نمادهای پتروشیمیایی به خصوص از نیمه دوم فروردین ماه سال جاری و در پی اتخاذ سیاست‌های جدید دولت فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کردند و البته در این میان سهم فرود بیشتر بوده است. سیاست یکسان‌سازی ارز که از 21 فروردین در دستور کار قرار گرفت مساله‌ای است که سودآوری این دست از شرکت‌ها را به طور چشمگیری تحت تاثیر قرار می‌دهد.
طی این مدت، با حذف آن‌چه از آن در سال‌های گذشته با نام رانت پتروشیمی‌ها یاد می‌شد نمادهای این گروه در مسیر نزولی قرار گرفتند. قیمت هر سهم «شاراک» که در تاریخ 20 فروردین در سطح 334 تومان قرار داشت طی دو هفته با افتی 15 درصدی تا 288 تومان نیز عقب‌نشینی داشت و بعد از آن در همین محدوده نوسانات ملایمی را تجربه کرد. در هفته اخیر و در پی تقویت اخبار مربوط به محاسبه نرخ خوراک با دلار 3800 تومانی قیمت نمادهای این گروه توانست مجددا بر مدار رشد قرار گیرد و «شاراک» نیز از این قاعده مستثنی نبود.
مقدمه‌ای که در بالا آورده شد به خوبی نشان می‌دهد که تاثیر نرخ ارز در قیمت سهام نمادهای پتروشیمیایی چگونه بازتاب می‌یابد و این مساله خود متاثر از اختلاف نرخ ارز حاصل از فروش با نرخ ارز در نظر گرفته‌شده برای خرید خوراک است؛ همان‌طور که در ادامه مشاهده می‌کنید این موضوع برای پتروشیمی شازند اهمیت بالاتری نسبت به دیگر هم‌گروهی‌ها نیز دارد.
متغیرهای سودآوری «شاراک»
نگاهی به رویه تولیدات و سبد فروش محصولات در بیش از 3 سال اخیر نشان می‌دهد که هزینه‌ها و نرخ فروش محصولات عامل اولویت‌دار تعیین سود پتروشیمی شازند است و هر دو جنبه نیز به نحوه‌ای مستقیم از نرخ ارز اثر می‌پذیرند (البته باید در نظر داشت که قیمت نفت نیز عامل تعیین‌کننده دیگری است که در تعیین هزینه مواد مصرفی این شرکت اثر ملموس و مستقیمی دارد. رشد قیمت نفت می‌تواند عامل حمایتی از رشد قیمت محصولات پلیمری باشد، با این وجود اما و اگرهای بسیاری در این میان مطرح می‌شود که اثر رشد مستقیم نفت در محصولات پلیمری را بسیار کم‌رنگ می‌کند).
بر این اساس سودآوری «شاراک» برای سال 97 را می‌توان بر مبنای نرخ ارز سناریوبندی کرد. در تمامی این برآوردها میزان و نسبت تولید و ضمنا فروش محصولات مطابق با سال مالی 96 در نظر گرفته شده است. همچنین میانگین قیمت هر بشکه نفت تگزاس (به عنوان معیار) 70 دلار در سال 97 فرض شده است (تغییرات عمده در این بخش می‌تواند سود هر سهم «شاراک» را نسبت به مفروضات دستخوش تغییر کند که در ادامه به آن اشاره خواهد شد).
جدول زیر سود هر سهم «شاراک» را، با فرض نرخ 4200 تومانی دلار مبادله‌ای، برای نرخ‌های متفاوت دلار آزاد نشان می‌دهد:
مطابق با توضیحات جدول بالا سناریوهای مطرح در زمان فعلی را می توان در شکل‌های زیر دسته‌بندی کرد:
حالت اول: تداوم وضعیت دو ماهه اخیر؛ بدان معنا که نرخ خوراک مصرفی و نرخ فروش محصولات پتروشیمی شازند بر مبنای دلار تک‌نرخی شده 4200 تومانی محاسبه شود. در این صورت با فرض میانگین 70 دلاری قیمت نفت می‌توان انتظار تحقق سود 29 تومان به ازای هر سهم را برای شاراک داشت.
حالت دوم: مطابق با زمزمه‌های اخیر خوراک با دلار 3800 تومانی در اختیار پتروشیمی شازند قرار گیرد و به جای آن ارز حاصل از فروش محصولات، با نرخ 4200 تومان به نیما بازگردد. در این صورت می‌توان برای «شاراک» سود هر سهمی معادل 56 تومان برآورد کرد.
حالت سوم: تک نرخی شدن ارز در سطوح بالاتر از نرخ فعلی؛ این مساله می‌تواند سود هر سهم «شاراک» را نسبت به حالت فعلی افزایش دهد. می‌توان این گونه عنوان کرد که هر 10 درصد افزایش در سطح تعادل نرخ دلار می‌تواند 10 تومان به سود هر سهم پتروشیمی شازند بیفزاید. به عنوان مثال در صورتی که دلار در سطح نزدیک به 5000 تومان قرار گیرد (20 درصد افزایش نسبت به قیمت فعلی) سود هر سهم «شاراک» می‌تواند به 50 تومان برسد که نزدیک به 20 تومان با عدد ارائه شده در جدول بالا اختلاف دارد.
یکی از حالت‌هایی که وقوع آن اصلا دور از انتظار نیست بار دیگر دو نرخی شدن نرخ ارز (خروج معاملات بازار آزاد ارز از حالت غیرقانونی و پذیرفتن این نرخ به عنوان ارز رسمی) است. در این صورت با فرض دلار مبادله‌ای 4200 تومانی و نرخ ارز آزاد متفاوت، سودآوری «شاراک» به حالات ایده‌آل خود نزدیک خواهد شد. در جدول فوق سود هر سهم پتروشیمی شازند برای برخی از این حالات آورده شده است.
تاثیر افزایش قیمت نفت بر سود پتروشیمی شازند
همان گونه که پیش‌تر اشاره شد افزایش قیمت نفت می‌تواند به افزایش بیشتر هزینه‌ها منجر شود. بنا به محاسبات به ازای هر 5 دلار افزایش میانگین قیمت هر بشکه نفت تگزاس، می‌توان انتظار داشت که سود هر سهم «شاراک» در حدود 21 تومان افت داشته باشد.