دنیای بورس: ادعای «خکاوه» در ساخت 8 هزار دستگاه را نمی‌توان رد یا تایید کرد. این پیشبینی را در مجموع می‌توان برآوردی کیفی از پتانسیل‌های طرح نوسازی ناوگان فرسوده برشمرد و در نتیجه با توجه به ضعف اطلاعات کمّی و آماری، در خصوص تحقق چنین سودی نمی‌توان با قاطعیت کامل صحبت کرد. با این حال توجه بیشتر به واقعیت‌های اقتصادی کشور شاید بتواند دید روشن‌تری از آینده بدهد. «دنیای بورس» در این گزارش در چند نکته به صورت خلاصه وضعیت پیش روی تولیدکنندگان خودرو سنگین با محوریت سایپا دیزل را بر اساس متغیرهای اقتصاد کشور شرح داده است.
ضعف در تامین منابع
در این شفاف‌سازی ذکر شده افتتاح اعتبار اسنادی و فعال شدن LC در یانک پارسیان در مراحل نهایی خود به سر می‌برد. همان‌طور که مشخص است یکی از مشکلات اصلی خودروسازان در سال‌های اخیر عدم دسترسی به منابع کافی مالی و هزینه‌های سنگین مالی در صورت‌های مالی بوده است. برای انجام چنین طرح بزرگی نیاز به منابع مالی کافی است. اما در این خصوص آیا وضعیت اقتصادی کشور در شرایط کنونی اجازه تامین مالی چنین طرح سنگینی را می‌دهد؟ در حالی‌که دولت تمام تمرکز خود را بر تامین نیازهای اساسی قرار داده است آیا تحقق چنین منابعی از عهده دولت برمی‌آید؟ مشخصا نوسازی ناوگان حمل و نقل کشور صرفه‌جویی در مصرف سوخت را به همراه دارد و در نتیجه کاهش یارانه‌های سوخت می‌تواند منابع مناسبی برای تامین مالی این طرح ایجاد کند. اما مشکلی که در این خصوص وجود دارد شرایط ملتهب اقتصادی کشور به خصوص پس از جهش نرخ دلار و عدم چشم‌انداز کوتاه‌مدت برای بازگشت آرامش به بازارها است. در این وضعیت مشخص نیست تا چه حد می‌توان به تامین مالی این طرح اطمینان داشت.
سد تحریم‌ها برای اقتصاد کشور
سایپا دیزل در 5 ماه نخست سال در مجموع 1751 دستگاه انواع خودرو سنگین و نیمه سنگین تولید کرده است. در این میان تنها 96 دستگاه KX تولید شده است. این موضوع در شرایطی بوده است که اقتصاد کشور وضعیت نسبتا با ثبات‌تری نسبت به ماه‌های پیش رو را دارا بوده و شاید مهم‌تر از همه تحریم تا این حد کل اقتصاد کشور را تهدید نمی‌کرده است. حال در شرایطی که انتظار برای افت تولید در صنعت خودروسازی وجود دارد آیا می‌توان به جهش تولید سایپا دیزل امیدوار بود؟ این سوال بسیار اساسی است که به نظر می‌رسد باید با دقت بیشتری بررسی شود. اثر تحریم را به هیچ‌وجه نمی‌توان بر تولید خودرو کشور نادیده گرفت.
خوشبینی مازاد «خکاوه» از سمت تقاضا
شاید برای بسیاری از اهالی بازار سهام واقعیت‌های آتی ملاک نباشد. حتی قدرت نقدینگی بتواند به جهش قیمت سهام منجر شود؛ اما اگر دید دقیقی نسبت به آینده وجود نداشته باشد سرانجام می‌تواند زیان‌های سنگینی را به بار بیاورد. در این خصوص می‌توان به مثال‌هایی از این دست که با خوشبینی مازاد مدیران شرکت همراه بود و در نگاه اول ممکن است درآمدهای رویایی امکان‌پذیر باشد و حتی بسیاری از تحلیل‌گران بازار را فریب دهد اشاره کرد. کنتورسازی ایران یکی از نمادهایی بود که در سال‌های نه‌چندان دور به دنبال خوشبینی مازاد مدیران این شرکت با جهش قیمت همراه شد. شاید بررسی دقیق‌تر پرونده کنتورسازی ما را به این نکته برساند که هیئت مدیره و مدیریت وقت این شرکت به دنبال سفته‌بازی و کسب سود از معاملات سهام متورم شده نبودند و تنها خوشبینی بیش از حد باعث شد که چنین اتفاقی رخ دهد و در نهایت مدیران شرکت را به ادامه دروغ برای رسیدن به هدف واهی مجبور ساخت.
این مثال به هیچ‌وجه در قبال سایپا دیزل صدق نمی‌کند. زیرا مدیریت و سهام‌داری این شرکت کاملا با مدیریت کنتورسازی متفاوت بوده و در حقیقت این شرکت به یکی از دو خودروساز بزرگ کشور یعنی سایپا متصل است و حمایت‌های قابل توجهی را از سوی دولت نیز همراه خود دارد. این مثال تنها برای در نظر گرفتن انتظارات و مقایسه با واقعیت‌ها است.
در این خصوص نگاهی به سمت تقاضای خودروهای سنگین نیز جالب توجه است. قیمت انواع خودرو در کشور تقریبا تا دو برابر در بازار رشد کرده است. این موضوع نیز به دنبال جهش نرخ دلار و افزایش هزینه تولید طبیعی به نظر می‌رسد. در عین حال اما التهاب اقتصادی کشور تنها به افزایش قیمتی و نرخ تورم دامن زده است. بر این اساس قدرت خرید عموم جامعه به شدت کاهش یافته و علاوه بر این فضای رکودی کشور را به شدت تهدید می‌کند. این موضوع می‌تواند به شدت بر میزان حمل و نقل جاده‌ای اثر منفی داشته باشد. اگر بنا باشد رکود اقتصاد کشور را در بر بگیرد نباید انتظار افزایش درآمد رانندگان کامیون را داشت. در فضای تورمی اقتصاد کشور و در حالی‌که فشار هزینه‌های اساسی بر دوش مردم روز به روز سنگین‌تر می‌شود آیا این تفکر که تقاضا برای کامیون وجود خواهد داشت، منطقی است؟ مگر این‌که شرایط خرید در طرح نوسازی خودروهای فرسوده تا حدی ساده باشد که تمامی مواردی که اشاره شد را کنار بزند. بار دیگر باید گفت با توجه به وضعیت کنونی دولت و اقتصاد کشور چنین انتظاری بسیار خوشبینانه است.
این امید وجود دارد که این طرح ملی به سامان برسد؛ اما انتظارات مازاد و عدم توجه به چشم‌انداز موجود علاوه بر متورم کردن قیمت سهام می‌تواند در رویه عملیاتی اجرای این طرح نیز مشکلاتی ایجاد کند. این موضوع باید با دقت بیشتری ایجاد شود، ممکن است همچنان عده‌ای بر تحقق چنین تولیدی از سوی سایپا دیزل و جهش سودآوری «خکاوه» امیدوار باشند اما واقعیت کنونی متغیرها حاکی از این موضوع است که پیشبینی سود «خکاوه» تنها در شرایط بسیار خوشبینانه محقق خواهد شد. دستیابی به این شرایط، رفع مشکلات تحریمی از اقتصاد کشور، پایان التهاب و رونق محسوس اقتصاد را می‌طلبد که در شرایط کنونی داشتن چنین چشم‌اندازی چندان معقول نیست.