به گزارش «دنیای بورس»، دنیای‌اقتصاد نوشت: در حالی بورس تهران پس از افت نفسگیر ۴۰ درصدی در ثلث دوم سال ۹۹، در هفته‌های اخیر با رشد نماگرهای اصلی خود همراه شده است و یک قدم تا تغییر فاز فاصله دارد که بار دیگر شاهد افزایش ضدتحلیل‌ها در شبکه‌های اجتماعی هستیم.
کانال‌هایی که گردانندگان آنها خود را کارشناس بازار سهام معرفی می‌کنند؛ اما با دادن آدرس غلط به سهامداران تازه‌وارد سعی در انحراف معاملات به مقاصد منتخب خود دارند. این نسخه انحرافی در حالی پیچیده می‌شود که بهبود عوامل بنیادی، انتظار برای غلبه تحلیل بر هیجان در معاملات سهام را افزایش داده است؛ اما پارازیت‌های ارسالی از سوی کارشناس‌نماها می‌تواند در مجموع به تهدیدی برای معامله‌گران سهام تبدیل شود.
در این میان بررسی‌ها موید آن است که به‌رغم سرازیر شدن پول حقیقی به گردونه معاملات سهام، این بازار همچنان نیازمند نگاهی ژرف‌تر نسبت به تحولات پیش‌رو است و همین امر سبب می‌شود تحلیل آن به‌خصوص در بعد رفتاری و همچنین مواجهه بورس‌اولی‌ها با تحلیلگران حرفه‌ای از اهمیت بسیاری برخوردار باشد.
بورس و فرابورس یک روز دیگر را هم سبزپوش به پایان رساندند و در حالی فاصله خود را با قیمت‌های ثبت‌شده در ماه‌های نخست سال کمتر کردند که همچنان سو تعبیر و نقص تحلیل از شرایط موجود در کنار ساده‌انگاری وضعیت جاری می‌تواند به سرمایه‌گذاران خرد آسیب بزند.
بررسی‌ها موید آن است که به‌رغم سرازیر شدن پول حقیقی به بازار سهام، این بازار همچنان نیازمند دیدگاهی ژرف‌تر نسبت به تحولات پیش‌رو است و همین امر سبب می‌شود تحلیل آن به‌خصوص در بعد رفتاری و همچنین مواجهه مردم عادی با تحلیلگران حرفه‌ای از اهمیت بسیاری برخوردار باشد.
روز گذشته رشد ۶/ ۲درصدی شاخص‌کل بورس تهران در حالی به ثبت رسید که حالا پس از یک دوره افت نفسگیر و بازگشت تعادل به نمادهای کوچک بازار و پتانسیل آنها برای تغییرات سریع قیمت، نسخه‌های غلط کارشناس‌نماها برای سهامداران می‌تواند راه را برای محکم‌شدن جای پای تحلیل و عقلانیت در بازار سهام ببندد.
رونق بازار سهام همچنان تداوم دارد. روز گذشته دومین هفته از دور تازه صعود قیمت‌ها در بورس و فرابورس در حالی تداوم یافت که در این روز وجود تقاضای سنگین در بسیاری از نمادهای بازار سرمایه به رشد ۶/ ۲درصدی میانگین وزنی قیمت‌ها در بورس تهران منجر شد و توانست شاخص کل این بازار را به سطح یک‌میلیون و ۴۲۷هزار واحد برساند.
رشد روز یکشنبه در حالی روی داد که در ماه‌های اخیر و همزمان با کاهش تقریبا دسته‌جمعی قیمت‌ها در بازار یادشده بسیاری از نمادهای کوچک حاضر در این بازار برخلاف نمادهای شاخص‌ساز در روزهای مثبت شدن دماسنج اصلی بازار سرمایه همچنان در صف فروش‌های سنگین می‌ماندند و همین مسئله راه را برای چرخش آزادانه سرمایه در میان صنایع مختلف تا حدودی محدود می‌کرد.
این مسئله نه‌تنها آزادی عمل سرمایه‌گذاران را با مانع روبهرو می‌کرد بلکه سبب می‌شد خشک شدن تقاضا در مقابل فروش‌های سنگین شرح داده شده به عاملی منفی برای آشتی سرمایه‌گذاران خرد با بازار سهام بدل شود. در حال‌حاضر این مانع از سر راه برداشته شده است و رشد قیمت سهام و کفه سنگین تقاضا نه‌تنها در نمادهای شاخص‌ساز بلکه در نمادهای کوچکی مشاهده می‌شود که تا چندی قبل سقوط آزاد قیمت‌ها در آنها خود به مانعی روانی برای افزایش تقاضا بدل شده بود.
بر این اساس معاملات روز گذشته در حالی به پایان رسید که در کنار رشد ۳۶ هزار و ۴۲۶ واحدی شاخص‌کل بورس تهران شاخص‌کل هم‌وزن نیز به میزان ۳۲/ ۲درصد افزایش یافت. این نماگر که به دلیل در نظر نگرفتن وزن هر‌یک از سهم‌های موردمعامله دماسنج بهتری برای نشان دادن وضعیت معاملات در نمادهای کوچک برخوردار است، برخلاف آنچه که پیشتر گفته شد روزهای اخیر پا به پای دماسنج اصلی بازار سهام رشد می‌کند و سطوح از دست رفته را یکی پس از دیگری پس می‌گیرد.
افتادن از بام ساده‌انگاری
همانطور که در گزارش‌های پیشین نیز به آن اشاره کردیم رشد یاد شده که در روز گذشته با شدت بیشتری تداوم یافته از عوامل متعددی نشات می‌گیرد که شاید بتوان از مهم‌ترین دلایل آن به روند صعودی قیمت‌ها در بازارهای جهانی و لزوم یک صعود پس از یک ریزش ۹۰۰ هزار واحدی اشاره کرد.
این عوامل در کنار متغیرهای دیگری نظیر خوش‌بینی به آینده سیاسی کشور و همچنین تعطیلی بسیاری از بازارها سبب شده تا در روزهای رخوت کرونایی بازارهایی نظیر مسکن، طلا و ارز شرایط برای رشد قیمت‌ها در بازار سهام فراهم شود.
نسخه نادرست «کارشناس‌نما»ها
این روند صعودی نوپا در دو هفته اخیر تبعاتی نیز داشته که بعضا عجیب به‌نظر می‌آیند. نخست اینکه در هفته‌های گذشته بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه در مصاحبه‌های خود عواملی را برای توجیه صعود قیمت‌ها مطرح کردند که مبنای منطقی چندانی نداشت.
برای مثال بارها شاهد بودیم که قیمت‌های فعلی سهام با رخدادهایی مانند افزایش ارزش معاملات، ورود پول حقیقی و نقطه اوج آنها مقایسه و همین امر دلیلی برای ارزندگی آنها تلقی می‌شد. با توجه به آنکه در بازارهای مالی ارزندگی قیمت بر اساس مولفه‌های عددی نظیر جریان نقدی و آتی شرکت‌ها جایگزینی دارایی‌های آنها محاسبه می‌شود مشخص نیست که چرا عده‌ای با مبنا قرار دادن یک رویداد با ویژگی‌های هیجانی سعی بر یکدست نشان دادن سهام موجود در بازار داشتند.
البته این امر قابل‌انکار نیست که در بازار سهام همواره نمادهایی وجود دارند که نه‌تنها ارزنده هستند بلکه ممکن است دارای پتانسیل‌های بالایی برای سرمایه‌گذاری نیز باشند با این حال هیچ‌گاه نباید با یکدست فرض کردن بازار سهام به مانند بازارهایی نظیر طلا و ارز، تحلیل ارزش آنها را منوط به وجود عوامل ساده‌ای نظیر عوامل یادشده کرد.
این عوامل اگرچه ممکن است در یک روند صعودی منجر به تحکیم مسیر پیشروی قیمت‌ها شوند، با این حال هیچ‌گاه در هیچ‌جای جهان به‌عنوان دلیل رشد قیمت‌ها تلقی نمی‌شوند. در بازارهایی نظیر سهام که هر دارایی خصوصیات خود را دارد و برای تحلیل شدن نیازمند در نظر گرفتن عوامل جداگانه‌ای است به‌نظر می‌رسد که برای دادن تصویری واضح به مردم عادی از بازار سرمایه نیازمند انجام مصاحبه‌هایی دقیق‌تر با اطلاعاتی جزئی‌تر هستیم تا از این رهگذر شرایط لازم برای درک بهتر تفاوت‌های بازار سهام با بازارهای سنتی فراهم شود.
برای مثال یکی از موضوعاتی که بارها در مصاحبه‌های انجام‌گرفته طی روزهای اخیر به آن اشاره شده این است که شروع رشد بازار و تداوم آن طی چند روز پیاپی یکی از دلایلی است که می‌توان آن را به‌عنوان گواهی برای آغاز روند صعودی در نظر گرفت.
این مساله اگرچه می‌تواند شروع دور تازه‌ای از رشد قیمت‌ها را نوید بدهد، با این حال خود مساله‌ای است که باید در کنار عوامل دیگر مورد ارزیابی قرار گیرد. البته این نوشتار به دنبال بدبین کردن فعالان بازار سهام یا ارائه تصویر منفی از آنچه که این روزها می‌گذرد نیست، بلکه صرفا توضیحی است از آنچه که می‌تواند فعالان خرد بازار سهام را در روزهای پیش‌رو با دیدی بازتر به منظور رصد بازار هدایت کند.
نکته‌ای که در اینجا حائز‌اهمیت است دعوت سرمایه‌گذاران به حضور در نمادهایی است که بیشترین ارزش خرید را طی روزهای گذشته داشته‌اند. با توجه به آنکه ورود سرمایه به نماد یا نمادهایی خاص خود به تنهایی نمی‌تواند به‌عنوان دلیلی برای ارزندگی سهام در نظر گرفته شود، انتظار می‌رود که برخی از کارشناسان بازار سرمایه به جای آنکه در جهت دادن آدرس غلط به سرمایه‌گذاران رفتار کنند حداقل در خلال صحبت‌های خود بین مفهوم ارزندگی و پر طرفدار بودن تمایز قائل شوند.
بررسی‌ها از آمار معاملات انجام شده از ۲۱ آبان ماه تا پایان روز گذشته نشان می‌دهد که در صدر فهرست صنایع با بیشترین میزان معامله، دو گروه بانکی و خودرویی قرار دارند. این نمادها اگرچه از گذشته دور مورد توجه بسیاری از فعالان بازار سرمایه بوده‌اند، با این حال کمتر زمانی وجود داشته که تحلیلگران نمادهای یاد شده را ارزنده تلقی کنند و برای سرمایه‌گذاری (مطابق با اصول ارزش‌گذاری) رغبت چندانی به آنها نشان دهند. همین امر نشان می‌دهد که اهمیت به مسوولیت اجتماعی در تبیین بازار سهام برای افراد عادی امری است که باید بیشتر مورد توجه برخی تحلیلگران قرار گیرد.
یک قدم تا فاز جدید؟
همانطور که می‌دانیم و در بسیاری از تحلیل‌ها و گزارش‌ها به آن اشاره می‌شود نوسان جزئی لاینفک از ذات بازارهای مالی است که می‌تواند هراز چند گاهی بنا بر تغییر عوامل بنیادی موثر بر آن روی دهد. همین امر سبب می‌شود نتوان صرفا پس از یک افت ۴۲ درصدی که از سقف حدودی ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی روی داده است، افزایش نزدیک به ۱۸ درصدی شاخص کل بورس را به منزله عاملی قطعی برای افزایش قیمت‌ها در بازار سهام در نظر گرفت.
در این میان ذکر این نکته نیز ضروری است که فراتر رفتن رشد بازار از ۲۰ درصد می‌تواند آن را در عمل وارد فاز صعودی کند. بررسی‌ها حکایت از آن دارد که در حال حاضر بازار سرمایه برای ورود به فاز صعودی جدید فاصله ۹/ ۱ درصدی دارد؛ این مساله اگر چه سبب ایمن شدن روند مثبت فعلی از گزند ریزش‌های احتمالی نمی‌شود اما با این حال می‌توان آن را برای سنجیدن احتمال روند آتی بازار به فال نیک گرفت.
اما از تمامی این مسائل که بگذریم در روزهای اخیر گفته‌هایی نیز درخصوص مصنوعی بودن این رشد مطرح شده که بررسی آنها حکایت از نادقیق بودن ادعاهای مطرح شده دارد. در حالی که در تامین مالی هزینه‌های کمک‌معیشتی مورد نظر نمایندگان مجلس،مقرر شده ۳۰ هزار میلیارد تومان ارائه کمک‌ها از محل فروش دارایی‌های دولت تامین شود، برخی بر این باورند که افزایش بار مالی این طرح بر دوش دولت سبب خواهد شد فروش دارایی‌های دولت در بازار سرمایه نیازمند داغ کردن تنور بورس برای کشاندن دوباره مردم به این بازار باشد.
این در حالی است که در هفته‌های اخیر آنچه که بر سنگینی کفه تقاضا در بورس و فرابورس افزوده نه تقاضای شرکت‌های فعال در بازار سرمایه و اشخاص حقوقی بلکه تمایل اشخاص حقیقی فعال در این بازار به خرید سهام بوده است. بنابراین اگر قرار باشد رشد اخیر را بازارگرمی دولت برای کشاندن مردم و جذب سرمایه‌های سرگردان به بازار سرمایه در نظر بگیریم باید رفتار این تقاضا را در افزایش خریدهای حقوقی دنبال کنیم که طی هفته‌های اخیر در کلیت بازار سهام مشاهده نشده است.
دست پُر تقاضا
بررسی عملکرد بازار سرمایه در هفته‌های اخیر حکایت از آن دارد که بیشتر صنایع بورسی به سبب افزایش تقاضای خرید از سوی اشخاص حقیقی رشد قیمت داشته‌اند. از میان این گروه‌های صنعتی که بیشترین بهره را از ورود پول حقیقی برده گروه فرآورده‌های نفتی است که پالایشگاهی‌ها را در خود جای داده و پس از آن گروه‌هایی مانند چند رشته‌های صنعتی، محصولات شیمیایی، خودرو، ساخت قطعات و فلزات اساسی قرار دارند.
روز گذشته از مجموع ۳۴۶ نماد معامله شده در بورس تهران قیمت پایانی ۲۸۴ نماد معادل ۸۲ درصد از کل سهام موجود عملکرد خود را با قیمت پایانی مثبت به اتمام رساندند و ۴۴ نماد دیگر معادل ۱۳ درصد در محدوده منفی قیمت پایانی به انتظار شروع معاملات فردا نشسته‌اند.
همچنین از کل نمادهای یادشده ۲۰۵ نماد معادل ۵۹ درصد صف خریدی به ارزش ۱۹۵۰ میلیارد تومان داشتند و ارزش صف‌های فروش نیز در ۲۱ نماد از ۱۴۶ میلیارد تومان فراتر نرفت. ارزش معاملات خرد در این بازار نیز به ۱۵ هزار و ۱۶ میلیارد تومان رسید که اگر این رقم را در کنار ارزش معاملات خرد فرابورس بگذاریم از ۲۰ هزار میلیارد تومان در کل بازار سرمایه فراتر می‌رود.
گفتنی است فرابورس نیز هر روز عملکردی مشابه با بورس تهران را به ثبت رساند و از مجموع ۱۳۲ نماد معامله شده در این بازار پذیرای ۱۱۱ نماد با قیمت پایانی مثبت بود. در این روز ارزش صف خرید در ۸۲ نماد به حدود ۹۸۰ میلیارد تومان رسید و در مقابل تنها ۸ نماد صف فروش ۴۱۶ میلیارد تومانی داشتند. در این روز خالص تغییر مالکیت از سرمایه‌گذاران حقوقی به حقیقی در بورس تهران ۷۱۱ میلیارد تومان و در فرابورس ۱۸۱ میلیارد تومان بود.
گزارش دو | تحلیل روانشناسی بازار چه می‌گوید؟
اکو ایران هم در مطلبی نوشت: در ادبیات مالی چیزی وجود دارد به نام قاعده اعداد رند! بر این اساس خیلی از قیمت‌ها، شاخص‌ها یا روندها در مواجهه با اعداد رند، برای عبور از خود مقاومت نشان می‌دهند. به عنوان مثال ۲۰ هزار تومان عدد مهمتریست برای دلار تا ۱۹ هزار تومان! ۳۰ هزار تومان شدن مرغ از ۲۹ هزار تومان بودنش مهمتر است! شاخص کل بورس به ۱ میلیون واحد حساس‌تر است تا ۹۰۰ هزار واحد!
در گفتگویی با قاسم کریمی، تحلیلگر بازارهای مالی (لینک) به این سوال پرداخته‌ایم که عبور شاخص کل از یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد در شرایط فعلی بازار به چه معناست؟ روانشناسی بازار چه می‌گوید؟ مهندس کریمی معتقد است در روزها و هفته‌های پیش رو که بورس نوسانی خواهد بود، برای کم تجربه‌های بازار سهام، هیچ کاری نکردن بسیار بهتر از خرید و فروش مداوم است!
گزارش سه | عملکرد شرکت‌ها در آبان بررسی شد
دنیای‌اقتصاد نوشت: بازار سرمایه غیرقابل پیش‌بینی‌تر از آنچه تصور می‌کنیم پیش می‌رود. در حالی که تا قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا کارشناسان راهیابی بایدن به کاخ سفید را به ضرر بورس تهران می‌دانستند اما تنها چند روز پس از انتخابات، معاملات بازار سهام وارد فاز جدیدی شد.
این هفته سومی است که بازار سرمایه روزهای سبزی را می‌گذراند. حرکت مثبت و بدون حاشیه شاخص، ارزش معاملات بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومانی در روز با حضور سهامداران حقیقی همراه با گزارش عملکرد ماهانه ارسالی شرکت‌ها به سامانه کدال این سیگنال را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که بازار در حال رسیدن به تعادل است.
این در حالی است که در آن سو دیگر وضعیت بازارهای موازی چنگی به دل نمی‌زند. سقوط قیمت دلار از ۳۰ هزارتومان به کانال ۲۳ هزارتومان و ریزش ۳۵ درصدی سکه، کاهش تورم مسکن و قفل کسب و کارها به دنبال موج سوم کرونا پای سرمایه‌گذاران بیشتری را به تالارهای شیشه‌ای باز کرده است.
این را تحلیلگران بازار می‌گویند و معتقدند بازار سهام بعد از اصلاح شدید قیمت‌ها سرانجام روی خوش خود را به سرمایه‌گذاران نشان خواهد داد و روند بازار با حرکتی آرام صعودی خواهد شد. برآیند کارشناسان با توجه به گزارش عملکرد آبان ماه شرکت‌ها و صنایع مختلف بورسی از روند رشد سوددهی در این بازار خبر می‌دهد که در نتیجه با کاهش P/ Eنمادهای بورسی و جذابیت قیمت‌ها می‌تواند موجی از امیدواری را به این بازار پرحاشیه بازگرداند.
پیشروی صنایع پتروشیمی و فلزات اساسی
بورس تهران این هفته را هم با چراغ سبز آغاز کرد تا شاخص کل بازار سرمایه در پایان معاملات روز گذشته۹ آذرماه ۹۹ با رشد ۳۶ هزار و ۴۲۶ واحدی به یک میلیون و ۴۲۷هزار واحد برسد. به گفته علیرضا تاجبر، کارشناس بازارسهام، گزارش عملکرد شرکت‌ها در آبان نشان می‌دهد که حال وهوای دومین ماه پاییز دلچسب‌تر از ماه‌های قبل از آن است. او در همین رابطه می‌گوید: بورس تهران از شرکت‌های صادرات‌محور و به‌طور عمده گروه‌های پتروشیمی، فلزی و معدنی تشکیل می‌شود.
افزایش سودآوری این شرکت‌ها به ۳ عامل مهم نرخ دلار، نرخ جهانی کامودیتی‌ها و میزان فروش بستگی دارد. میانگین نرخ فروش این شرکت‌ها در۶ماه ابتدای سال بر اساس نرخ دلار نیمایی ۱۷ هزارتومان بسته شده و اغلب این شرکت‌ها کاری با دلار ۳۰ هزارتومان به بالا نداشته‌اند. بنابراین نرخ دلار فعلی برای این شرکت‌ها قابل انتفاع خواهد بود و تثبیت نرخ دلار در محدوده ۲۲تا۲۶ هزارتومان به نفع این شرکت‌ها است.
وی با اشاره به افزایش قیمت‌های جهانی اظهار می‌کند: به دنبال افزایش نرخ محصولات، کاهش نرخ دلار و گشایش‌های بین‌المللی میزان فروش این شرکت‌ها به تدریج با رشد قابل‌توجهی روبهرو می‌شود از این رو در یک سال آینده این شرکت‌ها از ۳ محل مذکور منتفع می‌شوند.
تاجبر با بیان اینکه در گزارش‌های آبان ماه شرکت‌های پتروشیمی که به‌طور مشخص «اتیلن» یا به اصطلاح «پت» تولید می‌کنند نسبت به صنایع دیگر گزارش‌های قابل قبول‌تری برای ارائه دارند، تصریح می‌کند: در کنار این صنایع شرکت‌هایی که فلزات اساسی و غیرآهنی (از جمله «ملی مس» و «آلومینیوم ایران») تولید می‌کنند به دلیل افزایش نرخ‌هایی که داشتند گزارش مثبت و قابل تاملی ارائه داده‌اند.
اگرچه باید این موضوع را درنظر بگیریم با توجه به اینکه فروش بسیاری از شرکت‌ها از نظر زمانی به‌صورت خطی نیست، این شرکت‌ها ممکن است گزارش‌های خوبی در آبان ارائه نکنند، اما به دلیل اینکه فروش عمده آنها در آذرماه انجام می‌شود احتمالا در ماه‌های آتی شاهد گزارش‌های بهتری از سوی این شرکت‌ها خواهیم بود.
گپ قیمتی بلای جان خودرویی‌ها
وی در ادامه می‌گوید: عملکرد برخی شرکت‌ها به دلیل تورم داخلی مثبت ارزیابی می‌شود. گروه‌های شوینده، تولیدکننده‌های تایر و محصولات غذایی همسو با تورم داخلی گزارش‌های قابل تاملی ارائه کردند. اما در گروه خودرو وضعیت به گونه‌ای دیگر است. اگرچه این گروه‌ها فروش خوبی داشتند اما به دلیل ثبت افزایش هزینه‌ها نمی‌توانیم بگوییم عملکرد مثبتی در این خصوص داشته‌اند.
در واقع افزایش هزینه‌های مالی شرکت‌های خودروسازی دلیل اصلی زیان‌ده بودن این صنایع به شمار می‌رود، از این رو تا زمانی که بین نرخ فروش و نرخ بازار خودرو گپ شدید قیمتی وجود داشته باشد نمی‌توان انتظار گزارش مثبت از سوی این گروه داشته باشیم و به نظر می‌رسد عرضه خودرو در بورس کالا به‌رغم فروش بالای آنها تنها راه نجات این صنایع است.
این کارشناس بازار سرمایه به وضعیت گزارش آبان ماه بانکی‌ها می‌پردازد و عنوان می‌کند: برخی بانک‌ها به دلیل فروش دارایی‌ها و اتفاقات داخلی در وضعیت خوبی به‌سر می‌برند. به‌طور کلی با رفع شدن تحریم‌ها و محدودیت‌ها شرایط بانک‌ها تغییر خواهد کرد و صنعت مناسبی برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند.
وی در مورد تفاوت وضعیت گزارش صنایع مختلف درآبان امسال و مدت مشابه سال قبل خاطرنشان می‌کند: برخی اتفاقاتی که در اقتصاد کشور رخ داد عملکرد شرکت‌ها را وارد فاز دیگری کرد. افزایش نرخ دلار و تورم تاثیربسزایی در عملکرد شرکت‌ها دارد این در حالی است که سال گذشته نه خبری از نوسانات شدید قیمت دلار بود و نه خبری از این میزان تورم. گزارش‌هایی که شرکت‌های تولید‌کننده مواد پتروشیمی و شرکت‌های فولادی ارائه کرده‌اند به هیچ عنوان قابل مقایسه با گزارش همین شرکت‌ها در مدت مشابه سال قبل نیست. این شرکت‌ها از نظر میزان فروش با رشد عجیبی روبهرو شده‌اند.
تاجبر به هیجان فروش سهامداران در ماه‌های اخیر اشاره می‌کند و می‌گوید: هیجان فروش در بازار سهام بعد از صعود شارپی قیمت‌ها غیرعادی نیست. وقتی قیمت‌ها بدون پشتوانه و غیرمنطقی افزایش می‌یابد سرانجام با اصلاح مواجه می‌شود. ریزش شاخص از اواسط مرداد ماه ربطی به عوامل بنیادی سهام ندارد. در حال حاضر روند معاملات سهام متفاوت‌تر از گذشته جلو می‌رود بر همین اساس صنایعی که عملکرد مثبتی از خود نشان داده‌اند با اقبال بازار مواجه شده‌اند از این‌رو شاهد مثبت بودن همه سهم‌ها بر اثر هیجانات سهامداران نیستیم.
گزارش‌ها فراتر از انتظارات
«در حالی آذرماه هفته اول خود را پشت سر گذاشت که بر اساس انتشار گزارش عملکرد آبان ماه شرکت‌ها اغلب صنایع با افزایش فروش، درآمدهای عملیاتی، سود ناویژه و سود خالص همراه بوده‌اند. البته این رویه درگزارش‌های شش ماهه و فصلی نیز مشهود بود به گونه‌ای که گزارش عملکرد شش ماهه در اکثر صنایع بسیار مناسب و بعضا فراتر از انتظار کارشناسان بازار بود.»
حسن برادران هاشمی تحلیلگر بازار سرمایه با بیان مطلب فوق می‌گوید: با توجه به گزارش‌های فصل پاییز می‌توانیم شاهد افزایش روند عملیاتی و سود آوری صنایع باشیم، البته دلایل بهبود عملکرد شرکت‌ها در گزارش‌های صنایع مختلف با یکدیگر متفاوت است. به‌طوری که در صنایع دلار محور افزایش نرخ ارز و همچنین افزایش نرخ دلارنیمایی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده افزایش سودآوری این صنایع است.
وی اظهار می‌کند: در شرکت‌های تولیدی، صنایع مختلف با توجه به تحریم‌های اعمال شده و کاهش واردات، شاهد افزایش تقاضا برای تامین جبران کسری واردات هستیم که منجر به افزایش فروش و سود آوری شده است، همچنین تورم قابل توجه در ماه‌های گذشته یکی از دلایل اصلی افزایش سود شرکت‌ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته است، این در حالی است که با تداوم روند افزایش نرخ مواد اولیه، افزایش هزینه‌ها و در نهایت افزایش بهای تمام شده محصولات در آینده برخی شرکت‌ها با مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند.
این کارشناس بیان می‌کند: در گروه فلزات (که این روزها فولادی‌ها درگیر خبر تنظیم شیوه نامه قیمت‌گذاری محصولات فولادی هستند) گزارش آبان ماه حاکی از افزایش فروش و سود آوری نسبت به آبان ماه سال قبل است. در این گروه نمادهای «فولاد»، «ارفع»، «ذوب» و «کاوه» گزارش‌های مثبت و قابل تاملی ارائه کردند.
همچنین نماد «فملی» که افزایش قیمت جهانی مس موجب اقبال بازار به آن شده گزارش عملکرد مناسبی داشت. در گروه بانکی تکذیب شایعه افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی و نیز احتمال لغو یا کاهش تحریم‌های بانکی توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران به خود جلب کرده است، از این رو در این گروه نیز شاهد افزایش عملکرد نسبت به مدت مشابه سال قبل هستیم.
پتروشیمی‌ها نیز در وضعیت خوبی به سر می‌برند. این گروه‌ها که در چند ماه اخیر افت قیمت قابل توجهی را تجربه کرده‌اند سرانجام در آبان ماه با بهبود عملکردشان گزارش‌های خوبی ارائه کردند. برادران هاشمی در ادامه عنوان می‌کند: «شپنا» که افزایش سرمایه سنگین آن از محل تجدید ارزیابی همچنان تایید نشده است به همراه «شتران»، «شبندر» و «شبریز» از جمله نمادهایی هستند که گزارش افزایش سود آوری آنها نسبت به آبان ۹۸ قابل تامل است.
بررسی گروه‌های سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد که این گروه سود نسبتا قابل قبولی نسبت به آبان سال قبل کسب کردند که دلیل اصلی آن افزایش قیمت نمادهای پرتفویی است که از فروش بخشی از آن سود قابل‌توجهی به‌دست آوردند. درگزارش عملکرد این گروه‌ها به‌عنوان نمونه «وخارزم»، «نیکی» و «صبا» سود بسیاری به دست آوردند. بررسی گزارش ماهانه گروه‌های صنایع غذایی و دارویی نیز که به دنبال مجوز افزایش قیمت هستند نشان می‌دهد در این گروه‌ها نیز روند افزایشی قیمت‌ها به عملکرد مثبت آنها در بورس منجر شده است.
رشد صنایع بنیادی
حمید میرمعینی کارشناس بازار سرمایه نیز با بیان اینکه در آبان ماه شاهد گزارش‌های تولید و فروش مثبتی از سوی صنایع بورسی بوده‌ایم، بیان می‌کند:صنایع پتروشیمی، معدنی، فولادی و بانکی در ۸ ماه سال جاری ترازی مثبت داشته‌اند و به نظر می‌رسد در ۴ ماه باقی مانده تا پایان سال شرایط شرکت‌هایی که تحت تاثیر تحریم‌ها فعالیت می‌کردند نیز با تغییرات عمده‌ای مواجه شود.
گزارش عملکرد شرکت‌های بورسی نشان می‌دهد بازار سرمایه نگرانی بابت گزارش شرکت‌ها نخواهد داشت و آنچه می‌تواند مسیر بازار را تغییر دهد تحولات سیاسی، بین‌المللی و بهبود وضعیت اقتصادی است. وی می‌گوید: شواهد نشان می‌دهد بازار از دوره ریزش قیمت‌ها گذر کرده و شاهد روند رشد صنایع بنیادی خواهیم بود.
به گفته میرمعینی، شرکت‌های صادرات‌محوری که درآمدشان رابطه مستقیمی با نرخ ارز دارند عمدتا در ۶ ماه اول سال تولیداتشان را با دلار ۱۷ هزارتومانی فروخته‌اند. با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌شود قیمت دلار به زیر ۲۰ هزارتومان کاهش پیدا نکند، ثبات قیمت دلار در همین محدوده باعث می‌شود میزان فروش و صادرات شرکت‌ها حتی از ۶ ماه اول سال نیز بهتر باشد، از این رو کاهش قیمت دلار از ۳۰ هزارتومان به نرخ فعلی تهدیدی برای صنایع بورسی محسوب نمی‌شود.
پیامد افت قیمت دلار در آبان ماه، سقوط شاخص به کانال یک میلیون و ۲۰۰ هزارواحد را رقم زد، به همین دلیل نگرانی در مورد ریزش دوباره قیمت سهام در بازار سرمایه وجود ندارد. این کارشناس با بیان اینکه شرکت‌های خصوصی که حاکمیت شرکتی در آنها رعایت نمی‌شود ممکن است میزان تولید و فروش را دستکاری کنند، اظهار می‌کند: اما در مجموع شرکت‌ها و صنایع بورسی گزارش‌های جذابی ارائه کردند و به مرور با معاملات بیشتری رو به رو خواهیم بود.
در حاشیه | رشد دسته جمعی سهام
دنیای اقتصاد نوشت: شاخص کل بورس تهران در معاملات دومین روز کاری هفته توانست با افزیش ۶/ ۲ درصدی وارد کانال ۴/ ۱ میلیون واحدی شود. در حالی دماسنج بازار سهام در همان دقایق ابتدایی شروع داد و ستد‌ها وارد کانال جدید شد که برخی از معامله‌گران تا نیمه نخست بازار اقدام به خروج از گردونه معاملاتی کردند. هر چند استراتژی سرمایه‌گذاری این دست از معامله‌گران به‌طور معمول همانند چند وقت اخیر کوتاه مدت و بر مبنای نوسان‌گیری پایه‌گذاری شده است اما عرضه‌کنندگان سهام با هدف پارک نقدینگی در حساب کاربری شرکت‌های کارگزاری یا خروج از فضای معاملاتی بورس با توجه به شرایط سایر بازارهای مالی بستری امن برای سرمایه‌گذاری نخواهند یافت.
در حالی برآورد معاملات در جریان داد و ستد‌های بورس و فرابورس مثبت ارزیابی می‌شود که حقیقی‌‌های بازار بیشترین نقش را در خرید سهام طی روز یکشنبه به نام خود ثبت کردند به‌طوری که خالص ارزش تغییر مالکیت سهام در ۹ آذر ۱۳۹۹ رقمی بالغ بر ۷۱۱ میلیارد تومان از حقوقی‌‌ها به سرمایه‌گذاران حقیقی بود و صنایعی از قبیل خودرو و ساخت قطعات، محصولات شیمیایی و چند رشته‌ای صنعتی جزو ۳ صنعت نخستی بودند که مورد استقبال از سوی سهامداران قرار گرفتند. در فرآیند معاملاتی روز گذشته در حالی شاخص کل بیش از ۳۶ هزار واحد افزایش پیدا کرد که در نقطه مقابل این اتفاق شاهد رشد ۳/ ۲ درصدی شاخص کل هم وزن نیز بودیم.
هر چند برخی از اهالی بازار پس از ترور شهید محسن فخری زاده دانشمندان بزرگ هسته‌ای در انتظار ریزش قیمتی در کلیت صنایع و شرکت‌های بورسی بودند و غالبا این دست از سهامداران در صفوف فروش طی معاملات ۲ روز اخیر قرار گرفتند اما روند داد و ستد‌ها در بازار سهام از پر رنگ شدن فضای تحلیلی حکایت دارد. بررسی بازارهای مالی نشان می‌دهد که معامله‌گران وزن چندانی به ریسک سیستماتیک ندادند به‌طوری که در بازار ارز قیمت دلار رو به کاهش گذاشت و در میانه‌های کانال ۲۴ هزار تومانی نوسان پیدا کرد، طلا و سکه نیز وضعیت مشابهی را طی ۲ روز معاملاتی اخیر تجربه کردند.
دیروز در حالی صفوف خرید سهام لحظه به لحظه سنگین‌تر می‌شد که در بورس تهران شاهد اثر‌گذاری مثبت اغلب نمادهای معاملاتی شاخص‌ساز در جهت‌دهی به نماگر اصلی بازار بودیم. وضعیت این روزهای بازار که از ارزندگی سهام برخی شرکت‌ها حکایت دارد، همزمان با بهبود وضعیت بازارهای جهانی و رشد کامودیتی‌ها به فرصتی مغتنم برای خرید از سوی سرمایه‌گذاران مبدل شده است. فرصتی که می‌تواند ۶۰ درصد از صنایع داخلی که مستقیما تحت تاثیر قیمت‌های جهانی و کالاهای اساسی قرار می‌گیرد را وارد روندی جدید و رو به رشد کند.
هر چند در موضوع سیاست خارجی رویکرد مشخصی وجود دارد و به اعتقاد برخی از کارشناسان به‌صورت مستقیم با آمریکا وارد جنگ نخواهیم شد، بررسی داد و ستد‌های بازار هم نشان از این مهم دارد که سهامداران سناریوی نظامی شدیدی را در این خصوص پیش‌بینی نکرد‌ند. با این حال این دست از صاحب‌نظران معتقدند پارامترهای اساسی و کلان اقتصادی در داخل از فراهم بودن بستری مناسب برای سرمایه‌گذاری در بورس حکایت دارد و همزمان با تغییر دولت در ایالات متحده آمریکا وضعیت برخی شرکت‌های بورسی مطلوب‌تر خواهد شد.
دیروز همزمان با خبر ابقای علی صحرایی بر کرسی مدیریت شرکت بورس اوراق بهادار تهران پرونده شایعاتی پیرامون رفت‌وآمد‌‌های احتمالی در این شرکت بسته شد و ریسک خاصی مبنی بر ورود فردی با دستور وزیر در راستای اعمال سیاست‌های دولتی که در گوشه و کنار تالار شیشه‌ای به گوش می‌رسید برای ۲ سال سهامداران را نگران نخواهد کرد.
کلاف سردرگم پالایشی یکم
حسن قالیباف اصل رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در آخرین اظهار نظر خود از ارائه بسته پیشنهادی در رابطه با موضوع پالایشی یکم به دولت خبر داد. پیگیری‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد، سازمان بورس به دنبال کاهش قیمت یونیت‌های این صندوق سرمایه‌گذاری است. احتمالا مقامات سازمانی با توجه به سقوط ارزش این صندوق ETF و عبور از موعد مشخص برای بازگشایی پالایشی یکم به دلیل زیانی که نصیب خریداران شده است، اکنون به دنبال جابه‌جایی زمان از ۴ شهریور‌ماه به زمانی دیگر در راستای کاهش میزان زیان سرمایه‌گذاران است.
با در نظر گرفتن چنین فرضیه‌ای مشخص می‌شود که سازمان بورس در راستای حفظ منافع سرمایه‌گذاران به‌صورت قانونی وارد عمل شده و اکنون توپ در زمین دولت است. خریدارانی که نقش پر رنگی در خرید سهام دولتی داشتند اکنون در انتظار واکنش رئیس‌جمهور و وزیر اقتصاد هستند.
به گفته برخی از صاحب‌نظران اقتصادی چگونگی ایفای نقش دولت در این خصوص می‌تواند نقش بسزایی در بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران ایفا کند. از طرفی موفقیت یا شکست عرضه صندوق ETF دارا سوم نیز تا حدودی در گرو این تصمیم دولتی خواهد بود. باید دید دولت که بخشی از پروسه تامین مالی خود را با عرضه سهام از طریق سازوکار معاملاتی بازار سرمایه انجام داده است آیا با این اقدام کلاف سردرگم پالایشی یکم را گره‌گشایی می‌کند یا خیر.
جابه‌جایی یک هزار میلیارد تومانی
در حالی رئیس هیات عامل صندوق تثبیت بازار سرمایه در گفت‌و‌گویی از واریز مبلغ یک هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار سرمایه خبر داد که برخی از کارشناسان بازار ورود این میزان از نقدینگی را در شرایط فعلی به چرخه معاملاتی بورس و فرابورس مناسب ارزیابی نمی‌کنند. این افراد معتقدند تزریق این حجم از نقدینگی به بازار در واقع اتلاف منابع است. چراکه بازار سهام نیاز به تغییر در برخی قوانین و مقررات از جمله دامنه نوسان دارد و این موضوعی است که می‌تواند بازار را به نقطه امن تعادل برساند. تزریق منابع به‌طور شفاف و در مواقعی که گره معاملاتی ایجاد شده است از سوی صاحب‌نظران اقتصادی امری مناسب ارزیابی می‌شود اما در صورتی که به‌صورت شفاف رقم و چگونگی تزریق منابع برای اهالی بازار سهام از پیش تشریح شود.