چالش‌های اصلی «شکبیر»
پتروشیمی امیرکبیر در سال گذشته با بهبود سودآوری توانست سود هر سهم را 1182 ریال محقق کند که در مقایسه با سال 94 رشد 71 درصدی را نشان می‌دهد. با این حال، تهدیدهایی جدی پیش روی این شرکت قرار دارد.
1) خوراک: شاید مهم‌ترین چالش «شکبیر» را تامین خوراک دانست. گرچه شرکت در سال گذشته حدود 75 درصد ظرفیت اسمی تولید داشته، اما مطابق اظهارات مدیر عامل، طی 10 سال گذشته تنها 60 درصد از ظرفیت اسمی به تولید رسیده است. مساله‌ای که هزینه‌های جذب‌نشده در تولید را به شدت افزایش داده است.
بخش مهم فروش شرکت را خانواده پلی‌اتیلن شامل پلی‌اتیلن سنگین (HDPE)، پلی‌اتیلن سبک (LDPE) و پلی‌اتیلن سبک خطی (LLDPE) تشکیل می‌دهند. به طوری که 57 درصد مقدار تولید و 78 درصد مبلغ فروش این شرکت به سه محصول مزبور اختصاص داده شده است (سال 95). بنابراین، اتیلن به عنوان ماده اولیه تولید این محصولات نقشی مهم برای شرکت دارد.
هرچند بخشی از اتیلن در شرکت تولید می‌شود، اما بخش مهمی از آن از پتروشیمی بندر امام و مارون خریداری می‌شود. به گفته مدیر عامل شرکت، پتروشیمی‌های مزبور طرح‌های توسعه‌ای را کلید زده‌اند که در آینده اتیلن تولیدی را خودشان مصرف می‌کنند. بنابراین، مشکل خوراک یکی از چالش‌های اساسی پتروشیمی امیرکبیر محسوب می‌شود که در آینده ممکن است تشدید نیز بشود. بنابراین، شرکت برای تامین خوراک، گام‌های مهمی در راستای طرح توسعه‌ای با نام NGL2300 برداشته است که در ادامه بیشتر توضیح داده می‌شود.
2) ارز تک‌نرخی: «شکبیر» بخشی از اتیلن مورد نیاز خود را می‌تواند هم از خوراک «اتان» و هم از خوراک «نفتا» تولید کند. اما قیمت هر تن اتان بیش از 200 دلار و هر تن نفتا بیش از 400 دلار است. بنابراین، تولید اتیلن از اتان حاشیه سود به مراتب بالاتری برای شرکت ایجاد می‌کند.
با این حال، به دلیل کمبود خوراک شرکت مجبور است بخش مهمی از تولید اتیلن را با خوراک نفتا انجام دهد. در این زمینه نیز، کمبود عرضه باعث شده که سال گذشته «شکبیر» مجبور باشد نفتا را با نرخ ارز آزاد خریداری کند.
مدیر عامل در مجمع وعده داد که در سال جدید قراردادهایی با پالایشگاه‌های شیراز و آبادان بسته شده که بتوانند نفتا را با نرخ ارز مبادله‌ای تامین کنند. اختلاف حدودا 15 درصدی بین ارز مبادله‌ای و آزاد باعث می‌شود در صورت تحقق این امر، هزینه تامین خوراک شرکت کاهش پیدا کند.
با این حال، تک‌نرخی شدن ارز به عنوان یکی از سیاست‌های احتمالی سال جاری بانک مرکزی می‌تواند این رویداد را با تهدیدی جدی مواجه کند.
3) عبور از بازار چین: بنا به اظهارات مدیر عامل، حدود 90 درصد فروش خارجی شرکت بهه کشور چین است. فروش خارجی «شکبیر» حدودا 32 درصد از کل مبلغ فروش سال 95 را به خود اختصاص داده است. گرچه شرکت اعلام کرده مشکلات مربوط به معاملات ارزی در چین رفع شده است، اما تک‌بازاری بودن فروش محصولات تهدیدی برای شرکت محسوب می‌شود.
بنابراین، شرکت برنامه دارد به سمت مشتریان اروپایی و ترکیه حرکت کند و سهم فروش خارجی به این نوع مشتریان را به 60 تا 70 درصد افزایش دهد.
سهم از بازار امیرکبیر
پتروشیمی امیرکبیر در فروش محصولات اصلی خود، یعنی HDPE، LDPE و LLDPE به ترتیب 17، 16 و 75 درصد سهم بازار میان پتروشیمی‌های کشور در اختیار دارد.
فرصت مهم برای «شکبیر»
همانطور که اشاره شد تامین خوراک یکی از معضلات مهم شرکت محسوب می‌شود. در این راستا و با حمایت دکتر شمس اردکانی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی و عضو هیات مدیره امیرکبیر موافقت‌نامه اولیه از وزارت نفت برای پروژه NGL2300 گرفته شده است. برای نهایی شدن این طرح نیاز به موافقت سهامداران و قرارداد نهایی با شرکت ملی نفت است.
ظرفیت پروژه: بر اساس برآوردها، اجرای این طرح می‌تواند 350 هزار تن به ظرفیت تولید اتیلن شرکت اضافه کند. به این ترتیب، نه تنها وابستگی به تامین‌کنندگان خوراک را از بین می‌برد، بلکه تولید محصولات شرکت را به ظرفیت اسمی نزدیک می‌کند.
به گفته مدیر عامل این اقدام می‌تواند توسعه واحدهای الفین و پلیمری را نیز به همراه داشته باشد که گامی بزرگ برای پتروشیمی امیرکبیر محسوب می‌شود.
سرمایه‌گذاری: اجرای این طرح حدود 650 میلیون دلار هزینه می‌برد که دکتر شمس اردکانی از سهامداران درخواست کرد از این فرصت به نحو مطلوب استفاده کنند و با افزایش سرمایه هر چه زودتر این پروژه آغاز به کار کند. قرار شد در مجمعی جداگانه برای این مساله تصمیم‌گیری شود.
زمان اتمام: احداث این پروژه نیز طبق برآوردها چهار سال زمان می‌برد.
پیش‌بینی سال 96
مدیر عامل همچنین، برای پیش‌بینی سال 96 حدود 14 درصد رشد تولید را اعلام کرد. البته نگرانی نسبت به تامین اتیلن به ویژه با توجه به اوورهال عسلویه در سال جاری وجود دارد. همچنین برای فروش از نظر مقداری 16 درصد و از نظر مبلغی 13 درصد رشد برآورد شده است. در مجموع، سود هر سهم سال 96 شرکت 120 تومان پیش‌بینی شد.
واگذاری بلوک سهامدار عمده؟
با اینکه شرکت برای افزایش سرمایه و اجرای پروژه NGL2300 نیاز به حمایت سهامدار عمده دارد، اما بانک رفاه به عنوان سهامدار عمده (حدود 52 درصد سهام) در 24 تیر ماه قصد داشت سهام خود را به صورت بلوکی عرضه کند. به نظر می‌رسد فعلا مشتری این بلوک منصرف شده است، اما همچنان نگرانی از خروج این سهامدار وجود دارد.
با توجه به اخراج مدیر عامل قبلی و انتصاب مدیر عامل موقت برای شرکت، قرار است حدودا یک ماه آینده مدیر عامل جدید به صورت رسمی منصوب شود. بانک رفاه سه کرسی در هیات مدیره دارد و به بهانه احتمال فروش سهام خود تا کنون انتصاب مدیر عامل جدید را به تعویق انداخته است. اگر مدیر عامل در آینده از سوی این شرکت تعیین شود، می‌توان به ماندن بانک رفاه در ترکیب سهامداران «شکبیر» امیدواری بیشتری پیدا کرد.
با این حال، نماینده بانک رفاه اعلام کرد تا زمانی که در ترکیب سهامداران هستیم هر گونه اقدام شرکت برای توسعه بیشتر را حمایت خواهیم کرد.
بندهای مهم حسابرس
بند 4- مالیات) حدود 119 میلیارد تومان مالیات و عوارض آلایندگی مربوط به سال 92 وجود دارد که ذخیره‌ای بابت آن گرفته نشده است. مدیر مالی شرکت توضیح داد که بخش مالیات بر ارزش افزوده مربوط به معاملات میان شرکت‌های منطقه ویژه بندر امام بوده و مشمول مالیات نمی‌شود. قسمت عوارض آلایندگی نیز طبق نامه‌های موجود اشتباه شده است و مراحل قانونی معافیت موارد مزبور در حال انجام است.
اعتراض یکی از سهامداران درباره عدم درج مبلغ مالیات در صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای قابل توجه بود. در واقع شرکت فقط در صورت مالی پایان سال کل مالیات را اضافه کرده است. بنابراین، تکلیف مجمع شد که این مساله به روندی قابل اتکا و تدریجی برای اعتماد بیشتر سهامداران تبدیل شود.
تاکید بر مطالب خاص
قراردادهایی به زیان شرکت: مطابق تاکید حسابرس، فروش برخی محصولات جانبی شرکت با زیان انجام می‌شود (قیمت فروش کمتر از بهای تمام‌شده است). در این میان می‌توان به بنزین پیرولیز، هیدروژن 99 و 86 درصد، پرپیلن و رافینیت اشاره کرد که در مجموع بیش از 158 میلیارد تومان زیان به شرکت وارد می‌کنند (معادل 44 تومان به ازای هر سهم).
این موضوع که به شدت از سوی سهامداران مورد اعتراض قرار گرفت مربوط می‌شود به قراردادهای بلندمدتی که پیش از خصوصی شدن شرکت بسته شده است. در این میان بیشترین سهم را بنزین پیرولیز و پروپیلن مربوط به قراردادهای 25 ساله با شرکت‌های پتروشیمی بوعلی سینا و نوید زرشیمی دارد. در این قراردادها نحوه قیمت‌گذاری و هزینه‌های حمل و نقل چندان واضح نیست و در نتیجه حاشیه سود ناخالص منفی برای شرکت دارد.
تکلیف مجمع آن شد که تمام موارد با ارائه جزئیات طی سه ماه آینده روی کدال قرار داده شود و از نظر حقوقی نیز راه‌های ممکن برای تغییر ساختار معیوب قراردادها برای حفظ حقوق سهامداران بررسی شود.
خودسری مدیر عامل قبلی: در سال مالی 94 مبلغ 5 میلیارد تومان به شرکت داروسازی شفا برای واردات دارو با سود 32 درصد سالانه اعطا و بابت آن چک دریافت شد. اما چک‌های مزبور وصول نشده و این موضوع از طریق دادگاه در حال پیگیری است.
به گفته هیات مدیره، مدیر عامل قبلی این اقدام و برخی موارد مشابه را بدون امضای هیات مدیره انجام داده و مراتب قانونی در حال پیگیری است. بنابراین، در مجمع تکلیف شد تا سه ماه برای برگشت این مبالغ اقدام شود و اگر جواب نداد به صورت حقوقی پیگیری شود.
بند 12- معطل تنفیذ) این بند مربوط به معاملات با اشخاص وابسته است که چهار مورد اصلی دارد. سهامداران همه این معاملات به جز یکی را تنفیذ کردند. معاملات تنفیذنشده مربوط به فروش پروپیلن به شرکت نوید زرشیمی به مبلغ 208 میلیارد تومان است.
سهامداران خُرد به دلیل آنکه قرارداد 25 ساله امیرکبیر با نوید زرشیمی را غیرمنصفانه ارزیابی کردند، این معاملات را تنفیذ نکردند. احتمالا با تکلیف مجمع برای تعیین دقیق جزئیات قرارداد، تنفیذ این معاملات به آینده موکول می‌شود.
سود نقدی از انباشته
در نهایت پتروشیمی امیرکبیر به ازای هر سهم 120 تومان میان سهامداران تقسیم کرد که تقریبا کل سود خالص و انباشته شرکت را شامل می‌شود. به طوری که سود هر سهم محقق‌شده در سال 95 به علاوه سود انباشته رقمی حدود 1228 ریال گزارش شده بود.