بر این اساس، تحریمهای مربوط به صنعت خودرو، کمتر از سه ماه دیگر باز خواهند گشت تا دومین صنعت بزرگ داخلی باز هم در معرض آزمونی سخت قرار گیرد. هرچند صابون تحریمهای بینالمللی پیشتر نیز به تن خودروسازی ایران خورده، با این حال تحلیل «دنیای اقتصاد»نشان میدهد این بار داستان از دو جهت متفاوت است؛ به نحوی که هم میتوان امیدوار بود و هم نگران.
تفاوت اول تعیین ضرب الاجل برای تحریم خودروسازی ایران است، آن هم در شرایطی که در سه سال گذشته چند قرارداد و تفاهمنامه میان خودروسازان خارجی و طرفهای ایرانی منعقد شده است. با این حال تفاوت دوم اینجاست که به عکس مقطع قبلی تحریم، آمریکاییها فعلا اتحادیه اروپا را در کنار خود نمیبینند و این «تنهایی» فعلا برگ برنده خودروسازی کشور در برابر موج آینده تحریم است.
با این شرایط، خودروسازی ایران در حالت بیم و امید قرار گرفته و با توجه به مجموعه سیاستهای احتمالی داخلی و محتمل بودن اینکه اروپاییها در نهایت شاید دنباله رو سیاستهای تحریمی آمریکا باشند، دقیقا نمیتوان پیشبینی دقیقی از سرنوشت این صنعت کرد.
با این شرایط در مجموع میتوان دو سناریو کلی را برای آینده خودروسازی ایران با توجه به برجام بدون آمریکا، پیشبینی کرد، که یکی خوشبینانه است و بر ادامه همکاری با خارجیها در سرعتی کمتر از قبل، دلالت دارد و دیگری بدبینانه است و از قطع همکاریها میگوید.
در سناریو اول (خوشبینانه) مهمترین نکته، پشتیبانی و ماندن اروپاییها در برجام است که میتواند همکاریهای خارجی خودروسازی ایران و تامین قطعات موردنیاز صنعت خودرو کشور را تا حد قابل توجهی تضمین کند. در واقع مادامی که اروپاییها در ظاهر و باطن از برجام خارج نشوند، میتوان امید داشت خودروسازان آنها در ایران مانده و فعالیت خود را هرچند با سرعتی کمتر، ادامه دهند.
در حال حاضر بیشتر خودروسازانی که در پسابرجام راهی کشور شده یا قصد ارتباط گرفتن دارند، اروپایی هستند و از حمایت دولتهای خود برای ماندن در ایران برخوردارند و اتفاقا منافع چندانی در بازار آمریکا نیز ندارند.
اما سناریو دوم (بدبینانه) میگوید: اروپاییها در نهایت از ایران فاصله میگیرند و به آمریکاییها میچسبند و این یعنی پایان برجام و وارد آمدن شوکی بزرگ به خودروسازی کشور. البته جدای از احتمال خروج اروپاییها، امکان کنار رفتن ایران نیز از برجام در صورت نبود تضمینهای لازم بابت اجرای مفاد این سند بینالمللی (برجام)، هست؛ بنابراین در هر دو صورت، چراغ برجام خاموش خواهد شد و آنگاه باید در انتظار بازگشت خودروسازی کشور به دوران تاریک تحریمها و رخ دادن دوباره اتفاقهای ناگوار در این صنعت باشیم.
در صورت رخ دادن این سناریو، نهتنها توسعه صنعت خودرو کشور به این راحتیها امکانپذیر نبوده و شاهد لغو قراردادهای خارجی خواهیم بود، بلکه در تولید و کیفیت محصولهای فعلی نیز با ناکامی بزرگی مواجه خواهیم شد.
مشروح سناریوهای پیشروی صنعت خودرو ایران را اینجا بخوانید.
در همین رابطه بخوانید: آسیب خودروسازان فرانسوی از بازگشت تحریمها