسی شاخص کل هم‌وزن از بازدهی نزدیک به 74 درصدی طی این مدت و با وجود افت‌های روزهای اخیر خبر می‌دهد. این موضوع در نگاه اول می‌تواند از جذابیت نمادهای کوچک‌تر نسبت به سهام شرکت‌های بزرگ‌تر و اثرگذار در شاخص باشد. اما در نگاهی دقیق‌تر هراس از تشکیل حباب قیمتی را در سهام شرکت‌های کوچک‌تر را را می‌توان میان معامله‌گران این گروه‌ها متوجه شد. سهام شرکت‌های بزرگ‌تر چون با توجه بیشتری از سوی معامله‌گران، تحلیل‌گران و همچنین رسانه‌ها همراه هستند معمولا در رویه محافظه‌کارانه‌تری در مسیر صعودی گام برمی‌دارند. با این حال برای شرکت‌های کوچک‌تر که تعداد بازیگران کمتری را دارا هستند ریسک تشکیل حباب قیمتی در بازارهای گاوی بسیار بیشتر است.
البته ممکن است تعداد بازیگران یک سهم نیز کافی باشد اما تحلیل با چشمان بسته و داغ کردن عمومی سهام در نهایت به تشکیل حباب قیمتی ختم شود. در شرایطی که اقتصاد کشور همچنان مستعد تلاطم‌های آتی است به سختی بتوان در شناسایی حباب قیمتی در سهام موفق بود و ابهام از آینده اقتصادی کشور خود ابزار دست داغ‌کنندگان سهام شده است. اما لازم به ذکر است که همین ابهام در فضای منفی بازار می‌تواند افت‌های پیاپی قیمت سهام را به دنبال داشته باشد.
آیا در سهام حباب داریم؟
موضوع حباب قیمتی از مواردی است که حتما باید ذهن یک معامله‌گر را به خود درگیر کند. گرچه در یک روند پرشتاب کمتر کسی احتمال پایان روند و آغاز نزول سهام و در نتیجه تخلیه حباب قیمتی را می‌دهد اما معمولا این اتفاق رخ می‌دهد و زیان سنگین را برای معامله‌گران به دنبال دارد. در این میان معامله‌گری که در روند صعودی پرشتاب با طمع برای کسب سود حداکثری از شناسایی سود خودداری کرده است با آغاز روند نزولی نیز با امید به چرخش زودهنگام سهام از فروش سهام امتنا می‌ورزد و در نتیجه همین نگاه‌ها کافی است که معامله‌گر از شناسایی سود در مسیر پرشتاب صعودی یا از لحاظ حد زیان در مسیر نزولی غفلت کند.
همان‌طور که اشاره شد تشخیص حباب قیمتی در سهام به خصوص در شرایط ناپایدار اقتصاد کشور دشوار است. برای مثال ممکن است نسبت قیمت به درآمد شرکتی در شرایط کنونی به صورت محسوسی از بازار فاصله گرفته باشد و در این میان عده‌ای برای داغ کردن سهام بهانه‌تراشی می‌کنند. برای مثال عنوان می‌کنند که شرکت بورس انرژی چون با عرضه نفت خام همراه است در نتیجه باید با همین موضوع برای رشد قیمتی سهام این شرکت کافی است.
در این میان تحلیل‌گران در بورس تهران نیز هیچ زمان شجاعت انتقاد از رشد بی‌رویه قیمت سهام شرکت‌های مختلف را نداشته‌اند. این تفکر احتمالا از آن‌جا نشات می‌گیرد که برای مثال احتمالا دوستی که در معاملات سهام شرکت مزبور حضور دارد دلگیر می‌شود یا این‌که استدلال‌های اشتباه همان‌طور دامن معامله‌گر را گرفته در ذهن تحلیل‌گر نیز تلقین شده است. برخی از تحلیل‌گران که در میان کانال‌های تلگرامی نیز به وفور مشاهده می‌شوند از تمام توان خود برای داغ کردن یک سهم استفاده می‌کنند.
بار دیگر تاکید می‌شود که شناسایی حباب به صورت مطلق برای یک سهم در شرایطی که اقتصاد کشور با احتمال تلاطم‌های دوباره مواجه است دشوار خواهد بود. اما شاید بتوان معیار بهتری را برای شناسایی حباب قیمتی پیدا کرد.
سنجش حباب سهام در مقایسه با یکدیگر
باید به معامله‌گران توصیه کرد که برای شناسایی حباب احتمالی قیمت به مقایسه نمادهای مختلف با یکدیگر بپردازند. در این خصوص لازم است که ابزارهای تحلیلی مناسبی را در اختیار داشته باشند یا حداقل نظر تحلیل‌گران مختلف را در این خصوص جویا شوند.
برای مثال در مقایسه نسبت قیمت به درآمد ممکن است سهام یک شرکت بر اساس پیشبینی سودآوری تحلیل‌گران از دیگر شرکت‌های هم‌تراز فاصله گرفته باشد این موضوع می‌تواند پیام‌های متفاوتی را در برداشته باشد. در سناریو نخست این موضوع می‌تواند به معنای ایجاد حباب قیمتی در شرکت نخست و در نتیجه انتظار برای نزول قیمتی سهام در آینده باشد. در سناریو دوم می‌تواند به معنای عقب‌ماندگی سهام دیگر شرکت‌ها باشد و با این فرض نیز منطقی به نظر می‌رسد که معامله‌گر با فروش سهام شرکت نخست به خرید سهام دیگر شرکت‌ها که از رالی صعودی جا مانده‌اند بپردازد. در سناریو سوم نیز ممکن است میزان ریسک و فرصت‌ها برای این سهم با دیگر سهام متفاوت باشد.
بر این اساس یکی از معیارهای مناسب برای سنجش حباب قیمتی در سهام مقایسه با یکدیگر و فاصله گرفتن از رویه توهمی ارزش‌گذاری است. البته این موضوع به این معنا نیست که برای مثال در معیار نسبت قیمت به درآمد باید تمامی شرکت‌ها نسبت قیمت به درآمد انتظاری یکسان را باید داشته باشند.
نوسان‌سازان آتی سهام
موارد مختلفی را می‌توان در نوسان قمیتی سهام طی هفته‌های آتی موثر دانست. انتشار صورت‌های مالی و گزارش‌های ماهانه و تعیین‌تکلیف عملکرد بهار 98 شرکت‌ها، برگزاری مجامع، اتفاقات احتمالی سیاسی پیش رو، نوسان نرخ دلار، رویه قیمت‌ها در بازار جهانی، تصمیم سیاست‌گذار از سرانجام دلار 4200 تومانی و دیگر موارد از جمله عوامل اثرگذار بر سهام محسوب می‌شوند. در این خصوص روز گذشته فولاد مبارکه صورت‌های مالی خود در سال 97 را با ساخت سود قابل توجه به بازار ارائه داد که می‌تواند در رویه نوسان قیمتی سهام این شرکت موثر باشد. از این موارد احتمالا طی هفته‌های آتی بیش از پیش خودنمایی خواهد کرد. در خصوص سهام شرکت‌های مختلف نیز انتظار برای چنین عواملی وجود دارد.
از نکات جالب توجه معاملات دیروز عرضه اولیه سهام پروپیلن جم بود. بیش از 468 هزار کد معاملاتی در این عرضه اولیه شرکت داشتند و این موضوع از پتانسیل بالای موجود در بورس تهران حکایت دارد. در معاملات امروز صف خرید در لحظات نخست پیش‌گشایش برای نماد «جم پیلن» احتمالا از صحنه‌های جذاب بازار خواهد بود.
- رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: شبکه خبری یورونیوز از بررسی وضعیت پرونده ایران در اجلاس گروه ویژه اقدام مالی (FATF) خبر داد.به گزارش «ایبِنا» به نقل از یورونیوز، در حالی که مهلت چهارماهه گروه ویژه اقدام مالی به ایران برای تصویب چهارلایحه به پایان رسیده است، نمایندگان ۲۰۴ کشور و نهاد بین‌المللی عضو این سازمان در کنفرانسی در اورلاندو کالیفرنیا دور هم جمع شده‌اند تا در اجلاسی پنج‌روزه به بررسی موضوعات جاری از جمله میزان پایبندی ایران به تعهدات خود بپردازند. گروه ویژه اقدام مالی FATF که مقر آن در پاریس قرار دارد در فوریه امسال تا ماه ژوئن به ایران برای تصویب قوانین این سازمان مهلت داده بود تا اصلاحات مورد نظر این گروه را انجام دهد. دیروز همچنین در رویدادی دیگر سی‌ان‌ان؛ رسانه وابسته حزب دموکرات در امریکا در تحلیلی در خصوص اجماع‌سازی امریکا علیه ایران در شرایط فعلی از شکست این سیاست و رویکرد خبر داد.
در داخل هم روز گذشته امیر باقری؛ نماینده شورای سران اقتصادی قوا در ششمین جلسه شورای راهبردی توسعه صادرات در خصوص تغییر سیاست‌های ارزی کشور عنوان کرد: دو سناریو برای جلسه روز پنجشنبه آینده مطرح شده است. در سناریوی اول این پیشنهاد مطرح شده دلار ۴۲۰۰ تومانی همچنان باقی بماند ولی به تعداد معدودی از کالاها تعلق گیرد. یعنی به‌جز ۴ قلم کالای حذف شده از لیست کالاهای مشمول ارز دولتی، اقلام دیگری هم از این لیست خارج شود. در سناریوی دوم عملا یک بازار ارزی بیشتر نخواهیم داشت و دلار ۴۲۰۰ تومانی حذف خواهد شد.
ب) شرکت‌ها: دومین عرضه اولیه امسال با ورود 10درصدی سهام پلی پروپیلن جم در بورس تهران صورت گرفت. به این ترتیب «جم‌‌پیلن» با کشف قیمت ۲۲۵۰ تومانی به عنوان دومین شرکت ورودی به بازار سهام در سال 98 شناخته شد.
فرشاد مقیمی؛ معاون وزیر صمت اعتقاد دارد برخی قطعات خودرو‌های پرتیراژ داخلی پیش ازاین از خارج وارد می‌شد که با تولید آن قطعات در داخل شاهد کاهش ارزبری ۲ خودروساز معروف کشور شدیم.