حدود یک هفته پیش شرکت ملی پالایش و پخش بخشنامهای در راستای تعیین قیمت 20 قلم از محصولات پالایشی که به عنوان فرآوردههای ویژه شناخته میشوند، صادر کرد. بر اساس آن قیمت این فرآوردهها بین 25 تا 30 درصد از ابتدای آبان افزایش مییافت. این 20 قلم فرآورده شامل کالاهایی از جمله نفتا، وکیوم باتوم، برخی حلالها و گازهایی مانند پنتان بود که به عنوان خوراک مایع در برخی پتروشیمیهای کشور استفاده میشود. از همین رو اعتراض بسیاری از فعالان بخش خصوصی از جمله رییس کارفرمایان صنعت پتروشیمی و اتحادیه صادرکنندگان فرآوردههای نفتی را به دنبال داشت.
اعتراض پتروشیمیها به دلار آزاد
معترضین اعلام میکردند که قیمت این فرآوردهها بر خلاف روال سابق تنها بر اساس نوسانات قیمتهای جهانی تغییر نکرده است. چراکه قیمتهای جهانی این فرآوردهها اخیرا تنها رشد حدود 15 درصدی را تجربه کرده است، از اینرو افزایش نرخ این محصولات نمیتواند تنها از محل افزایش قیمتهای جهانی رخ داده باشد. بنابراین، افزایش قیمت 25 تا 30 درصدی به علت محاسبه ارز با نرخ آزاد به جای مبادلهای بوده است.
بینصیبی مجدد پالایشیهای بورس
در هفتههای اخیر رشد قیمت نفت در کنار اخباری از تغییر مبنای ارزی نرخگذاری محصولات فرعی پالایشیها از دلار مبادلهای به دلار آزاد باعث شد فعالان بازار با امیدواری به بهبود سودآوری این شرکتها متقاضی خرید سهام پالایشی باشند. با توجه به این موضوع که بخش کمی از فروش شرکتهای پالایشی (حدود 10 درصد) به فروش محصولات فرعی اختصاص دارد انتظار اثر قابل توجهی از این منظر بر سودآوری این شرکتها وجود نداشت. با این حال در صورتیکه عدهای مبنای خرید سهام پالایشی در هفته گذشته را رشد قیمت محصولات فرعی قرار داده باشند در شرایط کنونی انتظار واکنش منفی از سوی این سهامداران وجود دارد.
مرهم موقت برای پتروشیمیها
از سوی دیگر جهش نرخ خوراک واحدهای پتروشیمی عامل نگرانکننده برای سهامداران این گروه بود که لغو این ابلاغیه مرهم موقتی بر سودآوری این شرکتها خواهد بود. در این خصوص میتوان به پتروشیمی شازند، جم و همچنین شرکتهای تولیدکننده روغن پایه و قیر اشاره کرد.
هر چند تسعیر نرخ ارز از اختیارات وزارت نفت نیست و در حال حاضر بر اساس بیانیه وزیر نفت قیمت محصولات ویژه پالایشی کما فی سابق بر اساس نرخ ارز مبادلهای محاسبه میشود، با این حال با وجود اقداماتی که بانک مرکزی در دست دارد، ارز در کشور به سمت تکنرخی شدن پیش میرود و رشد نرخ ارز موضوعی است که دیر یا زود شرکتهای پتروشیمی با آن مواجه خواهند شد. بنابراین این سوال پیش میآید که با تکنرخی شدن ارز، این شرکتهای پتروشیمی چه باید کنند؟