دنیای بورس | بازار پرهیجان امروز با رشد 0.6 درصدی شاخص کل و افت 0.9 درصدی شاخص هم وزن به پایان رسید. اگرچه امروز حجم عرضه‌ها همانند هفته گذشته بالا بود و فروشنده‌های زیادی در بازار چرخ می زدند اما حمایت های سهامداران عمده باعث شد هر چقدر فروشنده عرضه می‌کرد، خریدارانی در آن سوی میدان، در کف قیمتی سهام مدنظر را جمع می‌کردند. نمونه بازار تقابل خریداران و فروشندگان در نماد «شستا» رخ داد. حدود نیم میلیارد سهام سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی امروز دست به دست شد و هر بار که به صف فروش می رسید بار دیگر خریداران پرقدرت وارد عمل می شدند. در نهایت ارزش معاملات این سهم به مرز 1900 میلیارد تومان رسید تا رکورددار بیشترین ارزش معاملات در بازار امروز باشد.
تقابل خریداران و فروشندگان در گروه خودرویی نیز جالب توجه بود؛ به گونه‌ای که فقط دو میلیارد و 200 میلیون سهم از نماد «خودرو» جابه‌جا و این سهم نیز بیشترین حجم معاملات را به نام خود ثبت کرد. در گروه بانکی نیز با افزایش تقاضا نمادهای مطرح به صف خرید رسیدند و تا پایان بازار نیز صف خرید خود را حفظ کردند.
اما نکته قابل تامل در بازار امروز، فعالیت قابل توجه حقیقی‌ها بود. در شرایطی که فعالیت و حمایت حقوقی‌ها همانند هفته گذشته ادامه داشت اما بیش از 80 درصد سهام «وتجارت» و «وبصادر» را حقیقی‌ها خریدند. صف فروش سنگین «خودرو» نیز توسط حقیقی‌ها جمع شد و در نهایت این سهامداران حدود یک میلیارد و 480 میلیون سهم ایران خودرو را خریدند تا آخرین معامله بر روی این نماد به محدوده مثبت برسد.
به اعتقاد برخی از کارشناسان فعالیت گسترده حقیقی‌ها در برخی نمادهای خاص و عدم ایجاد صف خرید هیجانی در بازار نشانگر ورود پول هوشمند* به بازار و احتمال رشد شاخص در معاملات فرداست. نکته دیگر تاثیرگذار در بازار امروز، توقف نمادهای پالایشی به دلیل تخفیف در نرخ خوراک و تعدیل مثبت آن‌ها بود.
با توجه به احتمال افزایش قیمت نمادهای مهم این گروه در زمان بازگشایی، تقاضا برای خرید صندوق «پالایش» بار دیگر افزایش یافت. در نهایت روند معاملات و فعالان قابل توجه خریداران حقیقی در طول بازار، سهامداران را به معاملات فردا خوشبین کرد.
*منظور از پول هوشمند چیست و صاحبان این پول چه کسانی هستند؟
پول هوشمند یک پول باقدرت است. این پول در اختیار سرمایه‌گذاران عمده‌ای قرار دارد که می‌توانند پیش از دیگران حرکت سرمایه‌ها را شناسایی، پیش‌بینی یا حتی ایجاد می‌کنند. این پول می‌تواند در بازارهای مالی و سرمایه جریان سازی کند و تحولات شگرف قیمتی در سهم‌های مختلف بیافریند.
بنابراین تشخیص جریان پول هوشمند که معمولاً به صورت منسجم وارد بازار شده و حجم و ارزش معاملات در یک بازار را با بازدهی بالا مواجه می‌کند، یکی از روش‌هایی است که برخی از سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری از آن استفاده می‌کنند. اما چگونه می‌توان جریان پول هوشمند را به موقع شناخت و سهم درست را در قیمت و زمان مناسب خرید و فروخت؟ برای پاسخ به این پرسش لازم است ابتدا نشانه‌های ورود پول هوشمند و تحرکات آن را شناسایی کرد.
جریان پول هوشمند: بر اساس نظریه‌های موجود در بازارهای سرمایه، پول هوشمند در چهار فاز خاموش، آگاهی، شیدایی و سقوط به جمع‌آوری، افزایش قیمت، توزیع و سپس کاهش قیمت یک سهم یا دارایی می‌پردازد. در فاز خاموش، یک دارایی یا سهم در تصاحب صاحبان پول هوشمند قرار می‌گیرد. این اتفاق معمولاً درزمانی که بازار جذابیت چندانی ندارد، خالص خرید حقوقی‌ها منفی و تقاضا برای سهمی پایین یا فشار عرضه سهم بالاست و قیمت‌ها به کف رسیده‌اند رخ می‌دهد. هدف این پول در اینجا دست‌کاری بازار برای بدست آوردن بیشترین مقدار سهام در پایین‌ترین قیمت ممکن است.
مرحله اول: در این مرحله بازیگران اصلی و صاحبان پول هوشمند که اطلاعاتی در رابطه با تغییرات صورت‌های مالی شرکت‌ها یا اتفاقات بنیادی دارند، برای اطمینان از خرید در پایین‌ترین قیمت، سهام یا دارایی مذکور را در حجم‌های سنگین نمی‌خرند تا قیمت یک‌باره افزایش نداشته باشد. حتی دیده‌شده که برخی نهادها با کدهای حقوقی خود سهامی را در قیمتی پایین به فروش می‌گذارند و کدهای حقیقی خودشان خریدار آن می‌شوند و به این صورت پول هوشمند را وارد معاملات می‌کنند.
به همین دلیل ناچارا سهام موردنظر را طی یک دوره زمانی چندروزه یا حتی چندماهه جمع‌آوری می‌کنند. درواقع آن‌ها با ترفندهایی همچون خرید در ساعات بازگشایی بازار و فروش در ساعات پایانی در عین آنکه قیمت را پایین نگه می‌دارند اما درمجموع میزان خریدها را بیش از میزان فروش نگه می‌دارند. در این مرحله قیمت سهم تقریباً ثابت و حجم خرید هم به نظر پایین می‌ماند و “پول گنگ یا نادان” وارد بازار نمی‌شود، اما معامله گران آموزش‌دیده و باتجربه به خوبی می‌دانند که اکنون زمان مناسب برای خرید است.
مرحله دوم: در مرحله بعدی هدف پول هوشمند بالا بردن قیمت سهم جهت فروش در آینده است. درواقع صاحبان پول هوشمند با واردکردن سرمایه نهادی و بنیادی خود و به حرکت درآوردن پول هوشمند شروع به خرید در قیمت‌های حداقلی در حجم‌های بالا می‌کنند و با کمیاب نشان دادن آن در بازار، تقاضای القایی را بالا می‌برند.
در این هنگام پول هوشمند با دامن زدن بر میزان تقاضا از طریق خرید مستمر و افزایش قیمت به دلیل کمبود عرضه موجی ایجاد می‌کند که تحریک هیجانی سایر سرمایه‌گذاران و خریداران خرد و هدایت آن‌ها به سمت خرید سهام مذکور را در دستور کار قرار می‌دهد. این در حالیست که آن‌هایی که به حجم معاملات توجه می‌کردند، موقعیت‌های معاملاتی‌شان وارد فاز سوددهی شده است.
مرحله سوم: پس از آن در فاز آگاهی، وقتی اغلب سرمایه‌گذاران به این باور رسیدند که سهم مذکور یک فرصت مناسب برای سرمایه‌گذاری است؛ قیمت‌ها از زمانی که پول هوشمند وارد این بازار شده بود بالاتر می‌رود. هرچقدر بازیگران بازار بیشتری بر روی سهم یا دارایی موردبحث سرمایه‌گذاری می‌کنند تقاضا افزایش‌یافته و قیمت‌ها همچنان بالاتر می‌رود.
این نقطه آغاز فاز شیدایی است و موجب می‌شود سرمایه‌گذاران بی‌تجربه به هر قیمتی به دنبال استفاده از این فرصت باشند. در این فاز، قیمت سهم چندین برابر زمانی است که پول هوشمند وارد بازار شده بود. پس‌ازآن و به دنبال افزایش چند برابری حجم و ارزش معاملات، پول هوشمند شروع به انتقال مالکیت سهم به خریداران خرد می‌کند.
البته این کار مرحله‌به‌مرحله انجام می‌شود و صاحبان پول هوشمند سهام خود را با حجم بالا نمی‌فروشند تا کاهش قیمت ناگهانی و یک‌باره اتفاق نیافتد. مثلاً مقداری از سهام در ساعات اولیه بازار فروخته و در ساعات پایانی دوباره خریده می‌شوند؛ اما درمجموع میزان فروش از میزان خرید پیشی می‌گیرد.
به همین دلیل قیمت سهم که حالا در بالاترین نقطه خود ایستاده در یک محدوده خاص درجا می‌زند. پول گنگ یا نادان که قادر به شناسایی خروج پول بعد از رشد قیمت‌ها نیست در این مرحله به امید افزایش قیمت همچنان به خرید کردن ادامه می‌دهد و حجم معاملات را بالا نگه می‌دارد. این درست زمانی است که معامله گران حرفه‌ای‌تر با تبعیت از رفتار پول هوشمند دست به فروش تدریجی سهم زده و شروع به شناسایی سود کرده‌اند.
مرحله چهارم: در مرحله آخر پول هوشمند که بخش قابل‌توجهی از سهام خود را به فروش رسانده به قصد ریزش قیمت‌ها دست به عرضه در حجم بالا می‌زند و از بازار خارج می‌شود. در این وضعیت لایه‌های آخر خریداران و سرمایه‌گذاران خرد که شانس کمی برای خروج در قیمت‌های بالاتر رادارند، معمولاً بازنده این بازی می‌شوند زیرا با دیدن چنین وضعیتی، وحشت‌زده شروع به فروش سهام خود می‌کنند که به کاهش بیشتر قیمت کمک می‌کند.
بنابراین در برابر پول هوشمند “پول گنگ یا نادان” قرار دارد که از آن سرمایه‌گذارانی است که از تجربه و دانش کافی برای حضور در بازار و به ویژه بازار سهام برخوردار نیستند و تحرک‌های سرمایه‌گذاری را پیش‌بینی نمی‌کنند و وارد بازی‌ای می‌شوند که لزوماً برای آن‌ها یک بازی برد- برد نیست. یعنی ممکن است پول هوشمند در غیاب فضای تحلیلی میان سرمایه‌گذاران خرد، آن‌ها را به طور هیجانی ترغیب به خرید سهامی‌اند که به طور مصنوعی افزایش داشته‌اند در حالی که معامله گران حرفه‌ای قادرند رد پای پول هوشمند را به موقع دنبال کنند.