دنیای بورس: کسب بازدهی 14.4 درصدی در یک ماه گذشته، بورس تهران را با اختلاف زیاد پیشتاز بازارهای 98 کرد. این در حالی بود که دلار و سکه به ترتیب فقط 3.6 و 2.3 درصد رشد را تجربه کردند. ماجرا زمانی جذاب‌تر می‌شود که در این مدت ریسک‌های سیاسی با تروریستی اعلام شدن سپاه از سوی آمریکا به اوج رسیده بود. ناتوانی بازارهای سفته‌بازی برای صعود موجب افزایش اطمینان سرمایه‌گذاران برای ورود به سهام و ثبت رکوردهای تاریخی در این مدت شد.
نقاط خوش‌بینی سهامداران در سال 98: بر خلاف سال گذشته که بازار سهام نسبت به دلار، سکه و حتی مسکن عملکرد ضعیف‌تری را به ثبت رساند، امسال شاهد پیشتازی این بازار هستیم. هرچند هنوز ریسک‌های متعددی پیش روی سهامداران مشاهده می‌شود، اما نشانه‌های خوش‌بینی همچنان در این بازار قابل رصد است. اولا هنوز قیمت‌ها نسبت به سودآوری رو به رشد شرکت‌های بورسی چندان بالا نیست و می‌توان به خوبی از نگاه بنیادی انتظار رشد قیمت‌ها را کشید. در سوی دیگر، ضعف بازارهای رقیب از دلار و سکه گرفته تا سپرده‌های بانکی می‌تواند انگیزه‌ای جدی برای شیفت تقاضا به سمت بورس باشد.
به عبارت دقیق‌تر، دلار و سکه با توجه به صعودهای پرشتاب سال گذشته، اکنون ظرفیت بالایی برای جهش قیمتی ندارند. هم‌زمان بانک مرکزی نیز در تلاش است تا با نزدیک کردن نرخ‌های مختلف ارزی (نیما و آزاد) و همچنین حذف دلار 4200، کنترل بیشتری بر نرخ ارز داشته باشد. این مساله می‌تواند جذابیت این بازارهای رقیب را برای سرمایه‌گذاران به طور ملموسی کاهش دهد. در سوی دیگر، سپرده‌های بانکی قرار دارند که شواهد موجود نشان از کاهش نرخ سود یا حداقل عدم افزایش آن دارند. این مساله رقیب سنتی بورس را نیز تضعیف خواهد که در مجموع تقاضا در بازار سهام را می‌تواند تقویت کند. به عنوان یک نمونه فرض کنید در سال گذشته اگر سرمایه‌گذاران به طور متوسط 40 درصد سرمایه خود را به ارز و سکه و 10 درصد را به بورس اختصاص می‌دادند، اکنون در معادلات جدید این ارقام می‌تواند به نفع بورس تغییر کند. این مساله خود به تنهایی می‌تواند رشد تقاضا در بازار سهام را رقم زند که ورود پول‌های تازه طی هفته‌های اخیر، گواهی بر این مدعاست.
نکته بعدی نزدیک شدن به مجامع بورسی است که تقسیم سود احتمالا بالایی را از سوی شرکت‌ها شاهد خواهیم بود که می‌تواند با تعدیل قیمت سهام، انگیزه‌ها برای خرید را حفظ کند. در سمت بازار جهانی نیز فعلا نگرانی چندان شدیدی مشاهده نمی‌شود و در یک دید کوتاه‌مدت این عامل نیز می‌تواند به نفع بورس شرایط فعلی را حفظ کند.
روی ناخوش بورس‌بازان: مستقل از این خوش‌بینی‌ها، برخی نگرانی‌ها وجود دارند که باید به آن توجه کرد. اولا همین «پول‌های تازه» است که همان‌قدر که در مسیر صعودی موجبات تحرک بورس را فراهم می‌کنند، در مسیر نزولی به شدت هیجان‌ساز هستند. فعالان بورسی باید به شدت از تشویق موج‌های دسته‌جمعی که خاصیت پول‌های تازه‌وارد است بپرهیزند تا بازار سهام از مسیر منطقی خود خارج نشود. این الگوی تاریخی عموما در دوره‌های رونق تکرار می‌شود و ورود پرشتاب پول‌های تازه بدون توجه به شرایط سودآوری شرکت‌ها اقدام به خریدهای کور می‌کنند. این مساله در کوتاه‌مدت به نفع نوسان‌گیران است، اما به تدریج با ایجاد حباب در بخش‌های مختلف بازار و شروع ترکیدن این حباب، موجی از هیجان منفی در بازار ایجاد می‌شود و همه رکودی فراگیر بازار را اسیر خود می‌کند (نمونه واضح آن، رونق سراسیمه بورس در پاییز و ابتدای زمستان 92 و سپس ورود به یک رکود فرسایشی طولانی تا تقریبا نیمه دوم سال 94!).
مساله دوم به «جولان سفته‌بازان در لباس کارشناس» مربوط می‌شود؛ کسانی که تا همین یک ماه پیش هیچ برآوردی از روند سهام نداشته و اکنون در صف اول مصاحبه‌ها و ارائه تحلیل‌های نجومی ایستاده‌اند. این‌ها عموما در ادامه روندهای صعودی تلاش زیادی برای ایجاد موج‌سازی و بهره‌مندی از این روندها می‌کنند. جوسازی در شرایط مثبت بازار و استفاده از ترفندهای رفتاری مهم‌ترین مسائلی است که موجب داغ شدن بسیاری از سهام می‌شود. این افراد بدون توجه به آینده میان‌مدت و بلندمدت سهام، همه چیز را مثبت اعلام کرده و از گفتن ریسک‌ها و واقعیت‌ها می‌پرهیزند. همین عامل سبب می‌شود تازه‌واردهای بسیاری وارد بازار سهام شوند و در کوتاه‌مدت نیز اعتقاد قلبی به این گروه پیدا کنند، اما پس از مدتی و فروکش هیجانات، اسیر رکود احتمالی شوند. بنابراین، هشیاری کارشناسان و فعالان دلسوز و مورد اعتماد بازار در این شرایط ضروری است و آنها باید برای هدایت و کنترل منطقی بازار سهام فعالیت بیشتری داشته باشند.
- رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: واشنگتن پست در خبری مدعی شد: آمریکا قرار است امروز اعلام کند از 12 اردیبهشت هیچگونه معافیتی برای خریداران نفت ایران صادر نمی‌کند. عربستان و امارات وظیفه‌ی جبران نبود نفت ایران در بازار را برعهده گرفته‌اند.
در همین حال از دیشب عمران خان؛ نخست وزیر پاکستان برای دیدار و گفت‌و‌گو با مسئولان عالی رتبه کشورمان وارد تهران شد. این در حالی است که محمدجواد ظریف؛ وزیر امورخارجه سه‌شنبه هفته جاری برای شرکت در نشست مجمع عمومی تحت عنوان گرامیداشت و ترویج روز بین‌المللی چندجانبه‌گرایی و دیپلماسی برای صلح به نیویورک سفر می‌کند.
در رویدادهای داخلی نیز گزارش تورمی سال ۱۳۹۸ مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که نرخ تورم ماهانه در فروردین‌ماه به سطح ۴ درصد رسیده و نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه نیز در سطح ۵۱ درصد قرار دارد. این ارقام باعث شده است که نرخ تورم متوسط از سطح ۳۰ درصدی گذر کند. در دو ماه اسفند و فروردین‌ماه نرخ تورم با شیب زیادی افزایش یافته که یکی از دلایل آن بالا بودن نرخ تورم خوراکی‌ها در این دو ماه بوده است؛ روندی که می‌تواند با کاهش تورم این گروه در ماه‌های آتی تغییر یابد.
هفته گذشته، بانک مرکزی به‌صورت رسمی مجوز اجرای عملیات بازار باز را از شورای پول و اعتبار دریافت کرد. بر مبنای دستورالعمل مصوب شورای پول و اعتبار، بانک مرکزی از این پس می‌تواند نسبت به خرید و فروش اوراق قرضه دولتی و وثیقه‌گیری این اوراق در ازای مراجعه بانک‌ها به منابع بانک مرکزی اقدام کند. در واقع این دستورالعمل دو نکته مهم دربر دارد: اولا اینکه امکان معاملات اوراق بهادار دولت را بین بانک‌ها و بین بانک مرکزی و بانک‌ها فراهم می‌آورد و ثانیا اوراق بهادار دولتی را به دارایی‌هایی بدون ریسک تبدیل می‌کند. رئیس‌کل بانک مرکزی در یادداشت جدید اینستاگرامی خود بر نکته دوم تاکید کرده است.
در دیگر رویدادها نیز، ستاد تسهیل و رفع موانع تولید با مصوبه‌ایی از سران قوا خواست معافیت مالیاتی افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی شرکت‌ها تمدید شود. همچنین با اعلام رسمی سازمان بورس و اوراق بهادار فرآیند انجام کارشناسی، بررسی و تصویب دستورالعمل حاکمیت شرکتی، مالکیت سهام شرکت اصلی توسط شرکت‌های فرعی ممنوع شد. در همین حال مصوبه هیات وزیران در خصوص تعیین ارزش معاملاتی املاک در سال ۹۸ به میزان ۶ درصد میانگین قیمت روز ابلاغ شد.
ب) صنایع: کارنامه تولید خودروسازان کشور در سال ۹۷، توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر شد تا مشخص شود صنعت خودرو ایران افت ۳۹ درصدی را نسبت به سال ۹۶ به ثبت رسانده است. در کنار این خبر ناخوشایند؛ اما تولید سیتروئن C۳ (یکی از محصول‌های پسابرجامی) را می‌توان از جمله معدود اتفاقات مثبت خودروسازی کشور در سال ۹۷ دانست. سایپایی‌ها توانسته‌اند ۲هزار دستگاه از این محصول مشترک با سیتروئن فرانسه را در سال گذشته به تولید برسانند.
پدرام سلطانی؛ از اعضای هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران اعلام کرد: بانک کنلن چین تنها بانک چینی که با ایران کار می‌کند، به مشتریان خود اعلام کرده است عملیات بانکی با ایران را از روز اول ماه مه (11 اردیبهشت) تا اطلاع ثانی متوقف می‌کند. به گفته سلطانی ظاهرا امکان از سرگیری کار با ایران به نتیجه مذاکرات بین چین و امریکا بسته است. در همین حال یک منبع آگاه بانکی در گفت‌و‌گو با فارس اعلام کرده: قطع ارتباط بانک کونلون چین با ایران، هیچ ارتباطی با FATF ندارد و این بانک پس از تمدید معافیت‌های تحریمی، ارتباط خود را دوباره برقرار خواهد کرد. به گفته این منبع بانکی شرایط فعلی با ۶ ماه پیش تفاوت‌های چشم‌گیری دارد و دسترسی‌های بانک مرکزی ایران به «یوآن» بسیار گسترده شده است.
همچنین شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در خصوص شایعه‌های منتشره درباره تغییر قیمت بنزین اعلام کرد: هنوز دستورالعملی درباره قیمت و سهمیه‌بندی بنزین به ما ابلاغ نشده است.
ج) شرکت‌ها: گروه خودروسازی سایپا در اطلاعیه‌ای کرد: فروش فوری محصول‌های سایپا به مناسبت نیمه شعبان و به منظور کنترل قیمت‌ها، ادامه دارد. همچنین ایران خودرو برنامه فروش فوری شامل دو محصول پژو پارس سال و ۴۰۵ دوگانه‌سوز را اعلام کرد که صبح سه‌شنبه شروع می‌شود. در خبر دیگری، هلدینگ ۲ هزار میلیارد تومانی سرمایه‌گذاری صدر تامین امروز معرفی می‌شود تا این زیرمجموعه مهم شستا، آماده عرضه اولیه ۵ تا ۱۰ درصدی سهام باشد.