دنیای بورس: در این هفته به افزایش سرمایه دو شرکت بورسی می‌پردازیم که به نوعی به تصمیم‌های سازمان‌ها و ادارات دولتی وابسته هستند. یکی از این شرکت‌ها «افست» (چافست) است که مالکیت کنترلی آن در اختیار یکی از سازمان‌های وابسته به وزارت آموزش و پرورش بوده و عمدتا کتاب‌های درسی برخی از مقاطع تحصیلی را چاپ می‌کند.
دیگری هم شرکت هپکو که با یک تصمیم ناگهانی دولت در دهه ۸۰ دچار مشکل شد و اینک ثبت افزایش سرمایه آن نیز با دستور یک مقام دولتی متوقف شده است. دراین گزارش به وضعیت هفتگی افزایش سرمایه‌ها از مرحله صدور مجوز توسط سازمان بورس تا ثبت آن در اداره ثبت شرکت‌ها پرداخته می‌شود. حرف «ح» پس از نمادهای بورسی به معنی «حق‌‌تقدم» و حرف «ج» به معنی «سهام جایزه» است.
چافست ج: هیات مدیره «افست» که در تیرماه سال گذشته اختیار افزایش سرمایه مرحله دوم از ۷۰ میلیارد تومان به ۹۹ میلیارد تومان را از مجمع فوق‌العاده دریافت کرده بود، شنبه هفته قبل آن را تصویب کرد. براین اساس به هر سهامدار در ازای هر ۱۰۰ سهم افست حدود ۴۱ سهم جایزه داده شد که در مجمع بعدی برای سال مالی منتهی به ۳۱/ ۶/ ۱۳۹۸ می‌تواند سود نقدی از آن دریافت کند. افست یکی از مجهزترین چاپخانه‌های قدیمی ایران است که عمده فعالیت آن چاپ کتب درسی است.
در سالیان اخیر در مجامع سالانه بخش اندکی از سود تقسیم شده اما در عوض مرتبا از سود انباشته و اندوخته‌ها افزایش سرمایه داده است. افست در سال‌های پس از ۱۳۹۲ و با موج تورمی آن سال‌ها دچار تحول اساسی در سوددهی شد که یکی از دلایل آن رشد قیمتی کتب درسی بود، کتبی که بدون هیچ نگرانی مشتری خاص خود را دارند. البته عامل دیگر در سودآوری آن سال‌های افست آن بود که بخشی از فرآیند توزیع کتاب‌ها هم از ادارات آموزش و پرورش به شرکت محول شد.
عامل دیگری هم سبب استقبال از سهام افست در دو سه سال اخیر شده و آن هم قصد شرکت برای ساخت مجتمع تجاری، اداری و خدماتی در بخشی از زمین‌هایش در جاده آبعلی در شرق تهران است، جاده‌ای که اینک جزئی از شهر شده و چند سالی است نمایندگی‌های خودروهای خارجی مراکز نمایشگاهی و خدماتی خود را در آنجا تاسیس می‌کنند.
منابع حاصل از افزایش سرمایه دو مرحله‌ای که سرمایه افست را از ۲۰ میلیارد تومان به ۹۹ میلیارد تومان رساند قرار است صرف ساخت مجتمع مزبور و البته یک سوله صنعتی شود که سوله صنعتی سال گذشته به بهره‌برداری رسید. نکته قابل توجه آن است که تغییرات قیمت مصالح سبب شده برآورد شرکت برای تکمیل مجتمع تجاری، اداری و خدماتی از ۲۹ میلیارد تومان حاصل از این مرحله از افزایش سرمایه به حدود ۳ برابر (حدود ۸۶ میلیارد تومان) برسد که شرکت قصد دارد بقیه آن را از منابع داخلی تامین کند.
تپکو ج: «تولید تجهیزات سنگین هپکو» افزایش سرمایه حدود ۸۰۴ درصدی از تجدید ارزیابی دارایی‌ها را در نوزدهم اسفند سال گذشته تصویب کرد، اما استاندار استان مرکزی با نامه‌نگاری که با ارگان‌های دولتی انجام داد مراحل ثبت افزایش سرمایه را متوقف کرد. استاندار علت این اقدام خود را بیان نکرد ولی متذکر شد که انجام این افزایش سرمایه در مقطع فعلی به صلاح شرکت نیست. هپکو تولید‌کننده ماشین‌آلات سنگین است که در راهسازی، معادن و کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در سال ۱۳۸۴ که قیمت جهانی نفت و درآمدهای ارزی رو به افزایش بود، هیات دولت در تصمیمی ناگهانی واردات ماشین‌آلات سنگین دست دوم صرف نظر از سال ساخت را به کشور آزاد کرد، کاری که کمتر کشوری در دنیا انجام می‌دهد زیرا هزینه‌های سنگین نگهداری و تعمیرات چنین ماشین‌آلاتی برای خودداری از آن کافی است. درپی ابلاغ این مصوبه، محصولات چینی سهم قابل توجهی از بازار هپکو را که محصول‌هایش عمدتا ژاپنی، آلمانی و سوئدی بود، از وی گرفتند.
در همین شرایط هپکو در سال ۱۳۸۶ به یکی از فعالان صنعت کشور واگذار شد و امیدهایی برای شکوفایی شرکت ایجاد شد. اما مدتی بعد با وضع تحریم‌ها و قطع همکاری شرکت‌های ژاپنی و اروپایی، بقیه سهم بازار هپکو هم از دست رفت و شرکت زیانده شد. در سال ۱۳۹۲ درپی اخراج هپکو از بورس نماد شرکت در بازار پایه «ب» (توافقی) گشایش یافت.
سازمان خصوصی‌سازی در سال ۱۳۹۶ و طی مزایده‌ای شرکت را از مالک قبلی به فرد (حقوقی) دیگری واگذار کرد. چند ماه بعد درپی اعتراضات کارگری در این شرکت که بر وضعیت اجتماعی و امنیتی شهر اراک هم تاثیر گذاشت، به دستور دولت، استانداری و ارگان‌های دولتی به موضوع ورود کرده و اقداماتی برای شروع تولید و رفع مشکلات این بنگاه انجام دادند. این شرایط و همزمان دو خبر «واگذاری برای بار سوم به بخش خصوصی» و نیز «افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی» سبب رشد قیمت چند برابری سهم تا ۵۰۰ تومان شد درحالی که سال‌ها بود زیر قیمت اسمی معامله می‌شد. درحال حاضر معلوم نیست که تصمیم استاندار در جلوگیری از ثبت افزایش سرمایه به‌خاطر آن است که از مراحل انجام افزایش سرمایه خبر نداشته یا اینکه پس از اجرا و در هنگام ثبت آن متوجه به صلاح نبودن این امر شده است.
سهامداران هپکو از یکسو امیدوارند تلاش‌های دولتی برای بهبود وضعیت عملیات تولید هپکو ادامه یابد و از سوی دیگر نگران آنند که عدم ثبت افزایش سرمایه (احتمالی) روی قیمت سهم در آینده تاثیر منفی بگذارد. شاید سازمان بورس بتواند در این زمینه با مسوولان دولتی وارد تعامل شود تا با شنیدن توجیهات آنها و درصورت لزوم دادن توضیحاتی روند کار افزایش سرمایه را در جهت مناسب هدایت کرده و نگرانی سهامداران هپکو را برطرف کند. اصرار هپکو در ثبت افزایش سرمایه تا پیش از پایان سال ۱۳۹۷ بود تا بتواند از معافیت مالیاتی مربوطه استفاده کند که البته خبر خوش آن است که این معافیت ظاهرا تا پایان سال ۱۳۹۹ از سوی هیات دولت تمدید خواهد شد.
هفته گذشته مجوز افزایش سرمایه پنج شرکت بازار سرمایه صادر شد. «ارتباطات سیار ایران» (همراه) می‌تواند به میزان ۱۰۰ درصد سرمایه فعلی، از دو محل سود انباشته (۷۵ درصد) و مطالبات (۲۵ درصد) به سرمایه خود اضافه کند تا صرف جبران مخارج سرمایه‌ای صورت‌گرفته شود. «بورس کالای ایران» (کالا) اجازه یافت سرمایه خود را از محل سودانباشته و اندوخته معادل ۵۰ درصد افزایش دهد تا شرط سازمان بورس درباره حداقل سرمایه برای بورس‌ها را تامین کند. «تامین سرمایه نوین» (تنوین) که از تازه‌واردهای بورس است می‌تواند در مجمع سالانه خود که شنبه هفته آینده برگزار می‌شود، حدود ۲۸ تومان از سود هر سهم خود را در سود انباشته نگه داشته و بلافاصله در مجمع فوق‌العاده به‌صورت سهام جایزه به سهامداران بدهد.
براساس صورت‌های مالی حسابرسی شده، حدود ۵۶ تومان سود انباشته در ترازنامه تنوین موجود است. «سایپا آذین» هم اجازه یافت سرمایه خود را ۱۰۰ درصد از مطالبات و آورده نقدی افزایش دهد تا صرف سرمایه در گردش شود. پنجمین شرکت دریافت‌کننده مجوز افزایش سرمایه هم «مجتمع کشت و صنعت چین چین» (غچین) است که در مرحله اول ۸۰ درصد از سود انباشته خود را صرف ایجاد خط جدید مکانیزه تولید رب‌گوجه‌فرنگی خواهد کرد.
ظاهرا غچین قصد داشت از معافیت مالیاتی افزایش سرمایه از محل سود انباشته در سال ۱۳۹۷ بهره بگیرد که تا زمان برگزاری مجمع در آخرین روز سال قبل نتوانست مجوز سازمان بورس را بگیرد و دوبار هم جلسه را تنفس داد اما مجوز بورس به دستش نرسید. افزایش سرمایه حدود ۳۹ درصدی «سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی ایران» (وتوصا) از سود انباشته و حدود ۹۵۶ درصدی شرکت بازار پایه‌ای «قند ارومیه» (قاروم) از سود انباشته و اندوخته در هفته گذشته به ثبت رسیدند.