چرایی واردات لاستیک در ایران

04:42 - 1400/01/18
اگر چه دولت در راستای حمایت از تولیدکنند داخلی ابزار تعرفه واردات را به کار می‌گیرد اما تحلیلگران صنعت لاستیک معتقدند استفاده از ابزار تعرفه بدون داشتن برنامه ارتقای کیفیت و بهره‌وری تولید داخل باعث دورشدن فضای رقابتی و رشد صادرات می‌شود.

ایران سالانه به ۴۰۰ هزار تن لاستیک خودرو نیاز دارد که سهم تولیدکنندگان داخلی ۲۵۰ هزار تن است. همچنین سالانه ۱۵۰ هزار تن لاستیک به کشور وارد می‌شود که حدود ۳۰ درصد آن قاچاق و اغلب مربوط به اتوبوس و کامیون است.

بر اساس آمار راهور ناجا حدود ۲۰ میلیون و ۳۰۰هزار دستگاه اعلام شده و این در حالی است که ۴۰ درصد لاستیک‌های سواری کشور و حدود ۸۰ درصد از لاستیک‌های اتوبوسی و کامیونی رادیال از طریق واردات تامین می‌شود. در این میان تمامی تایرهای صنعتی، را‌هسازی، معدنی و کشاورزی نیز از طریق واردات تامین می‌شود.

همچنین براساس آمار اعلامی گمرک در هر یک از سال‌های ۹۴ و ۹۵ حدود ۱۰۸ هزار تن و در سال ۹۶ حدود ۱۲۶ هزار تن لاستیک وارد کشور شده و به‌طور حتم مابقی نیاز هم از طریق قاچاق وارد کشور شده است.

در این میان همزمان با انتشار کتاب تعرفه واردات و صادرات فعالان  از افزایش تعرفه واردات لاستیک در سال ۹۷ از ۳۲ درصد به ۴۰ درصد برای سواری و از ۲۰ درصد به ۲۶ درصد برای ماشین‌های سنگین خبر داده بودند.

تحلیلگران در این خصوص معتقدند: در کشورهای مختلف از تعرفه برای حمایت تولید داخلی استفاده می‌کنند اما تنها در یک بازه زمانی انجام می‌شود و در آن بازه زمانی تولیدکنندگان باید کیفیت تولیدات خود را به مرحله رقابت با دیگر محصول‌ها برسانند. یعنی در طول این مدت باید استانداردهای روز دنیا و کیفیت بالا به همراه قیمت مناسب برای تولید خود را ایجاد کنند.

به گفته محمد میرعابدینی؛ دبیر انجمن واردکنندگان لاستیک خودروی ایران که با «دنیای اقتصاد» صحبت کرده افزایش تعرفه‌های جدید به حمایتی همیشگی برای تولیدکنندگان ما تبدیل شده و نه تنها برخی از آن‌ها نتوانستند کیفیت خود را در سطح استانداردهای جهانی افزایش دهند، بلکه قاچاق لاستیک در کشور به دلیل مقرون به صرفه بودن آن افزایش چشمگیری یافت.

اگر چه تا قبل از سال ۹۴ هیچ شرایطی برای واردکنندگان وجود نداشت، اما از سال ۹۴ واردکنندگان متعهد به شرایط ویژه‌ای شدند و نام و مشخصات آن‌ها شناسایی و ثبت شد. براساس آن رویه واردکنندگان متعهد شدند برندهای شناخته شده را با داشتن استانداردهای روز اروپا مانند «ایمارک» و «اس دبلیو آر» و همچنین داشتن «دی او تی نامبر» آمریکا وارد کشور کنند. به همین خاطر در بازار فعلی تمام برندهای مطرح دنیا (به غیر از برندهای آمریکایی) همانند «بریجستون و یوکوهاما و دانلوپ» ژاپن، «میشلن» فرانسه، «کانتینانتال» آلمان، «پیری» ایتالیا و «کومهو، هنکوک و نکسن» کره‌جنوبی که همگی آن‌ها ثبت نمایندگی شدند و گارانتی ۵ساله دارند، در سراسر کشور موجود هستند.

دبیر انجمن واردکنندگان لاستیک با اشاره اینکه چین حدود ۳۰ درصد کل لاستیک‌های دنیا را تولید می‌کند، می‌گوید: تمام برندهای چینی نیز با داشتن استانداردهای مزبور وارد کشور می‌شوند و هیچ لاستیک بی‌کیفیتی شرایط وارد شدن به کشور را ندارد. در حال حاضر برندهای چینی به آمریکا، کانادا، اروپا و سایر کشورهای دنیا صادر می‌شوند.

از دید واردکنندگان لاستیک هیچ‌یک از لاستیک‌های تولید داخل استانداردهای اروپایی را که برای صادرات لازم هستند، ندارد و تمامی استانداردهای مذکور تنها برای صادرات، اجباری و الزامی است.

این در حالی است که به مدعای همین فعالان شرکت‌های تولید لاستیک در ایران صادرات ندارند و تازه‌ترین آمار صادراتی زیر 5 درصد بوده که این برای کشوری که بیش از ۶۰سال در این صنعت قدمت دارد اصلا خوب نیست. این در حالی است که گفته می‌شود اگر کیفیت تولید داخل به همراه تولید با قیمت مناسب صورت می‌گرفت، ایران می‌توانست بازار منطقه را پوشش دهد.

البته واردکنندگان ایراد اصلی را آنجا می‌بینند که در ایران برای حمایت از تولیدکننده داخلی تنها تعرفه‌ها را افزایش می‌دهند و به گفته آنان تا زمانی که شرایط چنین باشد کارخانه‌های تولید داخل به سمت ارتقای کیفیت و بهره‌وری نمی‌روند چون تمامی فاصله موجود را از طریق تعرفه پوشش می‌دهند که این امر برای آینده صنعت خوشایند نیست.

میرعابدینی در بخش دیگری از صحبت‌هایش تاکید دارد با اینکه بین ارزان‌ترین لاستیک چینی و لاستیک خوب ایرانی تاکنون ۲۰ درصد اختلاف قیمت وجود داشت باز تعرفه را بالا بردند در صورتی که تایر قاچاق تا حد زیادی وارد می‌شد و اکنون با بالا رفتن تعرفه، حجم قاچاق چه میزان افزایش می‌یابد. به گفته وی با تعرفه‌های جدید، قیمت لاستیک وارداتی از کارخانه کشور تولیدکننده تا محل انبار واردکننده در ایران به میزان ۶۰ درصد افزایش می‌یابد.

دبیر انجمن واردکنندگان لاستیک با بیان اینکه در تمام دنیا طرح‌های تشویقی برای تولید وجود دارد، معتقد است در چین و کره جنوبی، تولیدکننده ملزم به صادرات است و تنها در صورت صادرات کافی و لازم می‌تواند از تخفیفات مالیاتی و سایر مولفه‌های تشویقی برخوردار باشد.

ناظران بر این باورند مادامی که ایران بدون برنامه فقط تعرفه را افزایش دهد، باعث دور شدن هرچه بیشتر صنعت از فضای رقابتی و صادرات می‌شود که این موضوع باعث می‌شود تولیدکنندگان داخلی تنها به دنبال تامین تایر داخل کشور بوده و همواره برای بقا به دنبال افزایش تعرفه باشند.