- بهزاد محمدی | مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی
توسعه صنعت پتروشیمی در هر کشوری سبب دستیابی به توسعه اقتصادی می‌شود و خلق ثروت می‌کند. رشد حجم تقاضا برای این صنعت نیز گواه این ادعا به شمار می‌رود. زیرا رشد تقاضا برای نفت خام و فرآورده‌های نفتی در دنیا کمتر از یک درصد ارزیابی می‌شود اما رشد حجم تقاضا برای محصولات پتروشیمیایی بین ۴ تا ۵ درصد بوده و حتی رو به افزایش است.
این داده‌ها نشان می‌دهد همان‌طور که الگوی مصرف دنیا به این سمت جذب می‌شود، به همان نسبت بخش تولید نیازمند توسعه بیشتر است. این فرآیند در کشور ما با نگاهی کاملا هوشمندانه آغاز شده است.
بنابراین در این صنعت هدف اصلی ما دستیابی به توسعه‌ای است که پایداری بیشتر، آسیب‌پذیری کمتر و مقاومت بالاتر در مقابل حوادثی همچون رویدادهای این روزها که بی‌سابقه هستند، داشته باشد.
از این رو به دنبال توسعه‌ای که صرفا اعداد و ارقام تولید را افزایش دهد، نخواهیم رفت. زیرا افزایش تولید درحالی کارآمد به شمار می‌رود که مبتنی بر نیازهای موجود باشد و هوشمندانه مد نظر قرار بگیرد.
همان‌طور که بازارهای مصرف از فضای سنتی خود فاصله گرفته‌اند، تولید در صنعت پتروشیمی نیز باید آن را مد نظر قرار دهد. بنابراین توسعه کمی تولید، در این صنعت جای خود را به توسعه کیفی و هوشمندانه داده است.
به‌عنوان مثال در حال حاضر تعداد زیادی برنامه تولید متانول داریم که در سال ۱۴۰۴، میزان تولید این محصول به ۲۳ میلیون تن خواهد رسید. این میزان تولید متانول، ۴۰ درصد حجم تجارت جهانی این محصول را شامل می‌شود.
اگرچه این میزان قابل قبول است اما نکته مهم این است که تا چه زمانی امکان خلق ثروت از این راه وجود دارد. آن هم در شرایطی که متقاضی تعیین‌کننده قیمت محصولی است که ما تولید می‌کنیم. از این رو لازم است به سمت تولید هرچه بیشتر محصولاتی حرکت کنیم که در کنار داشتن بازار خوب صادراتی برای فروش، قیمت بالایی نیز داشته باشند.
توجه به این امر سبب شده است که سبد محصولات پتروشیمی را در برنامه‌های خود، از عرض گسترش نداده و واحدهای تکرارپذیر اوره، متانول و پلی‌اتیلن در همین جا متوقف شوند. در مقابل به سمت توسعه عمودی آنها حرکت می‌کنیم.
یعنی بر مبنای اطلاعات بسیار دقیق از رقبا، مشتریان و بازارهای بین‌المللی که با آن مواجه هستیم، فضای توسعه‌ای برای این صنعت تعریف کرده‌ایم و در جهتی گام برمی‌داریم که از مزیت خود، یعنی دسترسی کامل به خوراک، نهایت بهره را ببریم.
زیرا کشور ما به دلیل داشتن ذخایر نفت و گاز به‌عنوان خوراک شرکت‌های پتروشیمی مشکلی ندارد و لازم است از این مزیت بهره کامل ببرد.
با کاربرد صحیح خوراک در این صنعت و استفاده از آن در جای درست، قطعا می‌توانیم مسیر دستیابی به توسعه هوشمند را هموار کنیم. زیرا توسعه هنگامی هوشمند است که هم در حوزه ارزآوری و هم در حوزه رونق داخلی بتواند به اقتصاد کشور و صنعت کمک شایانی کند.
از جمله فعالیت‌هایی که در بحث توسعه صنعت پتروشیمی انجام شده است این است که هر آنچه از خوراک‌های نفتی در دسترس بوده در موازنه قرار گرفته است. به‌طوری که مازاد خوراک اتان را محاسبه و روند منفی آن‌را استخراج کرده‌ایم. همچنین این محاسبات برای میعانات گازی و گاز طبیعی نیز انجام شده است.
بنابراین برای پیشبرد توسعه هوشمند در صنعت پتروشیمی ابتدا خوراک‌های موجود را مورد بررسی قرار داده و وجود داشتن یا نداشتن آنها در آینده ارزیابی شد. پس از آن رویکردهای توسعه براساس خوراک‌های در دسترس که محصول صنایع بالادستی صنعت پتروشیمی است، طراحی شد.
مثل محصول متانول، اتیلن و بنزین پیرولیز با وجود آنکه محصول هستند می‌توانند به‌عنوان خوراک شرکت‌های پتروشیمی مورد استفاده قرار گیرند. بنابراین در یک گام خوراک‌های نفتی و در گام دوم محصولات قابل دسترس در صنایع پتروشیمی که بتوانیم به‌عنوان خوراک از آنها استفاده کنیم نیز مدنظر قرار گرفته‌اند.