به گزارش «دنیای بورس»»، وزارت اقتصاد با انتشار بیانه ای مهم اعلام کرد: شایعه توقف صندوق دارا دوم پالایش نفت قویا تکذیب می شود و عرضه بلوکی سهام شرکت های پالایشی یا آزادسازی فروش سهام عدالت هیچ ارتباطاتی با عرضه صندوق های دارا دوم و سوم ندارد و دولت ملزم است طبق ابلاغ قانون ، سهام متعلق به دولت را در قالب صندوق های دوم و سوم پذیره نویسی عمومی کند. در همین حال معاون وزیر نفت در گفتگو با شبکه خبر تاکید کرد: ما آمادگی داریم که پالایشگاهها را به صورت ETF عرضه کنیم. پیش تر هم شرکت پخش و پالایش هم تاکید کرده بود که برای عرضه ETF ها آمادگی کامل دارد. وزیر اقتصاد در عصر امروز با بیان اینکه زیرساخت ها از سوی پالایشی ها فراهم نبوده و به همین خاطر صندوق‌ها عرضه نمیشوند، تلویحا به عرضه های بلوکی اشاره کرده بود.
براساس این گزارش، خبر شبانگاهی شبکه سوم سیما از قول علیرضا صالح رئیس سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرد پذیره نویسی دومین صندوق ETF دولتی موسوم به دارا دوم و شامل 15 درصد از سهام پالایشگاه های اصفهان ، بندرعباس، تبریز و تهران با سقف خرید پنج میلیون تومان از اوایل شهریور انجام می شود اما حسن علایی معاون صالح و سپس سازمان خصوصی سازی ، اقدام به تکذیب خبر صدا و سیما و عدم موافقت وزارت نفت با تشکیل دومین صندوق دولتی و برنامه عرضه بلوکی سهام این 4 پالایشگاه کردند.
در همین رابطه دیروز به طور مفصل خواندید:
- بیانیه جدید درباره صندوق ETF پالایشی ها
- تحلیل بورس امروز | اثر یک خبر
- سه واکنش به یک خبر | صندوق ETF پالایشی‌ها می آید؟
واکنش بورس به لغو دومین عرضه بزرگ بررسی شد
دنیای اقتصاد هم در مطلبی نوشت: ۱۰۰ روز از نخستین واگذاری باقیمانده سهام دولت در بازار سهام در قالب صندوق‌های قابل معامله می‌گذرد و از همان زمان مباحث مربوط به صندوق دوم و سوم که قرار بود گرو‌ه‌های پالایش، فلزات و خودرو را در بر بگیرد، داغ بود. در این بازه زمانی اما چندین بار شاهد تایید، تعویق و حتی تکذیب عرضه صندوق دوم تحت عنوان دارا دوم بودیم. شنیده‌های ضد و نقیضی که شوکی جدی به قیمت سهام پالایشی و در نهایت کل بازار سهام وارد می‌کرد. در یک نمونه مخالفت با این نوع واگذاری‌ها، باقیمانده سهام دولتی به عنوان حق جاماندگان سهام عدالت اعلام شد.
اما سرانجام روز گذشته سازمان خصوصی‌سازی رسما اعلام کرد صندوق دومی در کار نخواهد بود. در این راستا دولت تصمیم گرفت باقیمانده سهام پالایشی خود را به‌صورت بلوکی عرضه کند. این تصمیم جدید ناگهانی اما شوکی جدی به کل بازار سهام تحمیل کرد و گفته میشود یکی از دلایلی بود که سبب شد قیمت ۸۳ درصد از سهام فعال روز دوشنبه در محدوده منفی نوسان کند.
پس از گذشت ۱۰۰ روز از عرضه باقیمانده سهام دولت در بانک‌ها و شرکت‌های بیمه‌ای و انتظار صاحبان نقدینگی برای واگذاری دو صندوق دیگر در شرکت‌های پالایشی، فلزی و خودرویی، روز گذشته آب پاکی روی دست سهامداران ریخته شد و سازمان خصوصی‌سازی با تکذیب تمام گفته‌های قبلی وزارت اقتصاد و دیگر نهادهای مرتبط اعلام کرد صندوق دومی در کار نیست.
این سیاست‌های یک بام و دو هوا در سه ماه و نیم گذشته اما سرمایه‌های خرد صاحبان نقدینگی را که به امید جا نماندن از تورم راهی تالار شیشه‌ای شده‌اند، تحت‌تاثیر قرار داده است. جایی که با هر خبر و شایعه‌ای نوسانی جدی به سهام پالایشی و در مجموع کلیت بازار سهام تحمیل می‌شد. سیاست‌هایی که به نظر می‌رسد ماحصل اختلاف و البته عدم‌هماهنگی وزارتخانه و سازمان‌های مرتبط با واگذاری باقیمانده سهام دولت در بورس است و از این آب گل‌آلود اما نوسان‌گیرانی نیز ماهی‌گیری می‌کنند.
استارت واگذاری سهام دولتی: بحث عرضه سهام دولتی از اواخر سال گذشته مطرح شد و با پیگیری‌های صورت‌گرفته در سال ۹۹ به اوج خود رسید. شورای بورس در جلسه یازدهم فروردین، بر اساس قانون بودجه سال ۹۹ و همچنین به استناد اصل ۴۴، ساز‌و‌کار اجرایی واگذاری باقیمانده سهام دولتی شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه را تصویب کرد که بر همین اساس وزیر امور اقتصادی و دارایی شانزدهم فروردین امسال طرحی را به این منظور به معاون اول رئیس‌جمهوری تقدیم کرد.
دیری نگذشت که این مصوبه نیز به تایید هیات وزیران رسید. به این ترتیب سرانجام وزارت امور اقتصادی و دارایی در روز هفتم اردیبهشت برای واگذاری نخستین دوره از این سهام در قالب صندوق سرمایهگذاری قابل معامله ETF در بازار سهام، فراخوان رسمی داد. بر این اساس اولین دوره از پذیره‌نویسی سهام بزرگ از تاریخ ۱۴ تا ۳۱ اردیبهشت و با خرید واحدهای سرمایهگذاری صندوق سرمایهگذاری قابل معامله (ETF) «واسطه‌گری مالی یکم» آغاز شد.
البته به دلیل استقبال بالای عموم مردم در خرید واحدهای مزبور، این پذیره‌نویسی یک روز دیگر تمدید شد و تا پایان روز اول خردادماه سال ۹۹ ادامه یافت. به این ترتیب سهام باقیمانده پنج شرکت دولتی در بورس شامل بانک ملت، بانک تجارت، بانک صادرات، بیمه البرز و بیمه اتکایی امین در قالب یک صندوق سرمایهگذاری واسطه مالی یکم عرضه شد که ارزش آن به نرخ روز بیش از ۱۶ هزار میلیارد تومان بود.
پس از استقبال نه چندان جالب سرمایه‌گذاران از دارایکم، صحبت از عرضه دو صندوق دیگر ETF بود. واگذاری‌هایی که این‌بار قرار بود گرو‌ه‌های پالایشی، فولادی و خودرویی را در برگیرد. اما پرحاشیه دنبال شد و هر از گاهی اخباری درخصوص زمان عرضه و بعضا نیز مخالفت‌هایی درخصوص واگذاری این صندوق‌های جدید به گوش می‌رسید. اخباری ضد و نقیض که شوکی جدی به قیمت سهام پالایشی و در نهایت کل بازار سهام وارد می‌کرد.
سهام عدالت یا ETF؟: در مهم‌ترین اخبار اثرگذار، ۲۰ تیرماه بود که مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس با انتقاد از واگذاری باقیمانده سهام دولتی در قالب صندوق‌های سرمایهگذاری قابل معامله (ETF) اعلام کرد: «دولت نباید منابع بازگشتی سهام عدالت را بفروشد. این منابع مربوط به سهام عدالت است و طرح مجلس این است که منابع به جاماندگان واگذار شود و نباید تحت عنوان صندوق یکم یا صندوق‌های دوم و سوم فروخته شوند.»
اظهارات این نماینده مجلس بلافاصله واکنش مدیر روابط عمومی سازمان بورس را در پی داشت. یاسر فلاح در صفحه شخصی خود نوشت: «طبق بودجه سال ۹۹ دولت موظف است باقیمانده سهام خود در شرکت‌ها و بنگاه‌های دولتی را در قالب صندوق‌های قابل معامله در بورس عرضه کند. این روال طبق یک برنامه زمان‌بندی‌شده انجام خواهد شد.»
به دنبال صحبت سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس، علیرضا صالح، رئیس سازمان خصوصی‌سازی نیز در واکنش به حاشیه‌های ایجاد شده در این زمینه به «ایرنا» گفت: «قانونی در کشور به‌عنوان قانون بودجه وجود دارد که طبق آن قانون در حال اقدام برای عرضه صندوق‌های دولتی هستیم و نمی‌توان اقدامی جز آن را در دستور کار قرار داد.»
حسن قالیباف‌اصل، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز در این زمان اعلام کرد: «تصمیمی مبنی بر توقف ETFها گرفته نشده است. ETFها همچنان برقرار هستند و وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس سازمان خصوصی‌سازی صحبتی از لغو شدن ETFها نکردند. حتی رئیس سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرد ETFها همچنان برقرار است.»
یک هفته بعد اما وزارت اقتصاد اعلام کرد: عرضه صندوق ETF پالایشی‌ها به یک تا دو ماه آینده موکول شد. این مهم اما سبب شد میانگین قیمت سهام پالایشی بورس تهران با سقوط ۴ درصدی مواجه شود و به موازات آن شاخص کل بورس تهران نیز شاهد افت ۸/ ۱ درصدی باشد.
پالایشی‌ها؛ ETF یا بلوکی؟: میانه مردادماه بار دیگر شوکی از نوع دارادوم به بازار سهام وارد شد. سازمان خصوصی‌سازی از واگذاری بلوکی سهام شرکت‌های پالایش نفت بندرعباس، تهران و اصفهان رونمایی کرد و مهر تاییدی بر احتمال لغو عرضه دارادوم و داراسوم پس از فشار مجلسی‌ها زد. موضوعی که بار دیگر واکنش سهام پالایشی را به دنبال داشت.
«دارا دوم» منتفی شد: دیروز آب پاکی روی دست سهامداران ریخته شد و معاون سازمان خصوصی‌سازی در یک اقدام عجیب و شگفت‌انگیز، همه خبرهای گذشته را که قبلا سازمان خصوصی‌سازی و وزارت اقتصاد اعلام کرده بودند؛ تکذیب کرد و گفت صندوق دومی در کار نیست؛ دولت می‌خواهد باقیمانده سهام پالایشی خود را به‌صورت بلوکی عرضه کند.
نگاهی به نوسان قیمت سهام شرکت پالایش نفت اصفهان به‌عنوان لیدر اصلی پالایشی‌ها در چند ماه اخیر دامنه اثرگذاری اخبار مربوط به ETFها بر سهام این گروه را به وضوح نشان می‌دهد. جایی که به سبب تایید و تکذیب چندباره مسوولان نهادهای مختلف دولتی از صف خرید به صف فروش و بالعکس کشانده شد. سیاست‌های یک بام و دو هوایی که تنها سرمایه خرد مردم را تحت‌تاثیر قرار داده و نوسانات پرمقدار سهام را به دنبال داشته است.
بدگمانی برخی فعالان بازار: رشد بیش از ۴۰۰ درصدی قیمت سهام دولتی از ابتدای اردیبهشت ماه تاکنون و در نهایت منتفی شدن عرضه سهام پالایشی در قالب صندوق دوم اما بدگمانی فعالان بازار سهام را نیز به دنبال داشت. سرمایه‌گذارانی که معتقدند مطرح کردن عرضه دارادوم تنها راهکاری برای بالا بردن قیمت سهام پالایشی بود و از ابتدا نیز دولت تصمیمی برای انجام این واگذاری‌ها نداشت.
مسوولیت توقف دارا دوم را هیچ‌کس گردن نگرفت
در مطلب دیگری از دنیای اقتصاد آمده است، انتشار اخبار ضد و نقیض سازمان خصوصی‌سازی، در معاملات روز دوشنبه، معامله‌گران بازار سرمایه را غافلگیر کرد. بر اساس اعلام قبلی این سازمان، قرار بود سهام دولت در چهار پالایشگاه از جمله پالایش نفت تهران، تبریز، بندرعباس و اصفهان در قالب دومین صندوق سرمایهگذاری قابل‌معامله (ETF) در نخستین روزهای شهریور ماه عرضه شود. اما اظهارنظرهای متعدد مقامات مسوول از تایید تا تکذیب زمان و چگونگی این عرضه فضای معاملاتی را وارد ابهام تازه‌ای کرد.
ناآگاهی سازمان خصوصی‌سازی به مکانیسم‌های معاملاتی بازار سهام در روز گذشته کار دست سهامداران داد. برخی کارشناسان معتقدند تصمیمات و اظهارنظرهای خلق‌الساعه این سازمان و کم توجهی به پیامد‌های آن موجب تشدید نوسان در گروه پالایشی‌ها شده است.
در روزهای اخیر از تاییدیه‌های تلویزیونی تا انتشار تکذیبیه های نهادهای مختلف تاثیر بسزایی در جریان معاملات بازار سرمایه داشت. داد و ستد‌های دیروز نشان داد فراز و فرود‌های ناشی از این نوع تصمیم‌گیری موجب از دست رفتن سرمایه قابل‌توجه سهامداران میشود. وزیر اقتصاد نیز، روز گذشته عرضه دارا دوم در شهریور‌ماه را تکذیب کرد.
در این رابطه عباس معمارنژاد معاون وزیر اقتصاد می‌گوید مسوول عرضه صندوق ETF دارا یکم در بازار سهام بوده است و بسترسازی‌های مربوط به صندوق ETF دارا دوم (پالایشگاهی‌ها) بر عهده وزارت نفت است. به هر روی وزارت اقتصاد، سازمان خصوصی‌سازی و وزارت نفت باید بستر لازم را برای عرضه دومین صندوق ETF (دارا دوم) فراهم کنند. اخبار درخصوص دارا دوم اما به همین‌جا ختم نشد.
سازمان خصوصی‌سازی در یک واکنش تازه، وزارت نفت را متهم به همراهی نکردن در جریان واگذاری سهام پالایشگاهها می‌کند و معتقد است این نهاد در روند واگذاری ۴ شرکت اخلال ایجاد کرده است. در نقطه مقابل نیز وزارت نفت در این زمینه خود را تابع تصمیمات وزارت امور اقتصادی و دارایی می‌داند.
پیگیری‌ها از وزارت نفت نشان می‌دهد اقدامات لازم برای عرضه پالایشی‌ها به‌طور کامل توسط این نهاد طی چند روز گذشته انجام شده بود و فقط چگونگی عرضه در ابهام قرار داشت. در آخرین اطلاعیه این وزارتخانه با اشاره به صحبت‌های فرهاد دژپسند سکاندار وزارت اقتصاد آمده است واگذاری سهام پالایشگاهها به‌صورت بلوکی در دستور کار قرار گرفته، بنابراین با توجه به انتخاب روش عرضه بلوکی، دیگر لزومی به تشکیل صندوق ETF نیست. به هرحال در صورت تغییر مجدد این نظر و تصمیم برای تشکیل صندوق ETF، وزارت نفت آماده هرگونه همکاری است.
در همین حال، برخی از صاحب‌‌نظران بازار سرمایه می‌گویند در چنین شرایطی نهاد ناظر می‌تواند برای رفع هرگونه ابهام در فضای معاملاتی به ابطال معاملات اقدام کند. اما در نقطه مقابل دیگر کارشناسان معتقدند به دلیل اینکه برخی از سهامداران با فروش سهام پالایشی‌ها اقدام به خرید سهام شرکتی دیگر در بازار کرده‌اند، در نتیجه ابطال معاملات پالایشگاهها می‌تواند به ابطال کلیت معاملات در بازار سهام منجر شود.
به اعتقاد تحلیلگران تداوم این روند بازی باخت- باخت را در پی خواهد داشت و یقینا فرصتهای تامین مالی در فضای شفاف اقتصادی ( بازار سهام) برای دولت از بین خواهد رفت.به هر حال، با توجه به اینکه از چند ماه گذشته سازمان خصوصی‌سازی تکذیبیه‌های متعددی را منتشر کرده و به نوعی از تداوم عرضه به خصوص دارا دوم و دارا سوم حمایت تمام‌عیار داشته است، گفته میشود دستورالعمل‌های اینچنینی می‌تواند نشان‌دهنده وجود زمزمه اختلافات از چند ماه گذشته در این سازمان باشد.
در عین حال، تشکیل چندباره صف فروش و خرید در معاملات دیروز موجب تلاطم در بازار شد و شائبه اینکه عده‌ای با خبر به عرضه پالایشی‌ها و عده‌ای بی‌خبر به خرید سهام این شرکت‌ها اقدام کردند نیز در ساعت‌های پایانی معاملات بین اهالی بازار سرمایه داغ شد.
فارغ از نوع اطلاع‌رسانی در این زمینه که در جای خود بحث‌برانگیز است اما گمانه‌زنی‌هایی درخصوص احتمال خروج پول سهامداران با تداوم چنین سیاست‌هایی در دولت همچنان به گوش می‌رسد. اوراق قرضه‌های دولتی و اوراقی که احتمالا در آینده منتشر خواهد شد، از این اتفاقات و چنین تصمیم‌گیری‌هایی بی‌تاثیر نخواهند بود.
معاملاتی که منصفانه نبود: محسن عباسی کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: اعتماد و سرمایه اجتماعی که دولت در بورس طی چند وقت اخیر به‌دست آورد موجب افزایش جریان نقدینگی به این بازار شد اما اتفاق روز گذشته تا حدودی این اعتماد را از بین برد.به گفته او سهامداران انتظار چنین رفتار غیرحرفه‌ای را از وزارت اقتصاد، وزارت نفت، شرکت ملی پالایش و پخش و سازمان خصوصی‌سازی نداشتند. اظهارنظرهای متناقض و ناهماهنگ این ۴ نهاد نه‌تنها روند حرکتی پالایشی‌ها بلکه کلیت صنایع و شرکت‌های بازار سهام را تحت‌تاثیر قرار داد.
در صورتی که موضع‌گیری شفاف در این‌خصوص اعلام نشود یقینا اعتماد عمومی در بازار سرمایه از بین خواهد رفت. از سویی تداوم رفتار‌‌های اینچنینی نه‌تنها دارا دوم بلکه دارا سوم را هم تحت‌تاثیر قرار خواهد داد. با این حال، کاهش اعتماد مردم بهETFها و دیگر فرصتهای تامین مالی دولت در بازار سرمایه و به‌طور کلی بدنه اقتصاد کلان با این اتفاق دور از ذهن نیست.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: در صورتی که پول از بازار سرمایه خارج شود سریعا تبعات آن در سایر بازار‌‌ها از جمله ارز و مسکن نمایان میشود. دولت طی ۳ تا ۴ ماه اخیر کسری بودجه را از طریق بورس به‌خوبی پوشش داد اما با چنین رفتاری در فروش اوراق سلف نفتی و سایر ETFها با مشکل رو‌به‌رو میشود. این در حالی است که فشار فروش در صندوق دارا یکم نیز احتمالا تشدید شود.
او افزود: معاملات دیروز به هیچ‌عنوان منصفانه نبود و این نوع اطلاع‌رسانی می‌تواند زمینه‌ساز تصیمات جدی از سوی سرمایه‌گذاران شود.عباسی ورود مجلس به این موضوع را ضروری دانست و تاکید کرد: کد‌هایی که اقدام به عرضه کردند نیز باید مورد تحقیق و تفحص قرار بگیرند زیرا این رانت احتمالا از قبل وجود داشته و حقوق سرمایه‌گذاران پایمال شده است.
سازمان بورس شفاف‌سازی کند
در مطلب دیگری آمده است: خبر لغو عرضه دارا دوم و پاسکاری این موضوع بین دو وزارتخانه نفت و اقتصاد شوک بزرگی برای سهامداران بود. این دو وزارتخانه در حالی زیر بار دلایل لغو عرضه پرحاشیه دارایکم نمی‌روند که پیکان انتقاد سهامداران، سازمان بورس را نشانه گرفته است.
از ابتدای سال جاری تاکنون بارها دولت به شیوه‌های مختلف حمایت همه‌جانبه خود را از ورود عموم مردم به بازار سرمایه اعلام کرده ولی اتفاق دیروز اما و اگرهای فراوانی در مورد ادامه حضور صاحبان نقدینگی به وجود آورده، نه از آن جهت که این معامله مورد توجه همه سهامداران باشد بلکه از این جهت که چنین اتفاقاتی آیا دوباره تکرار خواهد شد؟ سازمان بورس در این خصوص چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد؟ آیا این دست اتفاقات می‌تواند موجبات بی‌اعتمادی سهامداران و خروج نقدینگی از بورس را فراهم کند؟
طبق ماده ۲ قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذرماه ۱۳۸۴ مجلس،حفاظت از منافع سهامداران خرد جزو وظایف ذاتی و غیرقابل انکار سازمان بورس و اوراق بهادار است. بنابراین سازمان بورس به‌عنوان متولی و ناظر بر هر گونه عرضه‌ای می‌تواند از تکرار چنین اتفاقاتی جلوگیری کند تا اعتمادی که عموم مردم به این بازار دارند سلب نشود.
از سوی دیگر عده‌ای از فعالان بازار بر این باورند که این خبر صرفا یک شوک مقطعی است و علت ریزش شاخص و شوک بازار خبر لغو عرضه دارا دوم نبوده است.
منشأ ریزش چیز دیگری است/ حمید میرمعینی | کارشناس بازارسرمایه: بازار از آخرین ساعات روز یکشنبه اصلاح قیمت‌ها را آغاز کرد در حالی که هنوز خبری از لغو عرضه دارا دوم نبود بنابراین منشأ ریزش بازار، به خبر روز گذشته ربطی نداشت زیرا کل بازار با ریزش مواجه شد. اگرچه یکی از عوامل اصلی اصلاح قیمت‌ها به مشکلاتی که در عرضه ETFها به وجود آمد بر‌می‌گردد اما مدت‌هاست در مورد غیرواقعی بودن رشد برخی سهام هشدارهایی داده می‌شد و پیش‌بینی‌ها نیز حاکی از آن بود که از اواخر تابستان بازار به سمت متعادل شدن قیمت‌ها پیش برود.
واقعیت این است که نباید به این اتفاق نگاه بدبینانه‌ای داشته باشیم. اگرچه این رخداد با سیاست‌های دولت مبنی بر حمایت از بازار سرمایه و تبلیغاتی که در مورد آن انجام داد، مغایرت دارد اما در مجموع اتفاق خاصی نیفتاده و حتی با وجود عرضه آن نیز تغییراتی در روند بهبود عملکرد شرکت‌های پالایشی به وجود نمی‌آمد.
با توجه به تبلیغاتی که دولت درباره عرضه ETF انجام می‌داد ممکن است بعد از این اتفاق؛ بسیاری از سرمایه‌گذاران سرخورده شوند اما باید بدانند که رشد قیمت‌ها دور از واقعیت بوده و در روند افزایش قیمت‌ها باید اصلاحاتی انجام می‌شد. قیمت‌های فعلی از ارزش واقعی بسیاری از شرکت‌ها دور است و با هیچ منطقی همخوانی ندارد. روند کاهشی قیمت دلار از این به بعد شاخص بورس را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به نظر می‌رسد قیمت دلار بیش از این هم کاهش یابد و با توجه به این اتفاق قطعا جلوی رشد فزاینده قیمت‌ها در بازار سرمایه گرفته میشود.
بی‌اعتمادی به بازار/ محمد نوربخش | کارشناس بازار سرمایه: خبر لغو عرضه دارا دوم حواشی‌ای به دنبال داشته است. اگرچه کمتر کسی فکرش را می‌کرد با وجود تبلیغات گسترده عرضه ETF به مشکل بخورد اما در کمال ناباوری و بدون اطلاع‌رسانی در بین سهامداران بازار سرمایه این اتفاق افتاد. خبر لغو عرضه دارا دوم برای بورس خبر خوبی نیست. به نظر می‌رسد تعدیلات مجددی صورت گیرد به این معنی که احتمال دارد خبر لغو عرضه صندوق دارا دوم در چند روز آینده بار دیگر تکذیب شود.
لغو صندوق دارا دوم سبب بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به دولت و بازار سرمایه شده و باعث ایجاد جو منفی و افت قیمت سهام پالایشی‌ها و ریزش شاخص کل خواهد شد. بر اساس اعلام قبلی سازمان خصوصی‌سازی قرار بود سهام دولت در چهار پالایشگاه در قالب دومین صندوق سرمایهگذاری قابل معامله ETF عرضه شود اما با توجه به همکاری‌نکردن وزارت نفت در تاسیس صندوق مذکور، عرضه این صندوق لغو شد.
خبر ناخوشایند برای بورس/ مرتضی احمدی | کارشناس بازار سرمایه: به نظر می‌رسد خبر لغو دارا دوم تکذیب شود و این امر محقق نشود زیرا بلوک پالایشگاهها خریدار ندارد و در صورت لغو دارا دوم، پالایشگاهها مجدد در صندوق دارا سوم یا از طریق صندوق‌های ETF دیگر به بازار بازمی‌گردند. پالایشگاهها قبل‌تر بازده مناسبی نداشتند و دولت با حمایت از این صنایع این شرکت‌ها را در صندوق دارا دوم عرضه کرد. قطعی شدن خبر لغو دارا دوم می‌تواند اتفاق زیان‌باری برای سهام پالایشگاهها و بورس باشد و باعث میشود مردم نسبت به دولت و بازار بی‌اعتماد شوند و در بلندمدت به خروج پول منجر خواهد شد.
با توجه به رشد بازار از ابتدای امسال، بورس بهترین فضای سرمایهگذاری در کشور محسوب میشود و ازطرفی به دلیل بازده نامناسب شرکت‌های پالایشی، برای بلوک شرکت‌های پالایشی مشتری وجود ندارد و در بلندمدت سبب افت شدید قیمت سهام این شرکت‌ها شده و شاخص را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.
سهامداران در انتظار شفاف‌سازی/ سعید جعفری | فعال بازار سرمایه: دولت فکر می‌کرد عرضه سهام شرکت‌های پالایشگاهی در صندوق دارا دوم به تجدید ارزیابی این شرکت‌ها منجر خواهد شد. با منتفی شدن عرضه شرکت‌های پالایشی در دارا دوم تجدید ارزیابی این شرکت‌ها نیز منتفی میشود زیرا محرک اصلی رشد پالایشی‌ها در سه ماه اخیر گمانه‌زنی‌ها از تجدید ارزیابی دارایی‌های این شرکت‌ها بود.
این امر کمی نگران‌کننده است. مهم‌تر از آن رشد چند ماهه بورس تحت حمایت دولت بوده و منتفی شدن عرضه ETF دارا دوم به سهامدار این دید را می‌دهد که نیاز دولت به بازار برطرف شده و دست به چنین اقدامی زده است. انتظار می‌رود وزرات اقتصاد، وزارت نفت و سازمان بورس در این مورد شفاف‌سازی کنند که در صورت لغو دارا دوم تجدید ارزیابی شرکت‌های پالایشی انجام میشود یا خیر، تا اندکی از نگرانی‌های مردم در این خصوص کاسته شود.
گمانه‌زنی‌هایی وجود داشت که در صورت فروش ETF دارا دوم دولت با شرکت‌های پالایشگاهی در مورد خوراک شرکت‌ها و تعدیل قیمت فروش آنها، که به افزایش سودآوری شرکت‌ها منجر میشود، همکاری کند.
لغو دارا دوم باعث نااطمینانی مردم به بورس و دولت شده و ریسک بازار سهام را افزایش می‌دهد و به دنبال آن افت شدید قیمت سهام پالایشگاهی‌ها را شاهد خواهیم بود. وزارت نفت از دیرباز با صنایع پالایشگاهی سر ناسازگاری دارد؛ به‌عنوان مثال در سال 93 وزارت نفت به بهانه کیفی‌سازی شرکت‌ها قیمت محصولات این شرکت‌ها را کاهش داد که افت قیمت سهام این شرکت‌ها را به همراه داشت.
«دارا دوم» بورس را ترکاند
بعد از گذشت یک هفته از وعده دولتمردان برای گشایش اقتصادی، اما دیروز سهامداران با سرخپوش شدن بازار به دلیل منتفی شدن عرضه دارادوم ضررهای هنگفتی متحمل شدند. از ابتدای صبح که اخبار ضدونقیض از عرضه دارا دوم منتشر شد، کارشناسان بازار سرمایه به دولت هشدار دادند با چنین اقداماتی اعتماد عمومی به بورس را خدشه دار نکنند.
یکی از این افراد میثم بهرامی بود که نوشت: «دولت با منتفی کردن عرضه دارادوم به خودش خنجر زد. ببینم حالا چطوری می‌تونن سهام سایر شرکت‌های دولتی رو در بورس بفروشن و کسری بودجه رو جبران کنن. روی داراسوم هم دیگه نباید حساب کنن. اعتماد مردم رسما از دست رفت.»
خاطره وطن خواه، روزنامه نگار اقتصادی نیز در صفحه شخصی خود در توییتر با بیان اینکه «معلوم نیست در دولت چه خبر است، انگار همه وزرا در تلاش هستند که در تلاش نباشند» به ریزش دیروز بازار سرمایه واکنش نشان داد.
ناهید صباحی هم که از کاربران فعال توییتر است نوشت: «خدا رو شکر که مدیران از هیچ تلاشی برای سلب اعتماد مردم دریغ نمی‌کنن.»
میترا فرخ‌پور نیز به خبر منتفی شدن عرضه دارادوم این‌گونه واکنش نشان داد: «یک دلیل اینکه هیچ‌وقت از سهام پالایشگاهی خوشم نیومد این بود که دوسر شیرفلکه دست وزارت نفت است.»
کاربری با نام ریحانه ایرانیان هم به خدشه‌دار شدن اعتماد عمومی به بازار سرمایه اشاره کرد و نوشت: «شبندر و پالایشی‌ها بعد خوابیدن هیجان‌ها به رشدشون ادامه میدن اما بزرگ‌ترین ضربه‌ای که لغو دارادوم به بورس می‌زنه، افزایش بی‌اعتمادی مردم و خداحافظی با این روند خوب ورود پول به بازار هست.»
کاربر دیگری با توییتی تاکید کرد: «دولت جاى اشتباهى داره شیطنت می‌کنه. اعتماد از دست بره، واسه کسرى بودجه تون چه می‌کنید؟ به فروش نفت دل خوش کردید؟ خواهیم دید.»
یکی دیگر از کاربران در فضای مجازی به زبان طنز به ریزش دیروز بازار واکنش نشان داد. او گریزی به انفجار بیروت زد و گفت: «کاری که امروز دارادوم با بورس کرد، نیترات آمونیوم با بیروت نکرد!»
کاربرانی هم بودند که خواستند به یکدیگر دلگرمی دهند. مثلا یکی از آنان نوشت: «همیشه توى اصلاح‌هاى بازار گفته‌ام بازم می‌گم، نگران نباشید، تنها نیستید پس شاد باشید.»
چرا پالایشی‌ها را می‌ریزید تو فلزاتی‌ها؟: اخبار ضدونقیض درباره عرضه دارادوم باعث شد بخش زیادی از سهامداران هیجانی رفتار کنند و به فروش سهام شرکت‌های پالایشی بپردازند. این رفتار از نظر فعالان فضای مجازی دور نماند.
هادی فقیهی محمدی یکی از کاربرانی بود که در این باره نوشت: «چرا پالایشی‌ها را می‌ریزید تو فلزاتی‌ها؟» کاربری با نام «فرزاد» در پاسخ به او گفت: «از افرادی که با این تحلیل که چون پالایشی‌ها در ETF دولت قرار داره پس باید بخریم‌شون میرن تو صف خرید، چه انتظاری داری؟!»
یکی دیگر از کاربران نیز با چند ایموجی خنده نوشت: «چرا کل بازارو ریختن تو پالایشی‌ها.» «آرش» در پاسخ برایش نوشت: «می‌خوان معجون بزنن.»
سروش خسروی | روزنامه‌نگار در حوزه اقتصاد: آیا کسی مسوولیت این اقدام سازمان خصوصی‌سازی را می‌پذیرد؟ بازی با افکار عمومی سرمایه‌گذاران؟ تا کی قراره با این بازی‌های رسانه‌ای به اعتماد عمومی لطمه وارد بشه؟ لااقل سازمان بورس به‌عنوان نهاد ناظر معاملات امروز(دیروز) سهام پالایشگاهها را باطل کند.
رضا خانکی| فعال بازار سرمایه: دولت همیشه طرف بدی برای معامله بوده و هست. توی دولت هم همیشه وزارت نفت اون بچه سرتق و شر و بازی خراب کنه. تجربه بهم ثابت کرده بدتر از وزارت نفت نداریم. از نرخ خوراک بگیر، فرمول کارمزد پالایشگاهها و...