علی مرتضوی - کارشناس شرکت آلپری
مس که کمی بیش از یک ماه قبل با فتح قله 7131 دلاری برای هر تن، بیست و چهارم مهر ماه رکورد قیمت سال جاری و رکورد بالاترین قیمت از سپتامبر 2014 را شکست، از هفته ی گذشته با عقب نشینی از 6897 دلار روند نزولی خود را ادامه می‌دهد. روز دوشنبه، مس 27 دلار کمتر از روز جمعه معاملات خود را در بازارهای جهانی آغاز کرد و به 6771 دلار و 50 سنت رسید. این کاهش قیمت در حالی به آخرین ماه سال میلادی کشیده می‌شود که سال آینده، سال دشواری برای عرضه مس پیش‌بینی می‌شود.
در همین حال روند موجودی فیزیکی انبارها در لندن و شانگهای کاملاً نزولی بوده و طی ماه گذشته 40 هزار و 675 تن از میزان آن کاسته شده است. این میزان کاهش نشان از افت 4.2 درصدی موجودی در هفته گذشته دارد. با این داده‌ها می‌توان گفت در 60 روز اخیر بیش از 20 درصد از موجودی انبارها کم شده است. این نکته را هم باید اضافه کرد که آهنگ روند فوق در هفته گذشته شدت یافته است. برآیند فوق در مجموع نشان می‌دهد که علیرغم کاهش قیمت، تقاضا همچنان برای این فلز قدرتمند است. با توجه به علامت‌هایی که متغیرهای بازار مس مخابره می‌کنند، می‌توان گفت عوامل کوتاه مدت نظیر فشار شاخص دلار و برخی ثبت سفارش‌های سنگین با توجه به منفی شدن آربیتراژ شانگهای - لندن در مقطع کنونی بر بازار مس اثر منفی بیشتری نسبت به متغیرهای بلندمدت گذاشته است. آربیتراژ شانگهای روز جمعه به منفی 82 دلار و 18 سنت رسید.
بررسی حق العمل کاری واحدهای فراوری کنسانتره
روند نزولی قیمت مس در ماه های پایانی سال میلادی این نگرانی را به بازار منتقل کرد که باید منتظر کاهش تقاضا نسبت به میزان مورد انتظار در سال 2018 بود. با این حال به نظر نمی‌رسد که سایر متغیرهای مهم چنین علامتی را به بازار بدهد.
گذشته از کاهش موجودی انبارها که در تمام سی و پنج روز اخیر شاهد آن هستیم، هزینه حق‌العمل ذوب و فراوری کنسانتره به کاتد نیز نشان دهنده کاهش عرضه کنسانتره به واحدهای ذوب برای تبدیل به کاتد است. بررسی این متغیر حاکی از این است که هزینه حق‌العمل‌کاری این واحدها بدلیل رقابت برای گرفتن سفارش جدید در نیمه اول نوامبر یعنی در ماه آبان 3.7 درصد کاهش داشته است. دلیل اصلی این موضوع کاهش تعداد مشتریان آنهاست (که عمدتا معدن داران مس هستند) بطوریکه رقابت بین این واحدها برای جذب مشتریان اندک حاضر در بازار موجب ارائه تخفیف و کاهش حق‌العمل‌کاری می‌شود. البته عامل دیگری نیز که نباید نادیده گرفته شود این است که با توجه به مدت کوتاهی که تا پایان سال مانده، توافقات بین معدن‌داران و واحدهای ذوب قبل از دامنه‌دار شدن کاهش قیمت‌ها تقریبا نهایی شده و دلیل پایین‌تر تعیین شدن آن موجودی سنگین کاتد نزد واحدهای ذوب است.
همچنین کاهش شاخص کنسانتره برای تحویل امسال که با 3 دلار و 30 سنت افت به 85 دلار و 90 سنت رسیده، عامل دیگری است که موجب افزایش اشتیاق واحدهای ذوب برای خرید کنسانتره تحویل امسال گردیده ، از طرفی هزینه‌های کارگو نیز کاهش پیدا کرده است و بر همین اساس این واحدها هم به امید افزایش سود از محل فروش ذخیره‌ها؛ هزینه حق‌العمل‌کاری را کاهش داده‌اند.
در حالی که قیمت قراردادهای تحویل امسال بین 80 تا 85 دلار قرار دارد و مذاکرات معدن‌داران و واحدهای ذوب برای تعیین مظنه ی سال 2018 میلادی در لندن درحال برگزاری است؛ مناقصه ی قراردادهای 2018 و 2019 روی قیمت‌های پایین‌تر حق‌العمل‌کاری بسته می‌شود. بررسی بازار نشان می‌دهد حق‌العمل‌کاری در برخی قراردادهای اخیر، بر اساس نرخ معین شده CIF آسیا جهت تحویل سال آینده حدود 50 دلار و 50 سنت است. در همین حال پیشنهادهای معدن‌داران در مذاکرات لندن برای تعیین مظنه حق‌العمل‌کاری، با اصرار بر اینکه سال آینده بازار با کمبود عرضه مواجه است از 70 تا 75 دلار شروع شد ولی واحدهای ذوب که شرکت بزرگ تانگ لینگ آن‌ها را نمایندگی می‌کند قیمت 92 دلار و 50 سنت را به کرسی نشاندند. واحد فراوری و ذوب تانگ لینگ که سالانه 1.2 میلیون تن ظرفیت تبدیلی دارد، بزرگترین واحد ذوب چین محسوب می‌شود، این نخستین بار است که این شرکت بعنوان نماینده واحدهای فراوری در این مذاکرات شرکت می‌کند.
تنگنای عرضه
البته این مظنه در حالی می‌تواند معتبر باشد که شرایط عرضه در بازار، مشابه وضعیت کنونی باقی بماند. این مذاکرات در واقع راهی برای افزایش قدرت چانه زنی واحدهای ذوب است. آن هم در شرایطی که تقریبا اکثر قریب به اتفاق کارشناسان این صنعت عقیده دارند سال آینده با کمبود رشد عرضه‌های جدید، حتی اگر بازار با کمبود عرضه در مقابل تقاضا روبرو نشود، باز هم احتمال توقف فعالیت معدن اسکوندیدای شیلی وجود دارد و همین رویداد به تنهایی ممکن است به قرار دادن بازار در تنگنا دامن بزند و قیمت‌ها را تقویت کند. در شرایط فعلی، بسیاری از واحدهای ذوب و فراوری غیرچینی از بازار آسیا و چه بسا بازار جهانی خارج شده‌اند. به طور مثال واحدهای مستقر در کشورهای ژاپن، کره، هند و اندونزی در بازار نیستند و واحدهای چینی حرف اول را می‌زنند. چراکه با توجه به میزان کنسانتره قابل عرضه در بازار، عرضه این استخراجی مهم برای فراوری کاهش یافته و معدن داران ترجیح می‌دهند تا خودشان کنسانتره را به کاتد تبدیل کنند و مستقیم به فروش برسانند.
شرایط واحدهای فراوری و ذوب در صنعت مس نشان می‌دهد که علیرغم گمانه زنی‌ها در خصوص رشد کمتر از انتظار تقاضای مس در سال های 2018 و 2019؛ شرایط عرضه برای این سال ها هنوز هم ناپایدار است.