دنیای بورس: عرضه سهام «شستا» در بورس تهران و برآمدن بازیگران خرد از پس هضم چنین عرضه‌ای معادلات سهام را به صورت مشخصی تغییر داده است. ارزش معاملات خرد به عنوان متغیری تعیین‌کننده رشد ملموسی را تجربه کرده است و تغییرات روزانه شاخص در هفته اخیر تماما بیش از 2 درصد بوده است. بورس تهران نسبت به بسیاری از ریسک‌ها بی‌حس شده و آخرین مانع را با قدرت پشت سر گذاشته است. این گونه است که بسیاری از فعالان بازار، صعود بی‌وقفه را دیگر امری ناممکن نمی‌بینند.
مرور معاملات آخرین روز هفته
در آخرین جلسه معاملاتی هفته ارزش معاملات خرد بورس در سطح 7351 میلیارد تومان قرار گرفت که اگر چه با رکورد 10 هزار میلیارد تومانی که در این هفته به ثبت رسید فاصله قابل‌توجهی دارد، با این حال نسبت به ارقام قبلی بازار سرمایه رشدی چشمگیر را نشان می‌دهد. در واقع یکی از مهم‌ترین اتفاقاتی که در هفته جاری در این بازار ثبت شد آن است که میانگین روزانه ارزش معاملات خرد بورس در 5 جلسه اخیر به 7615 میلیارد تومان رسیده است.
خالص تغییر مالکیت‌های امروز بورس نیز 735 میلیارد تومان به سمت سهامداران حقیقی بود و به این ترتیب در هفته‌ای که گذشت نزدیک به 3500 میلیارد تومان پول‌های خرد تنها به سمت نمادهای بورسی جریان یافته است. این در حالی است که همچنان حجم قابل‌توجهی از نقدینگی در صف‌های خرید سهام و به خصوص صف سهام عرضه‌اولیه‌ای قفل است.
تا ساعت 12:30 و پایان معاملات معمول سهام، از 305 نماد فعال در بورس تهران 260 نماد رشد قیمت پایانی را به ثبت رساندند و این در حالی بود که آخرین دادوستدهای 274 نماد در محدوده مثبت انجام شده بود. از بین نمادهای سبزپوش نیز 196 نماد کار خود را در محدوده صف خرید به پایان بردند و ارزش تقاضای منتظر در این صف‌های خرید در حدود 2570 میلیارد تومان بود. این در حالی است که در بورس تنها نماد «سخاش» در محدوده صف فروش معاملات هفته را به انتها رساند و ارزش صف فروش این نماد نیز در حدود 3.4 میلیارد تومان بود.
در بازارهای اصلی فرابورس نیز از میان 111 نماد فعال، 97 نماد رشد قیمتی پایانی را به ثبت رساندند و این در حالی بود که 98 نماد آخرین دادوستدها را در محدوده مثبت تجربه کردند. از میان نمادهای سبزپوش 79 نماد با صف خرید هفته را به پایان بردند و نماد «شاوان» تک صف فروش این بازار بود. ارزش صف‌های خرید 731 میلیارد تومان و ارزش صف فروش 1.6 میلیارد تومان بود.
معاملات دونوبتی؛ معادلات ثانویه سهام
همچنان معاملات برخی از سهام عرضه اولیه‌ای بعد از ساعت معمول بازار انجام می‌شود و در این بین مهم‌ترین نماد «شستا»ست. تا به این جای کار سازمان تامین اجتماعی حتی یک سهم را نیز در قالب معاملات عادی عرضه نکرده و همین مساله سبب شده تا در هیچ کدام از 5 جلسه معاملاتی این نماد قیمت پایانی سهم بر قیمت معامله منطبق نشود. از سوی نقطه قابل‌توجه آن است که در هر کدام از این 5 روز ارزش صف خرید این نماد بالاتر از هزار میلیارد تومان بوده است.
از بین 3 نماد عرضه اولیه‌ای «شستا»، «صبا» و «شگویا» که معاملات آن‌ها به بعد از زمان بازار موکول شده است ارزش صف خرید «شستا» 1133 میلیارد، «صبا» 277 میلیارد و «شگویا» حدود 34 میلیارد تومان بود. با این وجود نمی‌توان به راحتی ارزش صف خرید این نمادها را با صف خرید بازار در ساعت 12:30 جمع زد و به عنوان نقدینگی در انتظار بورس از آن یاد کرد؛ چرا که معاملات دو نوبتی سهام این امکان را به بازیگران سهام داده تا با حذف تقاضا از صف خرید نمادهای قدیمی‌تر بازار، در صف خرید نمادهای عرضه اولیه‌ای نیز شرکت کنند.
مولفه‌های واقعی و اولویت‌های کم‌ارزش
بی‌شک بورس تهران زمانی را باید صرف انطباق با واقعیت‌های اقتصادی کند. حال ممکن است سایر متغیرهای اقتصادی با جهشی سطح فعلی (و آتی) سهام را توجیه کنند و یا آن که سهام مسیر عقبگرد را در پیش گیرد تا با این متغیرها هماهنگ شود و شاید هم وضعیتی میانه به وقوع بپیوندد.
به این معنی که برای آن که بورس تهران بتواند از اصلاح و ریزش شدید در امان بماند لازم است نرخ ارز، داده‌های تورمی، نرخ‌های جهانی و داخلی بتوانند فاصله قیمت‌ها از سطوح ارزندگی را به صورت قابل‌ملاحظه‌ای کاهش دهند.
در این وضعیت کاهش قیمت نفت اثر دوگانه‌ای بر بازار سهام داشته است؛ در شرایطی که برخی نمادها با تهدید درآمدزایی (ارزی) مواجهند، رشد نسبی نرخ دلار می‌تواند به افزایش درآمد ریالی منجر شود. با این وجود تشخیص اثر دقیق کاهش قیمت نفت بر شرکت‌ها نیازمند بررسی‌های جزئی و دقیق‌تر برای هر شرکت و صنعت است.
از جنبه‌ای دیگر گزارش‌های عملکرد فروردین‌ماه در حال انتشار است. افت سطوح تولید و فروش بسیاری از شرکت‌ها در پی شیوع ویروس جدید و تعطیلات نوروزی کاملا مورد انتظار است. با این حال برخی شرکت‌ها به نظر می‌رسد بسیار بیشتر از انتظارات تحت فشار قرار گرفته‌اند. بی‌شک گزارش عملکردهای اردیبهشت‌ماه برای قضاوت دقیق‌تر ضروری است. با این حال مقایسه نسبت‌ها، با نسبت‌های فروردین 98 نیز می‌تواند راهگشا باشد.
در نهایت، باید اذعان کرد که نقدینگی است که افسار بازار را به دست گرفته‌است. با این وجود همچنان عملکردهای درخشان شرکت‌ها می‌تواند چاشنی دلچسبی برای صعود قیمت سهام باشد.