- مهدی کریمخانی | تحلیلگر بازار سرمایه
نسبت‌های مالی مقادیری عددی هستند که با هدف به‌دست آوردن اطلاعات معنادار از صورت‌های مالی یک شرکت استخراج می‌شوند. P/ B، نشاندهنده نسبت قیمت روز به قیمت دفتری ثبت‌شده به ازای هر سهم از یک شرکت است. ارزش دفتری هر سهم عبارت است از حاصل تقسیم ارزش ویژه یا مجموع حقوق صاحبان سهام شرکت، به تعداد کل سهام آن شرکت که نشاندهنده ارزش ترازنامه‌ای شرکت است.
اگر مجموع بدهی‌های شرکت را از مجموع دارایی‌های شرکت کم کنیم، مبلغ باقیمانده نشاندهنده مجموع ارزش سرمایه سهامداران شرکت یا به تعبیر دقیق‌تر، مجموع حقوق صاحبان سهام شرکت خواهد بود. حال در صورتی که مبلغ حقوق صاحبان سهام شرکت را بر تعداد سهام شرکت تقسیم کنیم، عدد حاصل بیانگر ارزش دفتری هر سهم است.
استفاده از این نسبت به ما نشان می‌دهد که کدام شرکت عملکرد بهتری دارد و می‌تواند حقوق صاحبان سهام خود را افزایش دهد. این نکته را نیز باید موردنظر قرار داد که ارزش دفتری همواره نشاندهنده ارزش واقعی شرکت نیست خصوصا در مورد شرکت‌هایی که دارایی‌های نامحسوس بسیاری دارند.
هنگامی که سود به ازای هر سهم یا EPS مقداری منفی باشد یا طی چند سال تغییرات زیادی پیدا کند (به‌طور غیر معمول بزرگ یا کوچک شود) ارزش دفتری هر سهم که در اغلب موارد مثبت است و چندان هم تغییر نمی‌کند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و این نسبت راهنمای خوبی در تبیین وضعیت شرکت می‌شود.
در اقتصادهای تورمی، معمولا نسبت P/ B در طی زمان، در صورتی که تجدید ارزیابی دارایی‌ها اتفاق نیفتد، رشد می‌کند؛ به این دلیل که شتاب رشد قیمت سهام، از شتاب رشد خالص ارزش دارایی‌های شرکت به بهای تمام‌شده بیشتر می‌شود. به این خاطر P/ B در بازارهای تورمی یک مقیاس بسیار محافظه‌کارانه برای ارزش‌گذاری سهام محسوب می‌شود و معمولا سهام دارای P/ B حدود یک واحد، از منظر تحلیلی ارزنده و جذاب توصیف می‌شوند.