از اوایل تابستان سال جاری تا کنون، همزمان با رشد قیمت فلزات در بازارهای جهانی، انتظارات برای رونق گرفتن بازار سهام شکل گرفت. در مرحله اول این نمادهای گروه فلزی و معدنی بودند که وارد مسیر صعودی شدند. از همان زمان در گزارش‌های «دنیای بورس» به پتانسیل بازار سهام برای رشد و سقف‌شکنی اشاره شده بود. علاوه بر آن از اوایل پاییز انتظارات مثبت در گروه فرآورده‌های نفتی باعث رشد نمادهای پالایشی شد و پتانسیل رشد سودآوری پالایشگاه‌ها، سوخت جدیدی برای رشد شاخص بورس فراهم کرد.
اما و اگرهای پالایشی
با وجود تمام ریسک‌هایی که برای گروه فرآورده‌های نفتی مطرح است، فعالان بازار حاضر شدن نمادهای پالایشی را در محدوده‌های قیمتی بالاتر خریداری کنند. از طرفی رشد قیمت نفت در بازارهای جهانی و رشد نرخ دلار مبادله‌ای و آزاد از طرف دیگر، باعث افزایش تقاضا در نمادهادی پالایشی شد. در نتیجه در سه ماه گذشته شاخص گروه فرآورده‌های نفتی بیش از 30درصد رشد نشان داد. این در حالی بود که ریسک نرخ‌گذاری فرآورده‌های نفتی توسط پالایش و پخش آینده پالایشی‌ها را مبهم می‌کرد. این ریسک همچنان پالایشی‌ها را تهدید می‌کند، اما شایعات مطرح شده در بازار حکایت از احتمال تعدیل مثبت پالایشگاه‌ها در آینده نزدیک دارد. در واقع فعالان بازار انتظار دارند پالایشی‌ها در آینده نزدیک صورت‌های مالی 6ماهه خود را با پوشش‌های مناسب بودجه‌ای راهی کدال کنند.
همانطور که پیشتر در گزارش‌های «دنیای بورس» اشاره شده است، با فرض ثبات آخرین سیاست‌های شرکت ملی پالایش و پخش در مواجهه با نرخ فرآورده‌های نفتی و همچنین ثبات قیمت نفت در محدوده‌ای بالاتر از 50دلار و رشد نرخ دلار، پالایشگاه‌ها توان ویژه‌ای در رشد سودآوری خود دارند. فعالان بازار نیز با همین فرض اقدام به خرید سهام پالایشی کرده‌اند و باعث رشد شاخص این گروه تا محدوده پیش از بازگشایی در تاریخ 25 اسفند 93 کرده‌اند. اما رشد قیمت دفعه‌ای نمادهای پالایشی از یک سو و همچنین ابهامات نرخ‌گذاری پالایش و پخش می‌تواند ادامه مسیر صعودی این نمادها را دشوارتر از پیش کند.
ثبات نرخ سود و رونق بازار سکه
محرکی دیگری که از اواخر تابستان برای رشد بازار سهام مطرح شد، عزم جدی بانک مرکزی برای کنترل سود بود. از اواسط شهریورماه کاهش نرخ دستوری سود سپرده‌های بانکی پتانسیل جدیدی برای رونق‌گیری بورس به وجود آورد. اما به سرعت ریسک‌های سیاسی مطرح شده در بازار سهام از سرازیر شدن نقدینگی به بازار سهام جلوگیری کرد.
رفته‌رفته همزمان با بالاگرفتن ریسک‌های سیاسی منطقه‌ای و همچنین ریسک برجام این بازار دلار بود که هدف قرار گرفت. علاوه بر آن تورم انباشته اقتصاد ایران در مقایسه با تورم اقتصاد جهانی زمینه را برای رشد دلار فراهم می‌کرد. رصد روند سپرده‌گیری بانک‌ها و همچنین نرخ سود در بازار اوراق دارای درآمد ثابت نشان می‌دهد که عزم دولت و بانک مرکزی برای کنترل نرخ سود بدون ریسک همچنان جدی است. اما بازار سهام به عنوان رقیب بازار پول همچنان طعم ورود نقدینگی را نمی‌چشد. در عوض این بازار سکه است که این روزها مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته است.
رشد قابل توجه سکه در برهه فعلی می‌تواند نشان دهنده انتظارات فعالان اقتصادی از روند آتی دلار باشد. در حالی که بهای اونس طلا در بازارهای جهانی رشد قابل توجهی را تجربه نکرده است، قیمت سکه رو به افزایش است. همزمان با واگرایی قیمت طلا در بازار ایران و بهای هر اونس طلا در بازارهای جهانی، شاهد کنترل نرخ ارز توسط بانک مرکزی هستیم. همین موضوع سبب شده است که حباب سکه به محدوده 200هزار تومان (تقریبا 14درصد) برسد. از آنجا که انتظار نمی‌رود قیمت طلا در بازارهای جهانی به زودی رشد قابل توجهی داشته باشد، به نظر می‌رسد که انتظار فعالان اقتصادی این است که به زودی نرخ دلار رشد خواهد کرد. اما از آنجا که این نرخ کنترل می‌شود، فعلا حباب سکه روند رو به رشدی را تجربه می‌کند.
از آنجا که آمار دقیقی از میزان حجم و ارزش معاملات در بازار نقدی سکه وجود ندارد، نمی‌توان ادعا کرد که وضعیت فعلی بازار سکه حتما ناشی از ورود قابل توجه نقدینگی به این بازار است. اما دست‌کم رشد قیمت اخیر می‌تواند نشانه‌ای از توجه ویژه فعالان اقتصادی به این بازار در شرایط فعلی باشد. در چنین شرایطی همه چیز بستگی به توان بانک مرکزی در کنترل نرخ دلار دارد. چنانچه ارز در محدوده فعلی تثبیت شود، احتمالا به زودی حباب سکه تخلیه خواهد شد، اما چنانچه این اتفاق رخ ندهد، واکنش دولت به ادامه کنترل بازار پول محل سوال خواهد بود. (آخرین تحلیل دنیای بورس از وضعیت بازار سکه را اینجا بخوانید).
خبرهایی که نباید از دست داد
تغییر مدیرعامل «خساپا»: در گروه خودرویی دیروز پس از نقل قول‌های بسیار در صدور حکم مدیرعامل جدید سایپا، وزارت صنعت اعلام کرد که با تصویب هیات مدیره این شرکت محسن قاسم جهرودی به‌عنوان مدیرعامل جدید سایپا منصوب شده است. جهرودی دانش‌آموخته مهندسی مکانیک از دانشگاه امیرکبیر است که پیش از این در ایساکو و ساپکو سابقه مدیریت داشته است و مدیرعاملی شرکت‌های ریخته‌گری آلومینیوم و یاتاقان بوش را نیز در کارنامه خود دارد.
عدم ابلاغ افزایش نرخ قند و شکر: دبیر انجمن صنفی صنایع قند و شکر اعلام کرد که با وجود تصویب افزایش ۸ درصدی قیمت شکر هنوز این مصوبه ابلاغ نشده است و اعتراض و نارضایتی صنایع در سال آینده قطعا یکی از عوامل کاهش تولید خواهد بود.بهمن دانایی در گفت‌وگو با «ایسنا» اظهار کرد: با وجود شروع کار کارخانه‌ها و خرید محصول از کشاورز، پولی به تولیدکنندگان داده نشده و بیش از ۶۰۰ هزار تن شکر تولید شده در انبار کارخانه‌ها بلاتکلیف مانده است.
وی افزود: در سال گذشته قیمت تمام شده شکر کیلویی ۲۷۵۶ تومان بود که دولت به صنایع اعلام کرد محصول‌شان را کیلویی ۲۵۲۰ تومان بفروشند و ۲۳۶ تومان مابه‌التفاوت از دولت دریافت کنند. با اعمال مصوبه افزایش ۸ درصدی قیمت فروش شکر بدون احتساب مابه‌التفاوت به حدود ۲۷۲۲ تومان می‌رسد.دانایی یادآور شد: اکنون شکر کیلویی ۲۵۲۰ تومان در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد که با اجرای مصوبه جدید حدود کیلویی ۲۰۰ تومان به این نرخ اضافه می‌شود و کیلویی ۲۷۲۲ تومان در اختیار مصرف‌کننده قرار خواهد گرفت.
شفاف‌سازی «واتی»: لاستیک پارس در گروه لاستیکی شرکت سرمایه‌گذاری آتیه دماوند که مالک ۹۶ درصد سهام لاستیک پارس است، درخصوص ظرفیت تولید تایر این زیرمجموعه شفاف‌سازی کرد.لاستیک پارس با وجود ظرفیت تولید مناسب در سال‌های ۹۵ و ۹۴ به ترتیب ۱۴۲۰۰ و ۹۶۰۰ تن تایر تولید می‌کرد اما آمارها نشان می‌دهد این واحد با حدود ۳۰ درصد از ظرفیت اسمی تایر تولید کرده است (ظرفیت اسمی آن ۴۰ هزار تن است).
براین اساس، این لاستیک‌سازی حدود ۱۵ سال است که درگیر یک دعوای حقوقی است، به‌گونه‌ای که ۸۳ درصد از سهام شرکت دارای تعارض مالکیتی است. این دعوای حقوقی طبعا مانعی بر سر راه توسعه شرکت طی این سال‌ها بوده است و کارگران زیادی به‌خاطر از دست رفتن بازار این شرکت به واسطه تولید با فناوری قدیمی، شغل خود را از دست داده‌اند. «واتی» تاکنون چند بار اقدام به برگزاری مزایده برای فروش لاستیک پارس کرده است. حتی در آخرین مزایده برگزار شده شرکت مهر پایدار پارس حاضر به پرداخت هزینه ۸۳ میلیارد تومانی جهت خرید شرکت شده اما حل دعوی حقوقی منوط به مذاکره برنده مزایده با طرف دعوی طی ۳ ماه شده است.