دنیای بورس: این روزها در مورد دلایل سقوط قیمت‌ها در بازار سهام زیاد سخن گفته‌ایم و شنیده‌اید. از سایه احتمالی وضع قوانین یک شبه کاهش دامنه نوسان و تصمیمات ناشناخته دیگر گرفته تا سقوط قیمت جهانی نفت و ترس از بروز ریسک رکود در اقتصاد جهانی و نهایتا نزدیک شدن به پایان سال و موعد تسویه حساب‌های اعتباری. ترکیبی همزمان که معجونی از ناشناختگی و ناامنی سرمایه‌گذاری را برای فعالان بورسی به همراه داشته است. برخی از این ریسک‌ها نظیر ریسک سقوط بازارهای جهانی قابلیت مدیریت و کنترل دارند. اما برخی دیگر از ریسک‌های ناشناخته نظیر احتمال وضع قوانین محدودکننده جریان معاملاتی بازار سهام، به هیچ عنوان قابل محاسبه و اندازه‌گیری و به تیع آن قابل مدیریت و کنترل نیستند. حتی اگر این قوانین به صورت عملی اجازه اجرایی شدن نیابند نیز تا مدتی اثر خود را در ذهن سهامداران خواهند گذاشت و کفه ترازوی نااطمینانی را سنگین‌تر از امکان سودآوری خواهد کرد. حال بازاری را در نظر بگیرید که با خوشبینی و بعضا خوش خیالی تمام، ریسک‌های گوناگونی را با تکیه بر جریان نقدینگی پشت سر گذاشته است و در مسیر صعودی روزانه رکوردهای جدیدی را به ثبت می‌رساند. تهدید شدن جریان نقدینگی به عنوان بزرگترین نقطه قوت این بازار به هر نحوی می‌تواند ترس را به دل سرمایه‌گذاران این بخش بیندازد و هیجان منفی را جایگزین شوق قبلی کند. حال اگر به یکباره شاهد سقوط 30 درصدی قیمت جهانی نفت باشیم، پازل ریزش فراهم خواهد شد. امری که در روز ابتدایی هفته شاهد آن بودیم اما به نظر می‌رسد با وجود تصمیم‌گیری نهایی شورای عالی بورس مبنی بر حفظ دامنه نوسان روزانه در مرز 5 درصد و عدم تغییر مجدد حجم‌های مبنا و افزایش و تسریع عرضه‌های اولیه سایه تردیدهای سیستماتیک برداشته شود. از سوی دیگر تحولات بازارهای جهانی در حوزه کامودیتی‌ها نیز خبر از بهبود تدریجی اوضاع می‌دهد.
ابرهای تیر کنار می‌روند؟
نگاهی به شروع بازارهای جهانی در نخستین ساعات روز جاری خبر از بازگشت قیمت نفت WTI به محدوده بالای 35 دلار و قیمت نفت برنت به بالای 38.5 دلار می‌دهد. در هر صورت نباید این نکته را فراموش کرد که اگرچه از کف قیمت‌ها فاصله خوبی گرفته‌ایم اما نقطه تعادلی قبلی نفت برنت در بازه زمانی یک‌ماه پیش در محدوده 55-60 دلار بوده‌است و تا پر شدن گپ به وجود آمده فاصله زیادی داریم و نوعی تغییر بزرگ کانال نوسانی در اقیمت طلای سیاه رخ داده‌است که برای جبران آن با بهبود شرایط نیازمند گذشت زمان نیز خواهیم بود. در سوی دیگر اما قیمت سایر کامودیتی‌ها نظیر مس، روی، سرب و آلومینیوم با مختصات و جزئیات متفاوت، هنوز از کانال نوسانی خود خارج نشده‌اند. به عنوان مثال قیمت جهانی مس در نخستین ساعات روز چهارشنبه، در حوالی 5600 دلار، نزدیک به پایین‌ترین سطوح یک ماه گذشته اما نه با فاصله معنادار از آن است. فلز روی و آلومینیوم هم تقریبا چنین وضعیتی دارند. باید به این نکته اشاره کرد که نگاه سرمایه‌گذاران به سهم‌های گروه‌های مرتبط حتی در زیرشاخه‌های نفتی و پتروشیمی نیز یک نگاه رو به جلو و در خصوص سودآوری آینده است. بنابراین در حالی‌که نمی‌توان گفت نشانه‌های بروز رکود اقتصاد جهانی از بین رفته‌است، ریسک خرید سهام این شرکت‌ها علیرغم اصلاح سریع‌تر نسبت به قیمت‌های جهانی کماکان پابرجاست. گرچه برخی از سرمایه‌گذاران با بررسی‌های بیشتر می‌توانند نیم‌نگاهی گروه‌های یاد شده داشته باشند.
یک روز، دو عرضه
امروز قرار است بار دیگر شاهد دو عرضه اولیه در بازار سهام کشور باشیم. نخست عرضه اولیه 15 درصدی (412.5 میلیون سهمی) سهام شرکت سرمایه‌گذاری کشاورزی کوثر با نماد «زکوثر» و در بازه قیمتی 1245 تا 1312 تومان در بورس تهران است که سقف خرید هر کد حقیقی در آن 400 سهم (معادل 528 هزار تومان) خواهد بود. سهام سیمان ساوه با نماد «ساوه» نیز دومین عرضه اولیه امروز خواهد بود که قرار است 9 درصد سهام این شرکت 650 میلیون سهمی (معادل 58.5 میلیون سهم) در دامنه قیمتی 2250 تا 2350 تومان عرضه شود. براساس اطلاعیه فرابورس، حداکثر سهام قابل خرید برای هر کد بورسی، 60 سهم (معادل 142 هزار تومان) خواهد بود.
لازم به ذکر است که این حجم از عرضه‌های اولیه در دو سهم یاد شده در مجموع نزدیک به 678 میلیارد تومان نقدینگی لازم دارد که رقم قابل توجهی به شمار می‌آید آن هم درست زمانی که بار دیگر در آخرین روز معاملاتی هفته به سر می‌بریم و هنوز ذهنیت اهالی بورسی نسبت به این روز مثبت نیست که می‌تواند فشار فروش را بالا ببرد. ولی باید گفت که اگر بازار سهام با توجه به موارد یاد شده روز آرامی را پشت سر بگذارد، این حجم از نقدینگی مورد نیاز نمی‌تواند تاثیر بزرگی بر جهت برهم خوردن تعادل بازار داشته باشد.