در رابطه با تداوم روند نزولی بورس علت‌های متعددی را می‌توان بر شمرد. با این وجود در برهه فعلی دو مورد از این علت‌ها خودنمایی بیشتری دارند.
نکته اول و موردی که پیش از این بارها توسط «دنیای بورس» بر لزوم توجه به آن تاکید شده بود آن است که با پایان فصل سرما و به احتمال قریب به یقین باید در انتظار روند متفاوتی برای شرکت‌های کالایی بود. علاوه بر افت قیمت برخی محصولات در بازارهای شرق آسیا، به نظر می‌رسد نوسانات پایان هفته گذشته بازار جهانی به افزایش نگرانی در فعالان بازار دامن زده است و بورس در حال حاضر با این موضوع دست و پنجه نرم می‌کند.
نکته دوم که در رابطه با معاملات پایان سال بایستی مد نظر داشت آن است که هفته جاری آخرین مهلت نقد کردن سهام پیش از آغاز سال آتی است؛ نیاز به نقدینگی یا هراس از سهامداری در هفته‌های پیش رو و به خصوص تعطیلات نوروزی می‌تواند سهامداران را به سمت نقد کردن سهام متمایل سازد.
در کل باید در نظر داشت که بازار سهام در برهه فعلی با ریسک‌های متعددی شامل ریسک‌های سیستماتیک و یا ریسک بازار کالایی روبروست. تهدید ترامپ همچنان در ابتدای سال آینده از مهمترین عوامل ایجاد نگرانی در میان فعالان بازار است و همه این موارد می‌تواند به ایجاد تردید منجر شود.
اما از سوی دیگر؛ اگر سطوح نرخ و حجمی فروش شرکت‌های کالایی همچون فولاد مبارکه در سطوح کنونی پایدار شود سودی که از عملیات این شرکت‌ها ناشی می‌شود می‌تواند به ایجاد کف قیمتی قدرتمندی برای سهام منجر شود و این کف‌های قیمتی با کاهش التهاب امکان رشد قابل توجه قیمت سهم را فراهم می‌کند. لیکن مجددا تاکید می‌شود که محور اصلی برای ایجاد چنین سطوحی به نرخ فروش محصولات بازمی‌گردد.
ادامه فشار بر پالایشی‌ها
بازار کامودیتی‌ها روزهای انتهایی هفته گذشته را با معاملات پرنوسانی پشت سر گذاشت؛ قیمت نفت برنت که تا سطح 63.6 دلار افت کرده بود در داد و ستدهای پایانی دیروز به سطوح بالاتر از 65.5 دلار بازگشت. نفت تگزاس نیز که روز پنج‌شنبه تا قیمت 60.2 دلار عقب‌نشینی کرده بود نهایتا در سطح 62.15 دلار به ازای هر بشکه قرار گرفت. با این وجود چرخش قیمتی نفت نتوانسته است فضای منفی نمادهای پالایشی را که پس از انتشار صورت‌های مالی 9 ماهه شدت گرفته تغییر دهد.
بدین ترتیب نمادهای این گروه امروز بیشترین اثر منفی را بر شاخص کل به جای گذاشته‌اند و سه نماد «شپنا»، «شبندر» و «شتران» از جمله نمادهای مطرح و موثر در افت شاخص کل‌اند. نمادهای این گروه در آخرین معاملات به طور متوسط افت قیمتی در حدود 2 درصد را تجربه می‌کنند. نماد «شتران» در نزدیکی سطح حساس 400 تومانی قیمت سهم قرار گرفته است و سایر نمادهای هم‌گروه نیز در حال جدال با سطوح روانی دیگری هستند.
با برآورده نشدن انتظارات از نمادهای پالایشی احتمال ریزش قیمتی در این نمادها همچنان وجود دارد. در رابطه با فاصله سودآوری پالایشگاه‌ها در فصل پاییز از حدود مورد انتظار نگاه کنید:
ارزیابی از وزنه فشار بر «شبندر»
حضور پررنگ حقوقی‌ها در جبهه تقاضای فلزات
گروه فلزات اساسی نیز روز قرمز رنگی را پشت سر می‌گذارد. اما حمایت حقوقی‌های بازار توانسته است از افت بیش از پیش قیمت در نمادهای مطرح جلوگیری کند. «فولاد» تنها نماد این گروه با اثر قابل ملاحظه در تغییرات شاخص است. «فولاد» در معاملات پایانی امروز تا سطح 282 تومان افت قیمت را تجربه کرده است. دیگر نمادهای فولادی همچون «کاوه»، «فخوز» و «هرمز» نیز وضعیت مشابهی را پشت سر می‌گذارند و دامنه افت قیمت آنها در دقایق پایانی شدت بیشتری گرفته است. علاوه بر تمام ریسک‌های مطرح شده در بالا، افت قیمت فولاد در بازارهای شرق آسیا از دیگر عللی است که در معاملات امروز به عنوان وزنه فشاری بر معاملات این گروه عمل می‌کند.
آهن و فولاد ارفع اما مسیر متفاوتی را در معاملات امروز پشت سر گذاشت. «ارفع» در ابتدای معاملات امروز در پی افشای اطلاعات با اهمیت خبر از تعدیل 198 درصدی پیش‌بینی سود خود در سال 96 داد. این مساله در پی کاهش هزینه‌های مالی این شرکت فولادی میسر شده است. سود خالص هر سهم «ارفع» در 9 ماه ابتدایی سال (علی‌رغم پوشش 48 تومانی سود عملیاتی) در حدود 4 تومان در محدوده منفی بوده است که این مطلب خود نشان از فشار قابل ملاحظه هزینه‌های مالی بر سودسازی این شرکت دارد. این نماد در ساعت پایانی امروز با رشد بیش 21.5 درصدی کشف قیمت شد. اما در ادامه و در محدوده مجاز تعیین شده صف فروش را تجربه کرد.
فلزات پایه در بازارهای جهانی روز گذشته چرخش‌های قیمتی شدیدی را تجربه کردند. طی داد و ستدهای روز گذشته بورس فلزات لندن قیمت روی تا سطوح 3190 دلار به ازای هر تن ریزش داشت، اما انتشار آمار مربوط به اشتغال در امریکا و نیز افت شاخص دلار روند معاملاتی کامودیتی‌ها را با چرخش همراه کرد و نهایتا قیمت این محصول در سطح 3294 دلار قرار گرفت. نمادهای گروه روی هفته گذشته را در پی افت‌های ادامه‌دار قیمت این محصول با کاهش شدید قیمت سهم سپری کردند. این مساله سبب شد تا بازگشت نرخ روی به نزدیکی سطح 3300 دلار معاملات این گروه با جو مثبت آغاز شود. اما در ادامه تنها «فاسمین» و «کروی» توانستند سطوح مثبت قیمت را حفظ کنند و سایر نمادهای این گروه نیز قرمزپوش شدند.
چشم‌انداز نگران‌کننده قیمت روی با توجه به افزایش ناگهانی موجودی انبارهای LME از این محصول از جمله عوامل دیگری است که معاملات این گروه را تحت فشار قرار داده است.
مس نیز روند قیمتی مشابهی را روز گذشته به ثبت رساند. این فلز روز گذشته تا 6790 دلار افت قیمت را تجربه کرد ولی در معاملات پایانی به سطح 6960 دلار نزدیک شد. با این وجود این چرخش روند در مورد نمادهای صنعت مس اثر قابل ملا‌حظه‌ای نداشت. دو نماد «فملی» و «فباهنر» طی جلسه معاملاتی امروز هر دو افت قیمت را تجربه کردند. دامنه افت قیمت در نماد «فباهنر» شدیدتر بود.