دنیای بورس: دیوان دادگستری بین‌المللی امروز ۱۱ مهر رای خود در مورد اتهام نقض معاهده مودت دوجانبه از سوی آمریکا و درخواست ایران برای صدور قرار موقت را صادر کرد. قاضی عبدالقوی احمد یوسف؛ رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری رای دیوان درباره شکایت ایران از آمریکا را در چند بند زیر قرائت کرد:
الف) دلایل صلاحیت رسیدگی به شکایت ایران:
1. بر اساس مفاد پیمان مودت ایران و آمریکا، در صورتی که بین دو طرف اختلاف نظری وجود داشته باشد و این مناقشه از طریق دیپلماتیک حل نشود، دو طرف می‌توانند به دیوان لاهه مراجعه کنند.
2. براساس چند بند پیمان، دو طرف از اعمال محدودیت تجاری و مالی بر یکدیگر منع شده‌اند.
3. بر این اساس، برخی از اقدام‌های ایالات متحده از جمله لغو مجوز مبادلات تجاری با ایران و اعمال محدودیت بر انتقال اقلام به ایران، می‌تواند در تناقض برخی از مفاد پیمان باشد.
بر همین اساس است که دیوان معتقد است صلاحیت رسیدگی به این پرونده را داراست.
ب) رای دیوان درباره شکایت ایران از آمریکا:
1. تصمیم ایالات متحده برای خروج از توافق هسته‌ای و احیای بخشی از محدودیت‌ها از جمله لغو مجوز واردات از ایران و مبادلات مالی با این کشور، می‌تواند برخی از حقوق ایران در پیمان مودت را محدود کند.
2. مناقشه میان ایران و آمریکا پیش از ارجاع به این دادگاه به اندازه کافی از طریق دیپلماسی پیگیری نشده است.
3. میان بخشی از حقوق مورد درخواست ایران براساس پیمان مودت و اقدام‌های موقت درخواستی ایران از ایالات متحده، به خصوص در ارتباط با آزادی تجارت و اقلام انسانی و هوانوردی، ارتباط وجود دارد.
4. اقدام‌های رئیس جمهور آمریکا می‌تواند حق و حقوق ایران را براساس تجارت بگیرد.
5. رادیو اکتیوی که ایران تولید می‌کند می‌تواند بر بندهای B و D قرارداد مودت که در خصوص امنیت آمریکا هست، تاثیر بگذارد.
6. ایران می‌تواند از کمک‌های انسان دوستانه بهره مند بشود.
7. ایران می‌تواند به موارد انسان دوستانه مثل واردات دارو، مواد کشاورزی، مواد غذایی که بر رفاه مردم این کشور تاثیر گذارد و حتی وارنتی آنها بهره مند باشد.
8. دادگاه لاهه اظهارات شفاهی آمریکا مبنی بر اینکه واشنگتن تلاش می‌کند تحریم ها آثار منفی انسانی بر ایران نداشته باشد را «ناکافی» دانست و گفت به عقیده دیوان همچنان چنین ریسکی وجود دارد.
9. آمریکا براساس تعهداتش ذیل پیمان مودت، باید به نحوی مقتضی هر مانع بر آمده از دستور ۸ می ۲۰۱۸ بر صادرات آزاد دارو و تجهیزات پزشکی، محصولات کشاورزی و قطعات و تجهیزات یدکی هواپیماهای مسافرتی از جمله تعمیرات و گارانتی و بازرسی لازم برای ایمنی هوانوردی را رفع کند.
10. بر مبنای قانون، این دادگاه ضروری است رایی را اعلام کند که حق و حقوق ایران را در نظر بگیرد، زیرا که تحریم‌ها جان شهروندان ایرانی را به خطر انداخته است.
احکام دیوان بین‌المللی دادگستری الزام‌آورند و درخواست فرجام‌خواهی نیز برای آنها ممکن نیست، اما در عین حال این دیوان ابزاری برای اِعمال کردن تصمیمات خود ندارد.
به گفته رضا نصری؛ حقوقدان بین‌الملل مهم‌ترین بخش حکم دادگاه لاهه این است که از دو طرف خواست از مبادرت به هر اقدامی که ممکن است - تا صدور رای نهایی - مناقشه بین دو کشور را تشدید کند، خودداری کنند. در عمل، یعنی دولت آمریکا باید از وضع تحریم‌های نفتی و تحریم‌هایی که برای ماه آینده پیش‌بینی شده خودداری کند. به گفته لعیا جنیدی؛ معاون حقوقی رییس جمهور رای به نفع کشورمان موجب تثبیت حقوقی ایران، تایید مشروعیت 1+4 شده و جسارت بیشتری به شرکت‌ها برای همکاری با ایران می‌دهد و نگرانی‌های آنها را کم می‌کند.
خبرگزاری رویترز نیز در گزارشی با عنوان پیروزی تهران در برابر واشنگتن تاکید کرده دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه روز چهارشنبه حکم داد که ایالات متحده باید اطمینان حاصل کند که تحریم‌های یک‌جانبه‌اش علیه جمهوری اسلامی بر کالاهای اساسی یا ایمنی پروازهای مسافری اثر منفی نخواهد داشت.
متن کامل حکم دیوان لاهه را اینجا بخوانید.
بخشی از حکم رای دیوان لاهه