به گزارش اکو ایران، تجارت خارجی بخش مهمی از اقتصاد هر کشور است که می‌تواند موجب رشد اقتصادی کشور شود.
تجارت خارجی دو سمت دارد: صادرات و واردات که به مجموع ارزش آن‌ها در هر مقطع زمانی حجم تجارت گفته می‌شود. در سال 1402 این شاخص در کشور به رکورد آن از سال 1371 تاکنون رسیده است. بررسی‌های داده‌های گمرک نشان می‌دهد رشد تجارت عمدتا از جانب رشد واردات بوده است؛ به طوری که ارزش واردات نیز در سال 1402 بالاترین سطح را در ارزیابی سالانه داشته است. در این آمار به تجارت کالاهای غیر نفتی پرداخته شده است.
در سال های گذشته حجم واردات اغلب فراتر از صادرات بوده و باعث شده تراز تجاری کشور اکثرا با کسری مواجه شود. این شاخص در سال 1402 به بیشترین سطح 4 سال اخیر رسیده است.
حجم تجارت در 1402 رکورد زد
حجم تجارت کالاهای غیر نفتی در ایران در سال 1402 به 115 میلیارد و 600 میلیون دلار رسیده که رکورد 32 سال گذشته به حساب می آید. منظور از حجم تجارت مجموع ارزش دلاری صادرات و واردات است.
داده‌های گمرک نشان می‌دهند رکوردزنی حجم تجارت ناشی از رشد قابل توجه واردات بوده که در سال 1402 به 66 میلیارد و 100 میلیون دلار رسیده و بالاترین سطح را در بازه سی ساله داشته است.
طبق آمارها پیش از این رکورد ارزش واردات در سال 1392 بوده که در این سال 57 میلیارد و 500 میلیون دلار کالا از کشورهای دیگر وارد شده است. البته باید در نظر گرفت که آمار گمرک صرفا مربوط به کالاهای غیر نفتی است و تجارت نفت و خدمات را در نظر نمی‌گیرد.
رکوردزنی واردات کالاهای غیرنفتی کشور در سال 1402 در حالی است که حجم صادرات نیز در این مدت رشد زیادی کرده است؛ به طوری که در سال 1401 ارزش صادرات کالاهای غیر نفتی کشور به 54 میلیارد دلار رسیده که رکورد آن از سال 1371 بوده است. با این حال داده‌ها نشان می‌دهند که ارزش صادرات بر حسب دلار در سال 1402 نسبت به سال قبل افت کرده و به 49 میلیارد و 500 میلیون دلار رسیده است.
کسری تراز تجاری و رشد نرخ ارز
شاخص مهمی که برای ارزیابی تجارت وجود دارد و دو بال آن یعنی صادرات و واردات را به یکدیگر مربوط می‌کند تراز تجاری است. این شاخص به اختلاف ارزش صادرات و واردات گفته می‌شود.
اهمیت تراز تجاری در این است که به باور برخی کارشناسان اقتصادی می‌تواند بر نرخ ارز اثرگذار باشد. به عبارت دیگر به اعتقاد برخی کسری تراز تجاری (تراز تجاری منفی) به معنای خروج بیشتر ارز بوده و در نهایت به کاهش ذخیره ارزی کشور و رشد نرخ ارز خارجی منجر می شود.
در سال 1402 کسری تراز تجاری به 16 میلیارد و 700 میلیون دلار رسیده که بیشترین سطح کسری از سال 1399 بوده است. این موضوع به این معناست که در این سال 16 میلیارد و 700 میلیون دلار ارز از کشور خارج شده و از این جهت روی نرخ ارز اثر افزایشی داشته است. البته به منظور محاسبه دقیق تر ورود و خروج ارز به کشور برخی تراز کل تجارت را عامل مهم تری می دانند. این عده معتقدند لازم است در این شاخص کل تجارت نفتی و غیر نفتی و خدمات در نظر گرفته شود.