دنیای بورس: بورس تهران امروز شرایط بسیار خوبی را تجربه کرد. برگشت پرقدرت قیمت‌ها از مسیر نزولی و سبز شدن اکثر قریب به اتفاق شاخص‌ها با افزایش حجم و ارزش معاملات روزانه بیش از هرچیز وامدار بازگشت سفارش‌های خرید از سوی سهامداران خرد است. در روزی که ارزش معاملات خرد بورس تهران به رقم 4057 میلیارد تومان رسید، شاهد تغییر مالکیت 536 میلیارد تومانی سهامداران حقوقی به حقیقی بودیم. آمارها نشان می‌دهد، از 314 نماد فعال بورسی در روز گذشته، 213 نماد قیمت پایانی مثبت و 99 نماد قیمت پایانی منفی داشته‌اند. در حالی‌که 936 میلیارد تومان از پول‌های آماده برای ورود به تالار شیشه‌ای پشت صف‌های خرید قفل شدند. (586 میلیارد تومان به سه نماد «قرن»، «زکوثر» و «تملت» اختصاص داشت)
تبدیل صف‌های فروش به صف‌های خرید
روز یکشنبه بیش از 85 درصد از سهم‌های بورسی در صف فروش بودند اما امروز بیش از 67 درصد از این نمادها با قیمت پایانی مثبت به کار خود پایان دادند. این در حالی‌ست که تعداد زیادی از این سهم‌ها با عرضه معنادار سهامداران حقوقی صف‌های خرید خود را از دست دادند.
برای بررسی چنین بازگشت پرقدرتی از محدوده مثبت چند عامل اصلی ملاک هستند. نخست اینکه فشار فروش‌های اعتباری سهام با اتمام مهلت تسویه‌های پایان سال به میزان زیادی کاهش یافته است. از سوی دیگر سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی که نیاز به وجه نقد حاصل از فروش سهام خود در سال 98 داشتند، تا امروز باید فروش‌های خود را انجام می‌دادند و درخواست وجه خود را ارسال می‌کردند و در غیر اینصورت وجه نقد خالص از فروش سهام آنها براساس قانون T+2 در سال آینده پرداخت خواهد شد. این دو گروه با توجه به جو منفی حاکم بر معاملات روزانه و ترس از عدم فروش سهام در روزهای گذشته، فشار زیادی را در صف‌های فروش آوردند و حضور پررنگ حقوقی‌ها با کاهش ارزش صف‌های فروش در روز گذشته و افزایش قدرت نقدشوندگی، بار زیادی از این فشارهای فروش را برداشت. اما با فاصله گرفتن از بحث‌های فنی و ساختاری ذکر این نکته ضروری‌ست که جو روانی حاکم بر معاملات بازار سهام با حضور سرمایه‌گذاران تازه وارد، رفتارهای موجی را تقویت می‌کند. انتشار شایعاتی مبنی بر قرنطینه شهر‌ها بدون درنظر گرفتن مختصات این اقدام، فروش گسترده سهام در تمام گروه‌ها و صنایع را در روزهای گذشته در پی داشت. رفتاری که مشابه آن را در هجوم برخی از افراد به سوپرمارکت‌ها و ذخیره کردن مواد غذایی نیز مشاهده کرده بودیم. حال با عبور از این شایعات و مشخص شدن بی اساس بودن این اخبار برای جامعه، تا حدودی آرامش برقرار شده است و نشانه‌های این آرامش را در بازار سهام نیز مشاهده می‌کنیم. تبدیل صف‌های فروش روز گذشته به صف‌های خرید امروز در حالی رخ می‌داد که بازارهای جهانی هنوز هم در شوک شیوع و گسترش ویروس کرونا به سر می‌برند.
آشفتگی در بازارهای جهانی
بازارهای جهانی علیرغم اعمال سیاست‌های پولی و مالی گسترده توسط بانک‌های مرکزی کشورهای پیشرفته و صنعتی، هنوز هم در حال واکنش نشان دادن به تبعات احتمالی شیوع هرچه بیشتر ویروس کرونا و طولانی‌تر شدن دوره ماندگاری این ویروس در سطح جهان هستند.
روز گذشته فدرال رزرو در اقدامی کم‌سابقه در یک نشست، 4 مرحله (معادل یک درصد) نرخ بهره را کاهش داد و به مرز صفر درصد رساند. علاوه بر این سیاست پولی، جروم پاول اعلام کرد، اقدامات گسترده ای برای حمایت از بازارهای مالی از جمله تزریق 700 میلیارد دلار اضافی در خرید دارایی‌ها، گسترش عملیات بازپرداخت، خطوط مبادله دلار با بانک‌های خارجی و تسهیلات اعتباری برای بانک‌های تجاری برای سهولت وام‌های خانگی و تجاری فراهم شده است. بانک‌های مرکزی دیگر نیز با کاهش نرخ بهره از سویی هزینه استقراض پول را کاهش دادند و از سوی دیگر عایدی نگهداری پول را به طرز محسوسی کاهش دادند که این امر برای ترغیب صاحبان سرمایه به در جریان انداختن پول و جلوگیری از رکود احتمالی است. اما واکنش بازارهای کالایی و مالی به این رویداد کاملا متفاوت از چیزی بود که انتظار می‌رفت.
سقوط دوباره شاخص‌های سهام و قیمت کامودیتی‌ها نشان داد که فعالان این بازار تسریع در امر کاهش نرخ بهره را مهر تاییدی بر نزدیک بودن هرچه بیشتر رکود در اقتصاد جهانی می‌دانند. حال باید دید که اخبار مربوط به کشف واکسن ویروس کرونا یا محدود شدن دامنه شیوع این ویروس در جهان به کجا می‌رسد. مواردی که در حال حاضر بیش از سیاست‌های اقتصادی اثرگذار است و در صورت بروز نشانه‌هایی در این خصوص می‌تواند با هموار شدن مسیر رشد قیمت‌ها ورق را به کلی برگرداند.