به گزارش «دنیای بورس»، دنیای اقتصاد در مطلبی نوشت: یکی از ریسک‌های تاثیرگذار بر عملکرد بازار سرمایه و بورس تهران، مسائل سیاسی است، درحالی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا را پیش‌رو داریم که نتیجه این انتخابات در تحلیل شش ماه دوم اقتصاد ایران و به‌خصوص بازار سهام اثرگذار است.
سیگنال‌هایی که انتخاب مجدد ترامپ به بورس تهران مخابره می‌کند چه تفاوتی با انتخاب جو‌بایدن دارد؟ پیروزی هر کدام از دو نامزد نهایی این انتخابات، چه روندی برای اقتصاد ایران و بازار سرمایه رقم خواهد زد؟
کارشناسان بازار سرمایه معتقدند پیروزی هر‌کدام از دو نامزد نهایی این انتخابات، تاثیر متفاوتی بر اقتصاد ایران و به‌خصوص بورس خواهد داشت. اما این تاثیرات چیست؟ گروهی معتقدند در صورت انتخاب مجدد رئیس‌جمهور فعلی آمریکا، حلقه تحریم‌ها تنگ‌تر شده و میزان کسری بودجه به جهت کاهش فروش نفت و میعانات، افزایش می‌یابد.
در این صورت بازار سهام نیز با تاخیر به این موضوع واکنش نشان خواهد داد و به‌رغم کاهش درآمدهای شرکت‌های بورسی، قیمت سهام شرکت‌ها به دلایل گوناگون نظیر کاهش ارزش ریال و ارزش جایگزینی مناسب شرکت‌ها جذاب می‌شود.
از سوی دیگر عده‌ای معتقدند در صورت انتخاب نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری، تحریم‌ها کاهش و درآمدهای دولت افزایش یافته و به تبع آن کسری بودجه کاهش یابد. در این صورت فعالان بازار سهام انتظار دارند که ریزش قیمت‌ها در بازار ارز، اتومبیل، مسکن و سهام صورت گیرد.
در همین راستا کارشناسان فعال در بازار سرمایه انتخابات پیش‌رو را با تقسیم‌بندی بر سه بازه زمانی مهم برای بورس تهران را مورد بررسی قرار داده‌اند؛ بازه اول تا قبل از انتخابات آمریکا، بازه دوم بعد از انتخابات آمریکا و بازه سوم قبل از انتخابات ایران است.
در این میان مهم‌ترین مساله درخصوص بازه زمانی اول فضای‌انتظاری بر تصمیم‌های سیاسی و اقتصادی نامزدها است. بازه زمانی دوم فاصله انتخابات آمریکا تا تعیین رئیس‌جمهور است و باید دید نامزد کدام حزب پیروز انتخابات می‌شود و استراتژی‌های مد نظر وی در مقابل ایران چه خواهد بود.
بازه زمانی سوم نیز با شروع سال ۱۴۰۰ تا انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در خردادماه خواهد بود. در این راستا نتیجه انتخابات آمریکا به‌طور قطع بر متغیرهای اصلی اقتصاد کشور و مفروضات تحلیلگران تاثیر خواهد گذاشت. از سوی دیگر نباید تاثیر سه نرخ اصلی یعنی سود بانکی، ارز و تورم را نیز نادیده گرفت. عواملی که هر کدام می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر روند شاخص کل بورس و قیمت بازاری سهام داشته باشد.
حال باید در انتظار نتیجه انتخابات بود. شاید مانند برخی برهه‌های گذشته، بورس تهران نسبت به نتیجه این انتخابات نیز بی واکنش باشد یا رفتاری متفاوت را در پیش گیرد. در واقع مانند دوران شیوع بیماری کرونا و افت تمامی شاخص‌ها در بورس‌های بین‌المللی، با روندی معکوس همراه شود و مجددا شگفتی‌ساز شود.
یادداشت اول | نامزد مطلوب سهامداران
- ولی نادی قمی | کارشناس بازار سرمایه
در راستای تاثیر انتخابات آمریکا بر بازار سرمایه ایران و روند نوسان بورس تهران باید چند نکته اساسی را مورد بررسی قرار داد:
1. ارزش بازار سهام در ابتدای سال ۱۳۹۹ براساس قیمت بازار آزاد ارز حدود ۱۴۶ میلیارد دلار و درحال‌حاضر و بر مبنای دلار ۲۹هزار تومانی و پس از کسر ارزش عرضه‌های اولیه انجام شده طی سال ۱۳۹۹ حدود ۲۳۱ میلیارد دلار است.
این رشد ۵۸ درصدی ارزش دلاری بازار سهام، به‌رغم حدود دو برابر شدن ارزش دلار در برابر ریال طی ۶ ماه اخیر به وقوع پیوسته است. براساس مبانی تئوریک مالی کلاسیک و برخی شواهد تجربی، افزایش ارزش دارایی‌ها و به‌خصوص دارایی‌های مالی، بر مبنای کاهش ریسک‌های سرمایه‌گذاری یا رشد بالفعل و بالقوه جریان‌های نقدی مورد انتظار اتفاق می‌افتد.
البته پارادایم مالی رفتاری با اشاره به نقایص مدل‌های کلاسیک مالی، انحراف سیستماتیک از ارزش‌های واقعی را پذیرفته و عوامل رفتاری و هیجانات را عامل نقش‌آفرین در بازارهای مالی معرفی می‌کند.
به‌نظر می‌رسد که شرایط ناپایدار اقتصاد و تورم حاد سه سال اخیر، خدشه جدی به قضاوت فعالان بازار سهام درخصوص پیش‌بینی قدرت سودآوری (جریان‌های نقدی آینده) و به‌کارگیری نرخ تنزیل مناسب، وارد کرده است.
به این معنی که بدون در نظر گرفتن ریسک‌های سیاسی و اقتصادی که کشور را تهدید می‌کند برای بسیاری از شرکت‌ها، نرخ تنزیل را کمتر از واقع و جریان‌های نقدی مورد انتظار را بیشتر از واقع برآورد کرده‌اند.
2. برای توجیه کلی ارزش‌های فعلی بازار سهام یا باید بپذیریم که قیمت دلار هنوز جای رشد دارد (بالاتر از اعداد و ارقام غیرمنطقی فعلی) یا اینکه انحراف معنی‌دار و جدی در ارزش بازار بسیاری از شرکت‌های بورسی و فرابورسی رخ داده است.
این موضوع به‌خصوص در زمینه شرکت‌هایی که صرفا براساس اطلاعات نویزی و با وعده یا شایعه افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها یا به واسطه قرار گرفتن در صندوق‌های دولتی عرضه شده (دارا یکم، دارا دوم و... ) قیمت سهام‌شان رشد کرده، صدق می‌کند. شرکت‌هایی که سود برآوردی‌شان برای سال ۱۳۹۹ و حتی سال ۱۴۰۰ جوابگوی قیمت‌های فعلی معاملاتی‌شان نیست.
بنا بر محاسبات انجام شده ارزش دلاری نقدینگی اقتصاد درحال‌حاضر حول و حوش ۱۰۰ میلیارد دلار است که بسیار پایین‌تر از میانگین ارزش دلاری نقدینگی در ۱۵سال اخیر است. بنابراین قیمت‌های فعلی دلار بنابر محاسبات و نماگرهای ساده نیز از ارزش‌های بنیادی خود انحراف دارد که آن را می‌توان به حساب تحریم‌ها و برخی عوامل دیگر گذاشت.
3. داده‌های کلان اقتصادی حکایت از کاهش شدید سرمایه‌گذاری‌ها و مخارج عمرانی بخش دولتی و بخش خصوصی دارد. در غیاب بهره‌وری در اقتصاد کشور و نیز نوآوری (جهش تکنولوژیک)، سرمایه‌گذاری عامل اصلی تضمین‌کننده رشد اقتصادی سالهای آینده است.
به‌علاوه، رکود عمیق، اقتصاد کشور را فراگرفته که طی دهه‌های اخیر بی‌سابقه بوده است. رشد اقتصادی سال ۱۳۹۷ منفی ۵ درصد، رشد اقتصادی سال ۱۳۹۸ منفی ۵/ ۶ درصد و رشد منفی اقتصاد برای سال‌جاری حدود ۷ درصد پیش‌بینی می‌شود. یعنی ظرف مدت سه سال اقتصاد کشور ۱۸ درصد کوچک‌تر شده است و اندازه آن به سال ۱۳۹۰ رسیده است.
در کنار رکود کسب‌وکارها و کاهش درآمدها، تورم بالا در نتیجه کسری بودجه دولت و کاهش درآمدهای فروش نفت، موجب بی‌ثباتی تصمیم‌ها و تحمیل هزینه‌های فراتر از انتظار شده است. این موضوع در زندگی شخصی بسیاری از افراد نیز ملموس است. گویی که با درآمدهای سال ۱۳۹۰ مخارج سال ۱۳۹۹ را متقبل شده‌ایم.
۴. به‌نظر می‌رسد ریسک‌های اقتصادی که کشور و بازار سهام با آن روبه‌رو است، ریشه در عوامل سیاسی دارد و درحال‌حاضر دست بالا با متغیرهای سیاست بین‌الملل است. علاوه بر مکانیزم ماشه که امریکا مدعی به‌کار انداختن آن است، انتخابات پیش روی امریکا وضعیت را بغرنج کرده است. به‌نظر می‌رسد که ترکیب انتخاب هر کدام از نامزدهای دو حزب اصلی آمریکا با میزان کسری بودجه کشور و نحوه تامین مالی آن اثر عمیقی بر اقتصاد و بازار سهام خواهد داشت.
در صورت انتخاب مجدد رئیس‌جمهور فعلی آمریکا، فعالان بازار سرمایه انتظار دارند که حلقه تحریم‌ها تنگ‌تر شده و میزان کسری بودجه به جهت کاهش فروش نفت و میعانات، افزایش یابد. در صورتی که این کسری بودجه از محل انتشار اوراق بدهی تامین مالی نشود، باید انتظار شرایطی را داشت که قیمت ارز، کالاهای سرمایه‌ای و مصرفی رشد بیشتری داشته باشند.
بازار سهام نیز با تاخیر به این موضوع واکنش نشان داده و به‌رغم کاهش درآمدهای شرکت‌های بورسی، قیمت سهام شرکت‌ها به دلایل گوناگون نظیر کاهش‌ارزش ریال و ارزش جایگزینی مناسب شرکت‌ها جذاب می‌شود. البته باید توجه داشت که در این حالت قیمت ارز باید نسبت به قیمت‌های فعلی رشد بیش از ۶۰ درصد داشته باشد تا بازار سهام ارزنده شود.
در صورت انتخاب نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری، بازار سهام انتظار دارد تحریم‌ها کاهش یافته و درآمدهای دولت افزایش یافته و به تبع آن کسری بودجه کاهش یابد. در این حالت تامین کسری بودجه دولت از محل انتشار اوراق بدهی راحت‌تر صورت می‌گیرد و تورم روی میانگین دو سال گذشته قابل مدیریت خواهد بود. فعالان بازار سهام انتظار دارند که ریزش قیمت‌ها در بازار ارز، اتومبیل، مسکن و سهام صورت گیرد.
مجدد تاکید می‌شود که رشد نامعقول قیمت برخی شرکت‌ها که بعید است سود اقتصادی در آینده میان‌مدت داشته باشند، قضاوت‌ها را به سمت حبابی بودن بازار متمایل کرد. در حالی که در همین بازار می‌توان سهام شرکت‌های کامودیتی‌محوری را تحلیل کرد که براساس سود سال ۱۳۹۹ گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری هستند.
یادداشت دوم | شوک جدیدی در راه است؟
- جلال سیف‌الدینی | کارشناس بازار سرمایه
بررسی روند گذشته بازار سرمایه کشور نشان می‌دهد که برجام بر انتظارات تحلیلگران از متغیرهای اقتصادی کشور موثر بوده و این انتظارات اثر خود را در بازار سرمایه کشور نیز برجای گذاشته است. در ابتدای انعقاد برجام شاهد بودیم که با امید به گشایش در اقتصاد کشور انتظار ایجاد یک رشد اقتصادی وجود داشت و با بهبود وضعیت اقتصاد امید می‌رفت که نرخ دلار نوسانات زیادی نداشته باشد و نهایتا به اندازه تورم داخلی کشور رشد پیدا کند.
این انتظارات اثر خود را بر بورس نیز گذاشت و البته با یک بیش واکنشی نیز در بین اهالی بازار سرمایه مواجه شد. به گونه‌ای که ابتدا در برخی شرکت‌هایی که گمان می‌رفت بیشترین تاثیر مثبت را از برجام خواهند گرفت، با افزایش قیمت مواجه بودیم.
اما پس از آنکه مشخص شد که اثر گشایش‌های برجامی به سرعت در سود شرکت‌ها نمایان نخواهد شد و موانع حل نشده دیگری همچون FATF و امکان استفاده از سوئیفت همچنان پابرجا هستند، فعالان بازار تحلیل‌های خود از سود شرکت‌ها را اصلاح کردند و بازار سرمایه با یک روند نزولی همراه شد.
پس از آن با خروج امریکا از برجام نیز انتظارات تورمی و افزایش نرخ دلار در بین فعالان بازار وجود داشت که منجر شد به اینکه قیمت سهام شرکت‌ها نیز متعاقب سایر دارایی‌ها با رشد همراه شود.
نکته مهم اینکه با وجود منفی شدن نرخ رشد حقیقی اقتصاد در دوران خروج آمریکا از برجام اما با توجه به اینکه نرخ رشد اقتصادی اسمی که تورم نیز در دل آن وجود دارد بر بازار سرمایه موثر است، در بازار سرمایه با افزایش قیمت‌ها در نتیجه انتظارات از تورم بالا و افزایش نرخ دلار مواجه بودیم.
این بار نیز بازار از بیش‌واکنشی در امان نبود و رشد قیمت بسیاری از سهم‌ها با درآمد و سود آنها همخوانی نداشت و در ادامه راه بازار سرمایه با اصلاح قیمت‌ها مواجه شد.
اکنون نیز مساله اصلی مدنظر فعالان بازار سرمایه از انتخابات آتی آمریکا تصمیم برنده انتخابات در مورد برجام است. آیا رئیس‌جمهور بعدی آمریکا به برجام بازخواهد گشت؟ آیا دوره‌ای از مذاکرات برای یک توافق جدید شروع خواهد شد؟ یا کلا هیچ نوع توافقی صورت نخواهد گرفت؟
براساس دیدگاه هر کدام از نامزدهای اصلی انتخابات آمریکا در مورد توافق با ایران می‌توان به سوالات پاسخ داد؛ در حالت اول اگر فرض کنیم که ریاست‌جمهوری ترامپ ادامه خواهد یافت، باید به آخرین اظهارنظرهای او در مورد ایران توجه کنیم. ترامپ هیچ‌گاه تمایلی به بازگشت به برجام نشان نداده است، اما اخیرا چند بار اشاره کرده که پس از انتخابات توافق سریعی با ایران خواهد داشت. رفتار گذشته ترامپ نشان می‌دهد که اظهارنظرهای او بسته به شرایط تغییر می‌کند. در دوره قبل از انتخابات قطعا رسیدن به یک توافق جدید با ایران در انتخابات به او کمک خواهد کرد.
اما باتوجه به اینکه پاسخ ایران به این پیشنهاد همواره تاکید به بازگشت به برجام بوده، ترامپ مجددا نظر خود را عوض کرده است. همچنین از یکسو عنوان می‌کند که پس از پیروزی در انتخابات، اگر هم توافقی بخواهد باشد بسیار سختگیرانه‌تر خواهد بود.
از طرفی وی استراتژی خود را در خاورمیانه به توافقات صلح بین اعراب و اسرائیل متمرکز کرده است تا از آن به‌عنوان نشانه موفقیت سیاست‌های خود در خاورمیانه در انتخابات استفاده کند. بنابراین در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات گزینه بازگشت به برجام از سوی وی وجود نخواهد داشت و با توجه به تاکید مقامات جمهوری اسلامی مبنی بر اینکه تنها در چارچوب برجام حاضر به گفت‌وگو با آمریکا هستند، گزینه رسیدن به یک توافق جدید نیز محتمل نخواهد بود.
بر این اساس به‌نظر می‌رسد که در این صورت انتظارات از تورم و نرخ دلار مجددا افزایشی خواهد بود و امکان افزایش قیمت انواع دارایی‌ها و به تبع آن قیمت سهم شرکت‌ها وجود دارد؛ اما با توجه به اینکه معمولا دوره‌های بیش‌واکنشی در ادامه با یک دوره کم‌واکنشی مواجه خواهند بود و این دو دوره در کنار هم یک چرخه را تشکیل می‌دهند. بر این اساس احتمالا شدت افزایش قیمت‌ها در دوران پس از پیروزی ترامپ به‌شدت دوره قبل نخواهد بود و سرمایه‌گذاران در پیش‌بینی‌های خود محتاطانه‌تر عمل خواهند کرد. در صورت پیروزی بایدن برای دانستن نظر وی در مورد برجام بهتر است به مقاله وی در
سی.ان.ان با عنوان «راه هوشمندانه‌تری برای فشار به ایران وجود دارد» مراجعه کنیم. بایدن در این مقاله عنوان می‌کند که به برجام باز خواهد گشت، اما از برجام برای کنترل دقیق‌تر ایران با همراهی پنج کشور دیگر طرف برجام استفاده خواهد کرد و در کنار آن تحریم‌های هدفمند علیه ایران در سایر زمینه‌ها را شدت خواهد بخشید.
براین اساس فضای بازگشت آمریکا به برجام بدبینانه‌تر از دوران قبلی حضور آمریکا در برجام خواهد بود و امیدها به گشایش اقتصادی براساس برجام کمتر از قبل است. این امر موجب خواهد شد که انتظار از کاهش نرخ دلار و بهبود وضعیت اقتصادی به اندازه دوران قبلی حضور آمریکا در برجام نباشد و کاهش قیمت‌ها در بورس نیز محدود خواهد بود.
یادداشت سوم | پیامدهای تحریک دلار
همایون دارابی | کارشناس بازار سرمایه
ایالات‌متحده امریکا بزرگترین اقتصاد جهان و همچنین مداخله‌جو‌ترین سیستم سیاسی دنیا را دارد و از این نظر نقش مهمی در سیاست بین‌الملل ایفا می‌کند. به همین خاطر انتخابات این کشور تاثیر آشکاری بر بازارهای جهانی به‌ویژه بازارهای ارز، طلا، نفت و فلزات خواهد داشت. البته نباید تاثیر این موضوع بر روند معاملات و ایجاد نوسان در بورس‌های جهانی را نادیده گرفت.
به‌ویژه آنکه در ۴ سال گذشته دولتی در امریکا سرکار بوده است که رویکرد تهاجمی داشته و جنگ اقتصادی گسترده‌ای را در حوزه‌های مختلف از جمله با چین و حتی متحدین سنتی این کشور در حوزه آمریکای شمالی و اروپا داشته است. از این رو اکثر کارشناسان اقتصادی در انتظار نتایج این انتخابات یا همان برد یا باخت ترامپ هستند.
به این ترتیب همان‌طور که مشخص است با نزدیک شدن به زمان انتخابات آمریکا، تاثیرگذاری بیشتری از این مساله در بازارهای جهانی را شاهد خواهیم بود. اما البته باید درنظر داشت این تاثیرگذاری ماهیتی متفاوت از تاثیرگذاری مسائل اقتصادی است؛ در واقع تاثیر مسائل سیاسی شدید و کوتاه‌مدت است درحالی‌که تاثیر مسائل اقتصادی بلندمدت و عموما تدریجی است.
در واقع مسائل سیاسی چون ماهیت تغییرپذیری کمی دارند با یک تاثیر ناگهانی بازارها را به سطوح تعادلی جدید هدایت می‌کنند و پس از آن بازار به مسیر خود در سطح تعادلی جدید ادامه می‌دهد. در واقع همین مساله انتخابات ریاست‌جمهوری، می‌تواند تاثیری شدید ولی کوتاه‌مدت چه در بازارهای کالای جهانی و چه بورس‌های بین‌الملل داشته باشد.
یک بعد دیگر این موضوع نیز تاثیرپذیری بورس تهران از انتخابات پیش‌رو در امریکا است؛ در مورد تاثیر این انتخابات بر بورس ایران هم البته باید عنوان کرد که پیچیدگی‌های خاصی مطرح است که ایران و امریکا درحال منازعه پنهان یا جنگ غیررسمی قرار دارند.
در همین راستا میان مواضع دو حزب امریکا در مورد ایران اختلاف‌های جدی وجود دارد. بنابراین تاثیر ناگهانی و مورد انتظار این انتخابات، به همراه خود تاثیر بلند مدتی را نیز به همراه خواهد داشت که ناشی از دور نمای کاهش یا افزایش منازعه و جنگ پنهان دو طرف است.
به این ترتیب این مساله تاثیر خود را در ارزش پول ملی به سرعت نشان خواهد داد. هر چند این مساله را نباید دور از نظر داشت که میان دو حزب در مسائل سیاسی بین‌المللی در پس اختلاف‌نظر، یک چارچوب مشترک وجود دارد.
اما در مورد مسائلی مانند ایران اختلاف‌ها شدید است و همین به اهمیت موضوع اضافه می‌کند. در همین حال تاثیر این موضوع بر ارزش پول ملی می‌تواند تاثیر قیمتی وسیعی در کل جامعه داشته باشد که حتی در بازارهای کالایی شدید‌تر از بازار سرمایه دنبال خواهد شد.
به‌عنوان نمونه در صورت انتخاب بایدن یا ترامپ، می‌توان در انتظار کاهش شدید بهای خودروهای خارجی حتی تا نصف نرخ کنونی بود. چراکه درحال‌حاضر و شرایط کنونی، تمامی بازارها در یک سطح قیمتی دلار به ریال قرار دارند که بالاترین سطح مربوط به بازار خودروی خارجی و لوازم الکترونیک است. بنابراین در صورت انتخاب بایدن این بازار با ریزش شدید و در صورت انتخاب ترامپ بدون رشد چشمگیر خواهد بود.
البته نباید از پیشخور شدن تاثیر این موضوع بر بازارهای مزبور غافل شد. به این ترتیب همین تحلیل قابل بسط به بازارهای دیگر نیز خواهد بود. در همین حال باید در نظر داشت که تاثیر این مساله اقتصادی از سوی سیاست‌های اقتصادی و سیاسی داخلی قابل تشدید یا تخفیف است؛ به عبارت دیگر «هیچ چیز در اقتصاد قطعی نیست غیر از قطعی نبودن اقتصاد.»
در مجموع تاثیر انتخابات مزبور بر روند بازار سرمایه را نیز می‌توان این‌گونه عنوان کرد که در حوزه بازار سرمایه به‌دلیل احتساب دلار حول و حوش ۲۰ هزار تومان و قرار گرفتن این نرخ در ارزش‌گذاری شرکت‌ها و همچنین عدم انتظار برای کاهش بیشتر نرخ دلار، افت بورس را متصور نخواهیم بود. به عبارت دقیق‌تر همین مساله مانع از افت بازار سهام، کاهش مولفه‌های مهم بورس و ریزش شاخص کل در صورت انتخاب هر کدام از دو کاندید ریاست‌جمهوری آمریکا خواهد شد.
یادداشت چهار | تحلیل در سه بازه زمانی
- آرش مجاهد نقی | کارشناس بازار سرمایه
یکی از مهم‌ترین رخدادهای سیاسی هر کشور برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و تعیین عالی‌ترین مقام اجرایی کشور است که می‌تواند بسیاری از حوزه‌ها را تحت تاثیر خود قرار دهد. با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات آمریکا و پس از آن انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، بی‌شک یکی از حوزه‌هایی که با تحولات قابل‌توجهی مواجه خواهد شد، بخش اقتصادی دو کشور و تاثیرات آن بر بازارهای جهانی و بورس‌ها است.
با وجود اینکه سالهای زیادی از قطع ارتباط دیپلماتیک ایران و آمریکا می‌گذرد و تنش‌های زیادی بین دو کشور وجود دارد، اما بازار سرمایه ایران همانند دهه‌های گذشته این‌بار هم چشم‌انتظار نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا است. فعالان این بازار منتظر ۱۳آبان هستند تا ببینند پیروزی دونالد ترامپ یا جو بایدن چه تاثیری بر سرمایه‌های آنان در بورس می‌گذارد؟
از این‌رو می‌توان سه بازه زمانی مهم برای بورس ایران در نظر گرفت: بازه اول تا قبل از انتخابات آمریکا، بازه دوم بعد از انتخابات آمریکا، بازه سوم قبل از انتخابات ایران. مهم‌ترین مساله درخصوص بازه زمانی اول فضای‌انتظاری بر تصمیم‌های سیاسی و اقتصادی نامزدها است.
بازه زمانی دوم فاصله انتخابات آمریکا تا تعیین رئیس‌جمهور است و باید دید نامزد کدام حزب پیروز انتخابات می‌شود و استراتژی‌های مدنظر وی در مقابل ایران چه خواهد بود. بازه زمانی سوم نیز با شروع سال ۱۴۰۰ تا انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در خردادماه خواهد بود. اینکه نتیجه انتخابات آمریکا چه باشد، طبعا بر متغیرهای اصلی که تحلیلگران به‌عنوان مفروضات تحلیلی خود در نظر خواهند گرفت، تاثیر خواهد گذاشت.
اینکه سه نرخ اصلی سود بانکی، ارز و تورم چه خواهد شد، قطعا روی شاخص بورس و قیمت بازاری سهام تاثیر معناداری خواهد گذاشت. بنابراین اگر تشخیص سرمایه‌گذاران این باشد که انتخابات به نتیجه دلخواهشان نمی‌رسد، این نرخ‌ها می‌تواند متفاوت و آثار آن بر بازار سرمایه نیز متفاوت باشد.
به‌نظر می‌رسد انتخابات آمریکا از دو جنبه مختلف بر اقتصاد و بازار سرمایه ایران تاثیرگذار خواهد بود؛ چراکه روی کار آمدن دموکرات‌ها به‌دلیل رویکرد تعامل جویانه‌ای که دارند، می‌تواند به خوشبینی اهالی بازار سرمایه به حل‌وفصل بیشتر چالش‌ها و در نتیجه گشایش‌های بیشتر اقتصادی و تعامل صنایع و شرکت‌ها با صاحبان تکنولوژی و امنیت بیشتر سرمایه‌گذاری در بازار با چشم‌انداز بهتر، تعبیر و تفسیر شود و از سوی دیگر، روی کار آمدن جمهوری‌خواهان، تضعیف نسبی نرخ برابری ریال در برابر دلار و رشد دلاری قیمت کالاها را در پی داشته باشد که سبب رشد نرخ فروش محصولات شرکت‌های صادرات‌محور می‌شود.
تعیین نرخ ارز احتمالا مهم‌ترین آیتم بنیادی در این میان است که انتخاب هر کدام از دو نامزد احتمالی، حداقل در بازه زمانی کوتاه‌مدت، راهی کاملا متفاوت برای نرخ ارز از انتخاب کاندیدای دیگر ایجاد می‌کند.
تاثیرات میان‌مدت انتخاب بایدن بر اقتصاد را می‌توان این‌گونه بیان کرد: تقویت نرخ برابری ریال به دلار به‌صورت مقطعی، کاهش سرعت رشد تورم در کوتاه‌مدت، امکان بازبینی در تحریم‌های اعمال شده و عدم تشدید آن در کوتاه‌مدت، امکان بهبود عملکرد تراز تجاری ایران و صادرات نفتی و غیر‌نفتی.
همچنین تاثیرات انتخاب مجدد ترامپ را می‌توان بدین‌صورت عنوان کرد: تداوم فشار حداکثری و بلاتکلیفی اقتصاد ایران، افزایش فشار تحریم‌ها و انزوای بیشتر در سطح بین‌المللی، تضعیف نرخ برابری ریال در برابر دلار، آسیب بیشتر به بخش واقعی اقتصاد و بخش تولیدی کشور، کاهش مقداری صادرات نفتی و غیر‌نفتی، افزایش نقدینگی و افزایش نرخ تورم.
هرچند باید خاطرنشان کرد افزایش یا کاهش در نرخ برابری دلار، تا حدی با رکود یا رونق تولیدی و صادراتی کشور ممکن است خنثی شود، بنابراین به‌طور قطع نمی‌توان گفت در چه صورتی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به نفع بازار سرمایه ایران خواهد بود، زیرا سناریوهای مختلفی در‌این‌باره وجود دارد که برخی از آنها پیش‌تر عنوان شد.
با توجه به نزدیکی آمار انتخاباتی هر دو نامزد پیش‌بینی درخصوص نتیجه انتخابات آمریکا بسیار دشوار بوده، اما باید منتظر سورپرایز اکتبر نیز باشیم، چراکه در انتخابات‌های پیشین ریاست‌جمهوری آمریکا، اکتبر قبل از انتخابات، از آنجا که معمولا دو طرف برگ‌هایی از یکدیگر رو می‌کنند، بسیار تعیین‌کننده و غیرقابل پیش‌بینی است.
نکته حائز اهمیت این است که به لحاظ روانی شاید تغییر در وضعیت آمریکا و پیروزی جو بایدن در انتخابات پیش‌رو اثر کوتاه‌مدت و مثبت بر بازار سرمایه بگذارد، اما موضع کلی آمریکا نسبت به ایران با عوض شدن رئیس‌جمهور چندان تغییر نمی‌کند. انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بر بازار سرمایه ایران به لحاظ روانی تاثیرگذار است، ولی به لحاظ اقتصادی باید به‌دنبال اصلاح مولفه‌های داخلی اقتصادی بود تا وضعیت اقتصادی کشور بهبود یابد.
همچنین در صورت تداوم ریاست‌جمهوری ترامپ، اگر شرکت‌ها بتوانند فروش خارجی و داخلی خود را با موفقیت انجام دهند یا برای تامین مواد اولیه خود به واسطه تحریم‌ها با مشکل جدی مواجه نشوند، طبیعتا از افزایش نرخ ارز تاثیر مثبت می‌گیرند و این اتفاق در مجموع می‌تواند به نفع بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران تمام شود.
با این‌حال هر مدل تهدید و فشار سیاسی که به نگرانی اجتماعی مردم منجر شود، می‌تواند باعث خروج منابع از بازار سرمایه شود که این موضوع می‌تواند بازار را تحت‌تاثیر منفی قرار دهد. ولی آنچه باید مورد توجه سیاست‌گذاران کشور باشد، آن است که اقتصاد ایران اکنون از بحران‌های ساختاری متفاوتی رنج می‌برد و هر‌گونه احاله امور کشور به نتایج انتخابات آبان ماه در آمریکا، امری عبث و بیهوده خواهد بود.
حتی با فرض پیروزی بایدن، از آنجا‌که از زمان استقرار احتمالی وی تا هنگام برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری کشور ایران بیش از ۵ ماه فاصله وجود ندارد، امکان یک توافق سریع بین طرفین، احتمال چندان پررنگی ندارد.
بازار سرمایه ایران روز‌ها و ماه‌های سختی را پشت‌سر می‌گذارد، بنابراین جلساتی که سیاست‌گذاران، نمایندگان مجلس و دیگر فعالان بازار سرمایه برگزار می‌کنند و قوانینی که اتخاذ می‌شود، شاید بتواند التهابات بازار سرمایه را در کوتاه‌مدت کاهش دهد. اما به‌نظر می‌رسد تا تعیین تکلیف کامل انتخابات آمریکا بازار سرمایه همچنان با حجم و ارزش معاملاتی بسیار کمتر از میانگین از ابتدای سال به کار خود ادامه دهد.
گزارش یک | اولین مناظره انتخابات امریکا
به گزارش «دنیای بورس» اقتصادنیوز؛ از ساعت ۴ و ۳۵ دقیقه بامداد چهارشنبه ۹ مهرماه به وقت تهران، اولین مناظره جو بایدن و دونالد ترامپ نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا با مجری‌گری کریس والاس در شهر کلیولند آغاز شد.
نامزد ترامپ برای جایگزینی قضای گینزبرگ در دیوان عالی
۰۴:۴۰ / نخستین سوال کریس والاس درباره ایمی برت، نامزد دونالد ترامپ برای عضویت در دیوان عالی آمریکا و جانشینی قاضی گینزبرگ بود. ترامپ از انتخاب خود دفاع کرد و گفت در شرایط آشفته کنونی و با توجه به حساسیت انتخابات، تسریع در انتخاب جانشین قاضی دیوان عالی فدرال ضروری بود.
ترامپ گفت که من این فرد را برای ۳ یا چهار سال آینده انتخاب نکرده‌ام بلکه برای بلندمدت انتخاب شده است. و بایدن به طعنه گفت که خیر او تنها برای انتخابات پیش رو گماشته شده است، چراکه نیازمند مداخله دیوان عالی در صندوق‌های انتخابات است.
۰۴:۴۵ / کریس والاس موضوع دوم را به سیاست‌های مربوط به بهداشت عمومی و خدمات درمانی اختصاص داد و اقدامات ترامپ علیه سیاست معروف به اوباماکر را زیر سوال برد.
دونالد ترامپ با انتقاد از هزینه‌های گزاف اوباماکر گفت که سیاست بایدن در این زمینه برگرفته از سیاست‌های سوسیالیستی و چپگرایانه برنی سندرز (رقیب دموکرات بایدن در دور مقدماتی) است. بایدن ضمن رد این ادعای ترامپ گفت که من برنی سندرز را پیش‌تر شکست داده‌ام.
کروناویروس | او یک دروغگوست
۰۴:۵۰ /کریس والاس مسئله شیوع ویروس کرونا را به عنوان موضوع سوم مطرح کرد. والاس پرسید چرا مردم باید برای مدیریت این بحران باید به بایدن اعتماد کنند.
بایدن گفت که بیش از 200 هزار نفر تاکنون در آمریکا درگذشته اند. او گفت که دونالد ترامپ هیچ برنامه ای برای مدیریت این بحران ندارد و با اینکه از ابتدا می دانست کووید-19 مرگبار است آن را پنهان کرد. بایدن همچنین به کنایه اشاره داشت به ستایش ترامپ از شی جین پینگ رهبر چین در اوایل شیوع کرونا.
ترامپ نیز ابتدا عملکرد دولت خود در مهار بحران را ستود، از چین انتقاد کرد و گفت اگر بایدن رئیس جمهور بود میلیون ها نفر جان خود را از دست می دادند. بایدن رو به دوربین گفت که مردم همه می‌دانند که او یک دروغ‌گو است. آیا برای لحظه‌‌ای آنچه ترامپ درباره کرونا می‌گوید را می‌توانید باور کنید؟
ترامپ گفت: "من مانند (بایدن) ماسک نمی زنم ، هر وقت او را می بینی ، ماسک می زند." "او می تواند 200 فوت دورتر از آن صحبت کند و با بزرگترین ماسکی که دیده ام خود را نشان دهد."
بایدن مجدداً به التماس رئیس مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا برای درخواست از مردم آمریکا اشاره کرد - و دوباره تأکید کرد که اگر افراد از مشاوره فائوچی استفاده کنند ، می توان در ماه های آینده چه تعداد جان نجات داد.
ترامپ وارد بحث شد و گفت که مقامات بهداشتی "برعکس" را گفته اند - ادعای نادرستی که وقتی از او در مورد موضوع سوال می شود ، تکرار می کند. بایدن پاسخ داد: "هیچ شخص جدی خلاف این را نگفته است."
* ۲۰ دقیقه نخست بارها به هرج و مرج تبدیل شد ، زیرا ترامپ بارها و بارها در میانه صحبت‌های بایدن و والاس ورود کرد.
۰۵:۰۰ / ترامپ تقریباً تمامی پاسخ‌های بایدن در مورد دیوان عالی و برنامه های خدمات بهداشتی را قطع کرد. بایدن در حدود دقیقه ۱۸ با عصبانیت از رفتار ترامپ رو به ترامپ کرد و گفت: "مرد چرا دهانت را نمی‌بندی؟ ترامپ کنایه بایدن را نادیده گرفت و به صحبت درباره والاس ادامه داد. بایدن باز هم طعنه زد: "ادامه بده ، مرد". ترامپ پاسخ داد: "مردم می‌فهمند که جو طی ۴۷ سال کار سیاسی هیچ کاری نکرده است."
اقتصاد | فرار مالیاتی ترامپ
۰۵:۱۰/ بحث اقتصاد با موضوع‌هایی چون فرار مالیاتی ترامپ، سیاست‌های مالیاتی، رکود اقتصادی ۲۰۲۰، ایجاد شغل و ... ادامه یافت. ترامپ درباره گزارش نیویورک‌تایمز در مورد فرار مالیاتی خود گفت: "من نمی خواهم مالیات بپردازم"
وقتی از ترامپ در مورد گزارش جدید در مورد حداقل میزان مالیات بر درآمد پرداخت شده‌اش سوال شد، با دفاع صریح از اقدام خود گفت: "من نمی خواهم مالیات بپردازم".
این دفاعی بود که به این معنا بود که ترامپ گفت خلا قانونی مالیات ثروتمندان آمریکایی برای بهره‌برداری وجود دارد و او نیز از این خلا برای دور زدن مالیات استفاده می‌کند. هرچند در همان زمان، سعی کرد ادعا کند که "میلیونها دلار" مالیات در سالهای نخست ریاست جمهوری خود پرداخت کرده است.
این یک واکنش متناقض بود ، اما به نظر می رسد پاسخی است که ترامپ از زمانی که نیویورک تایمز برای اولین بار جزئیات اظهارنامه مالیاتی خود را در آخر هفته گزارش داد ، سعی کرده است از خود ارائه دهد.
تبعیض نژادی
بایدن: ترامپ از "همه چیز برای ایجاد تفرقه نژادپرستانه" استفاده می کند. ۰۵:۲۰ / جو بایدن گفت که ترامپ امشب تلاش می کند تا همه چیز را به نماد نژادی تبدیل کند. بایدن استدلال کرد که رئیس جمهور در طول مدت ریاست جمهوری "تقریباً هیچ کاری برای آفریقایی آمریکایی ها نکرده است".
در طول یک بخش طولانی از مناظره، دو نامزد درگیر شدند که چه کسی می تواند مسائل نژادی را مدیریت کند ، و در نهایت بایدن گفت که ترامپ نژادپرست است. بایدن از موضع ترامپ در حمایت از جناح راست نژادپرست در شارلوتزویل در سال 2017 به شدت انتقاد کرد.
بایدن گفت: "این یک رئیس جمهور است که از همه چیز به عنوان دستاویزی برای ایجاد نفرت نژادپرستانه استفاده می‌کند." ترامپ در پاسخ به این حمله با اشاره به نقش بایدن در تصویب لایحه جنایی در سال 1994 قانونی که منجر به افزایش قابل توجه میزان حبس سیاه پوستان آمریکایی شد- حمله کرد.
ترامپ با اشاره به تصویب لایحه اصلاح عدالت کیفری که در دوره اول ریاست جمهوری خود تصویب کرد ، گفت: "من مردم را از زندان خارج می کنم ..." "شما با جامعه سیاه‌ها به اندازه دیگران خوب رفتار نکرده اید." بایدن: دیدگاه ترامپ درباره حومه‌شهر عقب مانده است
۰۵:۳۵/ ترامپ در طول مبارزات انتخاباتی هشدار داده است که حومه شهرها در معرض خطر چیزی شبیه به یک انقلاب آنارشیستی قرار دارد.
جو بایدن این ادعاها را رد کرد و داستان بسیار متفاوتی از زندگی در حومه شهر و تهدیدی که آنها با آن روبرو هستند ارائه داد؛ "من در حومه شهر بزرگ شدم. اکنون 1950 نیست. این همه پیام‌های نژادپرستانه دیگر کارایی ندارد. حومه شهرها به طور کلی ادغام شده اند. " بایدن ادامه داد: "آنچه واقعاً تهدیدی برای حومه شهرها و امنیت آنها است ، عدم برخورد وی با Covid-19 است."
وی همچنین تغییر اقلیم را نوعی تهدید وجودی توصیف کرد و گفت: "عدم موفقیت او در برخورد با محیط زیست یک مسئله بزرگتر است. آنها به دلیل امتناع وی از انجام هر کاری در معرض سیل قرار گرفته و در حال سوختن هستند. به همین دلیل حومه شهر دچار مشکل شده است. "
ترامپ از محکوم کردن برتری‌طلبان سفیدپوست و راست‌های افراطی خودداری کرد
۰۵:۴۰/ ترامپ با دعوت از برتری‌طلبان سفیدپوست به دلیل تحریک خشونت در تظاهرات علیه خشونت پلیس در سراسر کشور از سوی کریس والاس مورد سوال قرار گرفت که آیا او آمادگی دارد که برتری‌طلبان سفیدپوست را محکوم کند و بگوید که آنها باید در جریان تظاهرات مداوم در سراسر کشور عقب بایستند، ترامپ گفت "عقب بایستید و بایستید. خشونت در اعتراضات موضوعی نیست که توسط محافظه کاران ایجاد شود.
ترامپ گفت: مطمئناً ، من مایل هستم به آنها بگویم عقب بایستند، اما می گویم تقریباً هرچه می بینم از جناح چپ است نه از جناح راست. من حاضرم هر کاری کنم من می خواهم صلح را ببینم. ”
بایدن به طعنه گفت: "بگو انجام دهید. تعارف نکن و بگو "، بایدن ترامپ را به محکوم کردن گروه‌های راستافراطی تشویق کرد. ترامپ از والاس پرسید "دوست داری کی رو محکوم کنم؟" والاس گفت «پسران مغرور» و ترامپ گفت عقب بایستید و بایستید. اما من به شما خواهم گفت کسی باید کاری در مورد آنتیفا و گروه‌های چپ انجام دهد زیرا این یک مشکل جناح راست نیست."
* اعضای گروه پسران مغرور ، یک طیف راست افراطی، در چندین راهپیمایی انتخاباتی ترامپ در سال 2020 با لباس پیراهن چوگان سیاه و زرد دیده شده اند.
مشروعیت انتخابات و ادعای تقلب در آرای پستی
دونالد ترامپ و جو بایدن، در مورد مشروعیت نتایج انتخابات با یکدیگر درگیر شدند، رئیس جمهور همچنان به تلاش آشکار برای تقویت بی اعتمادی به آرای پستی ادامه داد. ترامپ نتیجه را مورد تردید قرار داد اما بایدن گفت که به گواهی نتایج مستقل پایبند خواهد بود.
مخالفان در پاسخ به این پرسش که چه کسانی برای اطمینان به مردم آمریکا مبنی بر پیروزی قانونی رئیس جمهور بعدی آماده انجام چه کاری هستند ، پاسخ های کاملاً متفاوتی ارائه دادند.
بایدن اظهارات بخش امنیت داخلی ترامپ را ارائه کرد. چاد ولف و مدیر FBI ، کریستوفر وری ، اظهار داشتند که "به هیچ وجه شواهدی وجود ندارد که آرا-نامه های الکترونیکی منبع دستکاری و تقلب باشد."
"این همه درمورد تلاش برای منصرف کردن مردم از رای دادن است زیرا او سعی دارد مردم را بترساند و فکر کنند که این قانونی نیست. حاضر شوید و رأی دهید. شما نتیجه این انتخابات را تعیین خواهید کرد. رای دهید ، رأی دهید ، رأی دهید ، "بایدن گفت.
در پاسخ خود ، ترامپ ابتدا به رقیب خود در سال 2016 ، هیلاری کلینتون متوسل شد ، قبل از اینکه در نتایج 2020 تردید ایجاد کند ، آرای پستی را "یک فاجعه" خواند
اما رای گیری از طریق پست به ندرت منجر به تقلب می شود. و اگرچه ترامپ قبلاً سعی کرده است که این دو را کاملاً متفاوت از هم بچرخاند ، رأی گیری غایب و نامه پستی اساساً یکسان است ، هر دو مورد تحت چندین درجه راستی آزمایی هستند.
ترامپ گفت: "آنها میلیون ها رأی را به سراسر کشور ارسال می کنند. تقلب وجود دارد آنها آنها را در نهرها پیدا کردند ، برخی از آنها را با نام ترامپ یافتند - درست روز دیگر در یک سبد کاغذ زباله. آنها بدون هیچ گونه مدرکی ادعا کردند که پستچیان ویرجینیا "آرا را می فروشند" و رأی های دیگر "در رودخانه ها ریخته می شوند".
ترامپ گفت: "این تقلبی خواهد بود که شما هرگز ندیده اید." "این یک چیز وحشتناک برای کشور ما است. قرار نیست این به خوبی خاتمه یابد. "
- همچنین در این باره بخوانید: تاثیر مناظره بایدن و ترامپ بر بورس