دنیای بورس: روز گذشته بازار سهام یک بار دیگر شاهد رفتار هیجانی بود. الگویی که در روند هفته‌های اخیر بورس پرتکرار بوده است. رشد حداکثری قیمت سهام در معاملات اولیه، اگر چه در ادامه معاملات روز شنبه قابل ارزیابی است، از سوی دیگر از هیجان تقاضا پرده بر می‌دارد. در ادامه و با ریزش قیمت‌ها این بار هیجان خود را در چهره قرمزرنگ به نمایش گذاشت. در این میان سرمایه‌گذاری که سهامی را بر اساس روند، شایعات و اخبار در اوج قیمت روزانه خریده و اکنون شاهد ورود قیمت سهم به محدوده منفی و حتی صف فروش است چه باید بکند؟
معمای قربانی
سوال بالا ممکن است هیچ پاسخ آسانی نداشته باشد؛ اما می‌توان آن را در چند حالت جداگانه بررسی کرد:
1- زمانی که سرمایه‌گذار بر مبنای روند، اخبار غیر موثق و یا سوخت‌شده در جبهه تقاضا می‌گیرد.
2- زمانی که سودآوری شرکت و قیاس آن با قیمت سهام مبنای ارزندگی و خرید است.
3- زمانی که اخبار دست اول، اطمینان نسبت به چشم‌انداز شرکت یا صنعت مبنای خرید است و می‌توان آثار زمانی و قیمتی این اخبار و گمانه‌ها را برآورد کرد.
شاید حالت نخست مضحک و غیرواقعی به نظر آید. اما نکته آن‌جاست که باور به پدیده شانس، رانت‌های خبری (که بسیاری از آن‌ها سوخت شده‌اند و سرمایه‌گذار از آن بی‌خبر است) و تصمیم‌گیری تنها و تنها بر مبنای روندهای نموداری پدیده‌ای شایع در دادوستدهای بورسی است. این الگوی رفتاری همواره قسمتی از دادوستدهای بازار سهام بوده؛ اما خصوصا در روندهای هیجانی به وفور دیده می‌شود.
کسی که بر اساس این معیارها سهامی را خریداری کرده و اکنون افت شدید قیمت سهام را مشاهده می‌کند می‌تواند با چالشی عمیق مواجه شود؛ با سهامی که در سقف قیمت خریداری شده و اکنون شاهد صف فروش است چه باید کرد؟ بسیاری از مقاومت‌های سرسخت تکنیکال در مواجهه با عرضه‌های پرهیجان از دست می‌روند و شایعات قبلی کاملا بی‌ارزش به نظر می‌رسند.
پاسخ به این سوال آسان نخواهد بود. چرا که ممکن است افت قیمت ادامه پیدا کند و به این زودی متوقف نشود. طی روزهای اخیر نمادهایی برای کاهش 20 درصدی قیمت سهام در کمتر از 5 جلسه معاملاتی نیز متوقف شده‌اند؛ نکته آن که تا قبل از فرارسیدن چنین روندی، سهام یکسره در سقف مجاز قیمتی معامله شد.
از طرف دیگر ممکن است جریان ورود نقدینگی معادلات را به کلی به هم ریزد و نمادی که در یک روز شاهد صف فروش بوده روز بعد در محدوده صف خرید قرار گیرد. مساله‌ای که در معاملات این روزها نیز بسیار دیده شده است.
در این حالت بار دیگر جواب را باید به برآورد از ارزش معاملات خرد آتی و جریان ورود نقدینگی منوط کرد که بی‌شک پاسخ پر چون و چرایی است.
محافظه‌کاری معقول
حالت دوم را می‌توان به طریق ساده‌تری به پاسخ رساند. اگر باور بر این است که سهام مسیر خود را طی خواهد کرد و قیمت سهام از پتانسیل‌های سودآوری دور نخواهد ماند، سهامدار چنین شرکتی با دغدغه کمتری ریزش عمومی بازار را دنبال خواهد کرد. انتخاب سهم بر مبنای بنیاد آن، به خصوص در موعدی که شرکت‌ها صورت‌های مالی 6 ماهه را منتشر می‌کنند، می‌تواند مطمئن‌ترین روش سرمایه‌گذاری در هفته‌های پیش رو باشد.
شاید این روش در نیمه نخست سال و به خصوص در رابطه با سهامداران خرد، روش بهینه‌ای برای چینش سبد نبود. بسیاری از کسانی که سعی کرده‌اند در تمامی حالات به این سبک معاملاتی مقید بمانند بدون شک به میزان قابل‌توجهی از بازدهی‌های قابل‌دسترسی جا مانده‌اند. اما اکنون که بورس تهران بیش از همیشه با مساله ارزندگی مواجه است این روش می‌تواند با کمترین تنش سرمایه‌گذار را به اهداف مد نظر نزدیک کند.
مارپیچ‌های کوتاه و بلند بورس
در رابطه با شایعات موثر بر قیمت سهم، باید این مساله را مد نظر داشت که بسیاری از اخبار هنگامی عمومی می‌شوند و در گوش تمامی فعالان بازار می‌پیچند که قیمت سهام از عمده پتانسیل‌های صعودی خود استفاده کرده و یا حتی فراتر از آن رفته است. به این ترتیب است که برخی سهامی که بر مبنای اخبار تجدید ارزیابی دارایی‌ها رشد قیمت را تجربه می‌کنند به محض رسمیت و عمومی شدن خبر در صف‌های فروش قفل می‌شوند.
بنابراین بسته به میزان اطمینان از صحت شایعات و بسته به میزان پیش‌خور شدن این اخبار در قیمت سهام، باید ادامه روند قیمت سهام را پیش‌بینی کرد. در رابطه با برخی دیگر از شرکت‌ها شاید بتوان انگیزه‌ها و اخبار دیگری را مطرح کرد که تا این حد عمومیت ندارد. با این حال میزان اطمینان شخص نسبت به صحت اخبار و میزان اثرگذاری آن می‌تواند مبنای نگهداری یا فروش سهام قرار گیرد. در این حالت فاکتور زمان نیز بعد مهمی پیدا می‌کند. زمان طولانی عمومی شدن خبر می‌تواند روند فرسایشی را در قیمت سهام رقم بزند.
داشتن تحلیل دقیق از آینده صنایع امری است که در شرایط فعلی دشوار به نظر می‌رسد. با این وجود میزان اطمینان به تحلیل‌های شخصی می‌تواند پاسخ سوال مطرح شده را از پیش داده است.
عناصر معاملاتی امروز
مهمترین مولفه‌های اثرگذار بر معاملات امروز بی‌شک به روند بازگشایی بازارهای جهانی در این هفته و انتشار صورت‌های مالی منتهی به شهریور باز می‌گردد.
تاکنون شرکت‌های معدودی گزارش‌های مرتبط با فصل تابستان را منتشر کرده‌اند. با این وجود با نزدیک شدن به پایان مهر ماه، فرکانس انتشار صورت‌های مالی بالا خواهد رفت و لازم است تا سهامداران نیم‌نگاهی به کدال داشته باشند. رصد روند سودآوری و از آن مهم‌تر، قیاس مبانی سودآوری و قیمت کنونی سهم در فضای اصلاح بازار می‌تواند فرصت‌های ارزنده‌ای در اختیار سهامداران قرار دهد.
شروع به کار بازارهای جهانی در این هفته از آن جهت مهم است که آخرین عاملی که بورس را به مدار مثبت کشاند رویه قیمتی کالاهای پایه در بازارهای مرجع بود. استمرار رشد قیمت کامودیتی‌های مرتبط با بورس تهران می‌تواند خاطر بخش عمده‌ای از دادوستدهای سهامی را آسوده سازد. حالت رویایی بورس در هفته‌های آتی را می‌توان در صورتی انتظار کشید که گزارش‌های شرکت‌های بزرگ کالایی از سودآوری مطلوب در فصل تابستان خبر دهد و بازارهای جهانی روی خوش خود را نشان دهند.
دادوستدهای اولیه امروز بدون تغییر محسوسی نسبت به معاملات انتهایی روز جمعه آغاز شده است.
- رویدادهای خبری از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: روز گذشته عمران خان، نخست وزیر پاکستان در سفری رسمی به تهران با حسن روحانی، رئیس جمهوری و مقام رهبری انقلاب در دیدارهای جداگانه درباره توسعه روابط دو جانبه و مهمترین مسائل منطقه و بین‌المللی مذاکره کردند.
در رویدادهای دیگری، در حالی حشمت‌اله فلاحت پیشه، نماینده مجلس از تاییدشدن پالرمو خبر داده که مجید انصاری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز با استدلالی مشابه از تایید قانونی پالرمو خبر داده است. البته دیروز مجلس در دو نوبت صبح و عصر دو جلسه علنی برگزار کرد. نمایندگان مجلس به منظور تامین نظر شورای نگهبان شرکت ملی نفت ایران را موظف کردند به تامین چهار میلیون تن مواد اولیه قیر (vb) در سال ۱۳۹۸ اقدام کند. همچنین نمایندگان مجلس تکالیف اشخاص مشمول در لایحه پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان را مشخص کردند. دیروز عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان اعلام کرد: طرح تشکیل وزارت بازرگانی به علت مغایرت با دو اصل قانون اساسی به مجلس شورای اسلامی ارجاع شد. امروز هم مجلس در دو نوبت صبح و عصر جلسه علنی دارد.
در همین حال محمدرضا معتمد، مدیریت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری و منابع موجود در آن‌ها از ورود صندوق املاک و مستغلات به بازار سرمایه خبر داد.
ب) صنایع: پیش نویس ابلاغیه جدید شرایط و نرخ‌های خرید تضمینی برق نیروگاه‌های تجدیدپذیر آماده شد که به زودی توسط وزیر نیرو ابلاغ می‌شود. در رویداد دیگری همچنین حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی گفت: در پی انتقادات به شرکت ملی نفت درباره نوع قیمت‌گذاری خوراک پالایشگاه‌ها، نرخ خوراک به قیمت شهریور سال جاری بازگشته است.
فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد درگفت‌گویی تاکید کرد: قرار است در مورد روش‌های واگذاری و تعیین قیمت، تغییر اساسی دهیم و در آینده هم چگونگی این امر را اعلام خواهیم کرد. بخشی از ۱۵ شرکتی که مطرح است را از طریق «ETF» و «صندوق‌های معامله‌پذیر» واگذار خواهیم کرد. واگذاری‌ها را واحد به واحد انجام خواهیم تا همه توده مردم بتوانند آن‌ها را خریداری کنند. واگذاری به اصطلاح « یونیت به یونیت» باعث می‌شود حواشی که وجود دارد به شدت کاهش یابد.
باز هم قیمت‌های پایه پتروشیمی‌ها در بورس‌کالا با افت نرخ اعلام شد و تنها معدودی از گریدها رشد قیمت رسمی را تجربه کردند. کاهش نزدیک به یک درصدی قیمت دلار نیمایی در نرخ‌های مورد محاسبه برای قیمت‌های پایه پتروشیمی‌ها را می‌توان یکی از اهرم‌های اصلی افت نرخ به‌شمار آورد. براین اساس قیمت پایه محصول‌های پلیمری و شیمیایی که از سوی دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی براساس قیمت‌های جهانی برای مبادله در بورس کالای ایران اعلام می‌شود، بر اساس نرخ ارز 10733.9 تومان اعلام شد.
بر اساس اطلاعات منتشر شده و موثق، کره جنوبی به استناد تحریم‌های یکجانبه و ظالمانه آمریکا علیه مردم ایران، صادرات دارو به ایران را متوقف کرده است. در همین حال مدیرکل اداره امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو درباره خبر تحریم صادرات دارو از کره جنوبی به ایران گفت: تاکنون بازخوردی از تحریم دارو از طرف کره جنوبی به سازمان غذا و دارو اعلام نشده است و این موضوع را تایید نمی‌کنیم. به گفته غلامحسین مهرعلیان تنها چند قلم دارو و ماده اولیه دارویی از کره جنوبی به ایران صادر می‌شود.
ج) شرکت‌ها: براساس مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار، موضوع نامه شماره 122/5330 مورخ 21 مهرماه امسال سازمان بورس و اوراق بهادار، با نقل و انتقال سهام شرکت تولید تجهیزات سنگین هپکو از شرکت هیدرواطلس به دولت در خارج از ساعت معاملات و انجام تسویه آن به صورت خاجر از اتاق پایاپای موافقت شد.
عرضه اولیه ۱۰ درصد از سهام شرکت توزیع دارو پخش بعد از دو تمدید ۳۰ دقیقه ایی سفارش خرید شروع و هر سهم چهاردهمین شرکت جدید سال با ۲۳۰۰ تومان و ثبت دومین سهم گران کشف قیمت شد. زمان ثبت سفارش عرضه اولیه امروز ۶۰ میلیون سهم شرکت توزیع داروپخش برای نیم ساعت و تا ۱۲:۳۰ و سپس تا ساعت 13 تمدید شد. همچنین قرار است روز سه‌شنبه 30 مهرماه بلوک 5.27 درصدی کشت و صنعت پیاذر با قیمت هر سهم 2242. تومان بصه ورت یکجا و نقد به فروش برسد.