چکیده: نخستین آمار مربوط به تولید خودرو در کشور در سال جاری، توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر شد، آماری که نشان می‌دهد تیراژ محصول‌های سواری در فروردین امسال و نسبت به ماه مشابه سال گذشته افت قابل‌توجهی داشته است. جدا از این افت کلی، تولید چند خودرو نیز در فروردین امسال متوقف شده است، که در این بین می‌توان به تندر-۹۰ پارس‌خودرو، تندر-۹۰ اتومات ایران‌خودرو، برلیانس و آریو سایپا اشاره کرد.
دنیای اقتصاد: طبق آمار، سه خودروساز بزرگ کشور شامل ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو در مجموع ۴۰ هزار و ۴۱۳ دستگاه انواع محصول سواری را در نخستین ماه امسال به تولید رسانده‌اند، حال آنکه در فروردین سال ۹۷ موفق به ثبت تیراژی ۶۸ هزار و ۹۷۸ دستگاهی شده بودند. با توجه به این آمار، تولید محصول‌های سواری سه خودروساز بزرگ کشور در فروردین امسال و نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۴۲ درصد افت کرده است.
همچنین تیراژ ماهانه خودروسازان در اولین ماه امسال و در مقایسه با اسفند سال گذشته نیز روندی نزولی داشته است. بررسی آمار ماهانه خودروسازان بزرگ نشان می‌دهد تیراژ محصول‌های سواری آنها در فروردین و نسبت به اسفند، افتی 45.7 درصدی را تجربه کرده است.
ایران‌خودرو و گروه خودروسازی سایپا در مجموع در فروردین امسال ۴۰ هزار و ۴۱۳ دستگاه محصول سواری به تولید رسانده‌اند، حال آنکه در اسفند ۹۷ تیراژی ۷۴ هزار و ۳۳۱ دستگاهی داشته‌اند. در بین خودروسازان بزرگ کشور، ایران‌خودرو به‌عنوان بزرگ‌ترین خودروساز داخلی، با تولید ۲۱ هزار و ۳۲۹ دستگاه انواع خودروی سواری در فروردین، کاهش ۴۵ درصدی نسبت به اسفند داشته است.
سایپا نیز که ۱۳ هزار و ۷۲۴ دستگاه محصول سواری را در اولین ماه امسال به تولید رسانده، در مقایسه با اسفند 47.4 درصد کاهش تیراژ را تجربه کرده است. در نهایت اما پارس‌خودرو نیز با تیراژ ۹ هزار و ۷۳۰ دستگاهی‌اش در فروردین، 45.4 درصد افت تولید نسبت به اسفند داشته است.
اما طبق آمار منتشره، ایران‌خودرویی‌ها در مقایسه با فروردین ۹۷ نیز روندی نزولی داشته‌اند، به نحوی که افتی 36.5 درصدی در کارنامه آنها به ثبت رسیده است. گروه خودروسازی سایپا نیز که ۱۹ هزار و ۸۴ دستگاه تیراژ در فروردین ۹۸ داشته، افتی 46.1 درصدی را نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه کرده است.
در حالت تفکیکی اما سایپا و سایت‌های شهرستانی‌اش در فروردین و نسبت به ماه مشابه سال گذشته، حدود ۴۴ درصد کاهش تولید را به خود می‌بینند. همچنین از پارس‌خودرو نیز خبر می‌رسد این شرکت با تولید پنج هزار و ۳۶۰ دستگاه انواع خودروهای سواری در ماه ابتدایی امسال، 51.2 درصد افت تولید را نسبت به فروردین ۹۷ به ثبت رسانده است.
اینکه چرا تیراژ خودروسازان در فروردین امسال چنین افتی را تجربه کرده، جدا از تعطیلات نوروزی، ریشه در مشکلات تولید نیز دارد. در ماه ابتدایی سال همواره تولید خودرو به‌دلیل تعطیلات نوروزی افت می‌کند که روندی طبیعی است. این در حالی است که آغاز تحریم خودروسازی از نیمه تابستان سال گذشته اثر کاهشی بزرگی بر روند تولید در صنعت خودرو کشور گذاشته است.
مدت‌هاست تامین قطعات چه از داخل و چه از خارج دچار اختلال شده و در پی آن، تیراژ در مسیر افت قرار گرفته و همزمانی این ماجرا با شرایط خاص فروردین، سبب شده خودروسازان کارنامه‌ای بسیار ضعیف را در تولید طی اولین ماه امسال از خود به جا بگذارند.اگرچه رقم تولید در اردیبهشت احتمالا بیش از فروردین خواهد بود، اما این موضوع تنها از ناحیه بازگشت شیفت‌های تولید به حالت عادی است، وگرنه چالش تامین قطعات کماکان و حتی شاید سخت‌تر از گذشته ادامه خواهد داشت.
افت تیراژ محصول‌های ایران‌خودرو
سری اما به جزئیات آمار تولید خودروهای سواری در فروردین بزنیم و ببینیم تیراژ محصولات مختلف چه افت و خیزی را تجربه کرده است. طبق آمار اعلامی، ایران‌خودرویی‌ها باز هم در تولید بیشتر محصولات خود با کاهش تیراژ مواجه شده‌اند. آمار منتشره ازسوی وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد در بین محصول‌های ایران‌خودرو، پژو ۲۰۶ تیراژی پنج هزار و ۹۸۶ دستگاهی را در فروردین از خود به جا گذاشته و نسبت به ماه مشابه سال گذشته، 33.5 درصد کاهش را تجربه کرده است.
در آمار مربوطه، تولید ۵۵۶ دستگاه پژو ۲۰۶ اتومات نیز به ثبت رسیده که البته منظور از آن، پژو ۲۰۶ پلاس یا همان پژو ۲۰۷ آی است. تولید این محصول طی بازه زمانی تحت بررسی حدود ۵۵ درصد کاهش نسبت به فروردین سال گذشته داشته است. با این حال ۲۰۶ توانسته پرتیراژترین محصول ایران‌خودرو در فروردین امسال باشد.
در بین دیگر محصول‌های پژویی ایران‌خودرو، پژو ۴۰۵ نیز با کاهش تولید در نخستین ماه امسال مواجه شده است. بر این اساس، ۴۰۵ با تیراژی چهار هزار و ۳۴۵ دستگاهی، ۴۰ درصد کاهش تولید را به خود می‌بیند. در کنار ۴۰۵، دیگر محصول پژویی ایران‌خودرو به نام پارس نیز در فروردین کاهش تولید داشته و تیراژ آن، ۵۰ درصد پایین آمده است. ایران‌خودرویی‌ها تا پایان فروردین امسال، سه هزار و ۲۱۲ دستگاه از این محصول را به تولید رسانده‌اند.
از پارس که بگذریم، آبی‌های جاده مخصوص در تولید سمند هم با کاهش تولید مواجه شده‌اند. بنابر آمار منتشره، این شرکت در فروردین، ۲ هزار و ۷۷۳ دستگاه سمند را به تولید رسانده و این آمار سبب کاهش 37.5 درصدی تیراژ این محصول نسبت به فروردین ۹۷ شده است. در حال‌حاضر سمند تنها در سایت‌های مرکزی و مازندران ایران‌خودرو تولید می‌شود، هرچند تیراژ در سایت مرکزی فقط ۴۰ دستگاه بوده است.
اما آن‌طور که آمار تولید منتشره روایت می‌کند، ایران‌خودرو در تولید دنا با افت مواجه شده اما توانسته تیراژ رانا را اندکی بالا ببرد. طبق آمار منتشره، در فروردین امسال یک هزار و ۹۴۴ دستگاه دنا (شامل مدل معمولی و پلاس) در ایران‌خودرو تولید شده که افت 28.1 درصدی را نسبت به مدت مشابه ۹۷ در پی داشته است. این در حالی است که دیگر محصول ایران‌خودرو یعنی رانا پس از مدت‌ها افت، این بار با افزایش تولید مواجه شده است. بنابر آمار منتشره، رانا تیراژی فقط ۳۴۱ دستگاهی در فروردین امسال داشته که نشان از کاهش 2.4 درصدی نسبت به ماه مشابه سال گذشته دارد.
نگاهی هم بیندازیم به محصول‌های مونتاژی ایران‌خودرو، محصولاتی که تیراژ بیشتر آنها نزولی شده است. آن‌طور که آمار می‌گوید، آبی‌های جاده مخصوص در فروردین امسال، ۱۲۰ دستگاه سوزوکی گرند ویتارا مونتاژ کرده‌اند. این آمار نشان می‌دهد شاسی‌بلند مونتاژی و ژاپنی ایران‌خودرو در مقایسه با ماه مشابه سال ۹۷، حدود 58.6 درصد کاهش تولید داشته است. ایران‌خودرو همچنین توانسته ۵۰۷ دستگاه‌هایما را طی اولین ماه امسال مونتاژ کند.
بنابراین تیراژ این شاسی‌بلند چینی نیز حدود 56.3 درصد افت داشته است. دیگر محصول چینی ایران‌خودرو به نام دانگ‌فنگ هم کاهش تولید را در بازه زمانی تحت‌بررسی به خود می‌بیند. دانگ‌فنگ آماری یک هزار و ۳۶۰ دستگاهی را در فروردین از خود به جا گذاشته و بر این اساس، نسبت به فروردین ۹۷ حدود 2.2 درصد کاهش تولید را تجربه کرده است. سری هم به پژو ۲۰۰۸، محصول پسابرجامی ایران‌خودرو بزنیم. بنابر آمار اعلامی، ایران‌خودرویی‌ها در فروردین امسال ۵۹۴ دستگاه پژو ۲۰۰۸ را به تولید رسانده‌اند و با این حساب، تولید این محصول نسبت به ماه مشابه سال گذشته حدود هشت درصد بالا رفته است.
توقف تولید دو خودرو چینی سایپا
به سایپا برویم و ببینیم این شرکت چه آماری در تولید محصول‌های خود در فروردین ۹۸ به‌جا گذاشته است. طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، سایپایی‌ها در تولید سراتو که محصولی مونتاژی و تحت‌لیسانس کیاموتورز کره است، با افت تولید مواجه شده‌اند. بر این اساس تا پایان فروردین امسال ۶۳۸ دستگاه سراتو مونتاژ شده که در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته 62.2 درصد افت را نشان می‌دهد.
در بین دیگر محصول‌های سایپا، تیبا هشت هزار و ۲۶۳ دستگاه تیراژ در فروردین امسال داشته و در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته حدود 38.4 درصد کاهش را تجربه کرده است. به‌نظر می‌رسد بخشی از آمار تیبا را ساینا تشکیل می‌دهد؛ خودرویی که روی پلت فرم تیبا ساخته شده است.
اما براساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت تولید پراید نیز در فروردین امسال نزول کرده و سایپایی‌ها تنها ۸ هزار و ۷۸۵ دستگاه از این محصول را به تولید رسانده‌اند. این رقم نشان می‌دهد تولید پراید نسبت به فروردین ۹۷، چیزی حدود ۲۸ درصد کاهش پیدا کرده است. از تیبا و پراید بگذریم و نگاهی هم به محصول‌های مونتاژی چینی سایپا بیندازیم. طبق آمار اعلامی از سوی وزارت صنعت، پارس‌خودرو به‌عنوان زیرمجموعه سایپا، ظاهرا نتوانسته تولید برلیانس را در فروردین ادامه دهد. البته در آمار منتشره از سوی وزارت صنعت، تیراژ چهار هزار و ۷۹۰ دستگاهی برای برلیانس ثبت شده که البته اشتباه است و این عدد به پراید تعلق دارد.
سایپایی‌ها اما دو محصول چینی دیگر را نیز به مونتاژ می‌رسانند که در این بین، چانگان تیراژی ۸۷۱ دستگاهی را در فروردین از خود به‌جا گذاشته است. بر این اساس، این خودروی مونتاژی در مقایسه با ماه مشابه در سال ۹۷، کاهشی پنج درصدی را به خود می‌بیند.
دیگر محصول چینی سایپا، آریو نام دارد که آمار اعلامی از توقف تولید این خودرو حکایت دارد. با توجه به آمار منتشره، سایپایی‌ها حتی یک دستگاه آریو را نیز در فروردین امسال مونتاژ نکرده اند و مشخص نیست آیا این توقف تولید دائمی است یا موقتی. در آمار مربوط به سایپا اما نامی از سه محصول دیگر این شرکت یعنی رهام، سیتروئن C۳ و کوئیک به چشم نمی‌آید.
در این بین، رهام جدیدترین محصول سایپا به شمار می‌رود و طی سال گذشته چند دستگاهی از آن به تولید رسید. همچنین در آمار اسفند ۹۷ اعلام شد که دو هزار دستگاه سیتروئن C۳ مونتاژ شده است، اما در فروردین نامی از آن نیست. کوئیک نیز دیگر محصول جدید سایپا به شمار می‌رود که مشخص نیست چرا اشاره‌ای به میزان تولید آن در فروردین امسال نشده است.
وداع با برخی مدل‌های تندر-۹۰
نگاهی هم به اوضاع تولید خانواده ال-۹۰ در نخستین ماه امسال بیندازیم تا مشخص شود این محصول رنو چه افت‌و‌خیزی را در بازه زمانی موردنظر تجربه کرده است. آن‌طور که آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌گوید، در مجموع تیراژ خانواده تندر۹۰ (شامل تندر معمولی، پارس‌تندر، تندر اتومات و ساندرو) در فروردین به ۷۱۷ دستگاه نزول کرده است.
با این حساب، تیراژ این خانواده در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته، حدود ۸۵ درصد کاهش را به خود می‌بیند. اگر آمار تولید خانواده تندر۹۰ را به‌صورت جداگانه بررسی کنیم، مشخص می‌شود هر دو شرکت ایران‌خودرو و پارس‌خودرو با کاهش تولید این محصول مواجه شده‌اند. بر این اساس، ایران‌خودرویی‌ها با توجه به تیراژ ۱۴۷ دستگاهی خود در فروردین امسال، با افتی ۸۶ درصدی مواجه شده‌اند.
این خودروساز، تندر۹۰ را در مدل‌های معمولی و اتومات به تولید می‌رساند. با توجه به آمار، ایران‌خودرو در اولین ماه امسال ۱۴۷ دستگاه تندر۹۰ معمولی تولید کرده و بنابراین تولید مدل اتومات این خودرو متوقف شده است. در پارس‌خودرو نیز آمار‌ها خبر از توقف تولید تندر-۹۰ می‌دهند.
طبق آمار، پارس‌خودرو در اولین ماه امسال حتی یک دستگاه تندر-۹۰ را نیز تولید نکرده، هرچند تولید مدل‌های ساندرو و پارس تندر ادامه داشته است. بنابر آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، ۵۷۰ دستگاه محصول عضو خانواده رنو در این شرکت به تولید رسیده که نسبت به فروردین ۹۷، بیش از ۸۴ درصد افت نشان می‌دهد. در این بین، پارس‌خودرویی‌ها تیراژ ساندرو (یکی از اعضای خانواده تندر۹۰) را در بازه زمانی تحت بررسی به ۲۹۵ دستگاه رسانده‌اند که این آمار از افت ۸۷ درصدی این خودرو حکایت دارد.
در بین دیگر محصول‌ها، پارس‌تندر تیراژی ۲۷۵ دستگاهی را در فروردین امسال به ثبت رسانده که نشان می‌دهد نسبت به ماه مشابه سال گذشته 65.4 درصد افت داشته است. با توجه به این روند نزولی، به‌نظر می‌رسد تولید محصول‌های رنو در کشور تا چندی دیگر به طور کامل متوقف خواهد شد.