به گزارش «دنیای بورس»، همایون دارابی در خصوص تعطیلی بازار گواهی سپرده سکه طلا در بورس کالا به ایبنا گفت: اگر این معاملات را تعطیل کنیم مردم سرمایه ها را به بازار فیزیکی سکه طلا راهی خواهند کرد و این هجوم سرمایه ها به بازار آزاد و غیرشفاف نه تنها برای اقتصاد مشکل ساز است بلکه خطرات متعدی نیز برای سرمایه گذاران به همراه دارد.
وی افزود: سرمایه گذاری در بازار فیزیکی سکه برای مردم امنیت و اطمینان خاطر لازم را ندارد چرا که امکان سرقت سرمایه و یا سکه های خریداری شده به دلیل مراجعه حضوری مردم به بازار و ریسک های مرتبط با حمل و نقل پول و سکه ها وجود دارد و حتی ممکن است سکه های خریداری شده تقلبی باشند. اما معاملات گواهی سپرده سکه بصورت غیرحضوری بوده و خزانه بانک ها مسئولیت نگهداری سکه های تحت تملک سرمایه گذاران را دارند. در نتیجه در این معاملات ریسک های ناشی از حمل و نقل و نگهداری فیزیکی سکه و یا تقلبی بودن وجود ندارد.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه تعطیلی بازارهای شفاف و مولد خواسته اصلی دلالان است، ادامه داد: در جریان تعطیلی معاملات قراردادهای آتی سکه نیز که با فشار دلالان اتفاق افتاد حتی پس از توقف این معاملات، روند رو به رشد قیمت سکه نقدی و نیز معاملات فردایی سکه در بازار آزاد همچنان ادامه پیدا کرد و با انتقال سرمایه ها از بازار آتی به بازار آزاد، حجم این معاملات غیرشفاف و غیررسمی به شدت افزایش یافت و رونق بیشتری گرفت. بر همین اساس قانون گذار نمی تواند در تصمیم گیری پیرامون تعطیلی این بازار چشم را روی تحولاتی که پس از توقف معاملات آتی سکه رخ داد، ببندد.
دارابی توقف معاملات قراردادهای آتی سکه را یک ضربه جدی به تنوع ابزارهای مالی و کارایی بازار دانست و تاکید کرد: توقف معاملات قراردادهای آتی سکه طلا دست معامله گران را برای پوشش ریسک معاملات و امکان اتخاذ استراتژی های متنوع کوتاه کرد و ضربه جدی به کارایی بازار وارد آورد و تعطیلی معاملات گواهی سپرده سکه نیز ضربه جدی دیگری را به معامله گران خواهد زد.
وی با بیان اینکه تعطیلی این معاملات به هیچ عنوان اقدامی کارشناسی و قابل قبولی نیست، عنوان کرد: تعطیلی این بازار همانند یک نقطه سیاه در مقابل شفافیت بازار و ترویج بازارهای دلالی و غیرشفاف است. این در حالی است که توسعه بازار گواهی سپرده کالایی حرکت به سمت معاملات و اقتصاد شفاف و غیرفیزیکی است. از این رو لازم است تنها محدودیت های موجود در خزانه های بانکی پذیرش سکه در بورس مرتفع شود و راهکار آن به هیچ وجه تعطیلی نیست.
کارشناس بازار سرمایه درخصوص مزیت معاملات کاغذی در بازار گواهی سپرده سکه توضیح داد: بازار گواهی سپرده سکه یکی از بهترین بازارها برای انتقال سکه و طلا به سمت معاملات غیرفیزیکی و مبتنی بر اوراق است. مزیت این نوع معاملات نیز در این است که بخشی از این دارایی های سپرده شده نزد خزانه بانک ها می تواند درنظام بانکی تجهیز شده و در ارایه تسهیلات درخواستی مالک گواهی سپرده سکه از شبکه بانکی به عنوان وثیقه قرار گرفته تا سرمایه ها از حالت راکد خارج شده و موجب خلق اعتبار و تزریق منابع به سمت بخش تولید شود.
دارابی فاصله قیمتی ایجاد شده در بازار گواهی سپرده سکه با قیمت های بازار آزاد را ناشی از محدودیت های موجود دانست و اضافه کرد: به دلیل اینکه خزانه بانک های عامل در بازار گواهی سپرده کالایی بورس کالا ظرفیت محدودی دارند با پر شدن ظرفیت های موجود شاهد رشد تقاضا و در نتیجه افزایش قیمت ناشی از بر هم خوردن توازن بین عرضه و تقاضا هستیم. ضمن اینکه گروهی از سرمایه گذاران تازه وارد به بازار سرمایه بدون آشنایی با بازار گواهی سپرده سکه وارد آن شده و اقدام به سرمایه گذاری کردند که همین عامل در رشد تقاضا و افزایش قیمت ها موثر بوده است.
وی ادامه داد: هجوم سرمایه ها به بورس طی چند ماه اخیر نیز موجب شده حتی قیمت واحدهای سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری به دلیل عدم آشنایی افراد به این ابزارهای مالی به بالاتر از خالص ارزش دارایی های آنها افزایش یابد که همین امر منجر به زیان سرمایه گذار می شود.
همین اتفاق در خصوص گواهی سپرده سکه طلا نیز افتاد. با لزوم جدی تر گرفتن مقوله آموزش برای سرمایه گذاران تازه وارد و رفع محدودیت ظرفیت خزانه ۴ بانک عامل در بازار گواهی سپرده سکه در بورس برای بهبود شرایط بازار لازم به نظر می رسد ظرفیت خزانه این چهار بانک افزایش یافته و بانک های جدید نیز به عنوان خزانه پذیرش شوند.
تبعات منفی برخورد دستوری بانک مرکزی با بازار گواهی سپرده سکه
علی لطفی، کارشناس بازار سرمایه درخصوص تبعات منفی برخورد دستوری بانک مرکزی با بازار گواهی سپرده سکه به فارس اعلام کرد: بازار قراردادهای آتی سکه طلا در بورس کالا شهریور 97 با اتهام پیشرو بودن در قیمت‌گذاری سکه طلا و ارائه سیگنال افزایشی به بازار با فشار بانک مرکزی متوقف و تعطیل شد که در آن زمان قیمت سکه در بازار حدود 4 میلیون تومان بوده است.
اکنون در ابتدای سال 99 و با گذشت حدود 1.5 سال قیمت سکه در بازار بیش از 7 میلیون تومان است. بنابراین توقف معاملات آتی سکه طلا نیز مانع رشد قیمت آن نشده و به نوعی پاک کردن صورت مساله بوده است.
بانک مرکزی در طرح پیش‌فروش سکه که از 17 بهمن سال 96 آغاز و تا 16 اردیبهشت سال 97 ادامه داشت با هدف کنترل و مدیریت بازار سکه و تخلیه حباب آن در مجموع 7.6 میلیون قطعه سکه با قیمت حداکثر 1.7 میلیون تومان پیش‌فروش کرد و بالغ بر 62 تن ذخایر طلا را در این قالب روانه بازار کرد که نه تنها تاثیری در کنترل قیمت سکه نداشت بلکه علاوه بر تضییع منابع بانک طی یک سال از زمان شروع طرح، قیمت سکه طلا حدودا 3 برابر شد.
در مورد اتحادیه طلا و جواهر نیز باید گفت در معاملات سنتی سکه در این صنف همواره مشکلاتی ناشی از کیفیت سکه طلا، اعتماد در معاملات و عدم وجود بازار رسمی برای معاملات وجود داشته که بازار گواهی سپرده سکه طلا این مشکلات را رفع کرده است و قاعدتا این بازار، رقیب جدی برای بازارهای سنتی تحت نظر اتحادیه است. چرا که با مزایایی همچون از بین بردن شکاف قیمتی خرید و فروش سکه‌ی طلا که در بازار سنتی مرسوم است و ضمانت اصالت سکه طلا و بانکی بودن آن بسیاری از مشکلات بازار سنتی را ندارد.
راه اندازی یک بازار متشکل برای طلا همچون بازار گواهی سپرده کالایی امری زمان بر و هزینه بر است چراکه باید بتواند اعتماد گروه‌های ذی نفع و فعالان بازار را جلب کند و می توان گفت ایجاد چنین بازارهایی به سهولت صورت نمی گیرد. بنابراین توقف تنها بازار رسمی معاملات سکه طلا که در مراحل ابتدایی ایجاد است و برای بالغ شدن نیاز به حمایت نهادهای ناظر و نیز مجموعه های ذی نفع دارد، تبعات متفاوتی برای بازارهای رقیب در پی خواهد داشت و آب رفته به جوی باز نمی‌گردد.
از آنجا که بازار گواهی سپرده کالایی سکه طلا بخشی از بازار سرمایه است با توقف دستوری نمادهای معاملاتی آن و به نوعی زیرسوال بردن بازار سرمایه، اعتبار بازار سرمایه خدشه دار شده و اعتماد سرمایه گذاران این بازار به تمامی ابزارهای موجود از بین میرود و تضعیف مقررات و زیرساخت های قانونی بازار سرمایه، نگرانی سرمایه گذاران در مورد توقف دستوری سایر ابزارها از جمله سهام، صندوق های سرمایه گذاری و ... را افزایش می‌دهد. این نگرانی در میان مدت ممکن است انگیزه باقی ماندن سرمایه‌ها در این بازار را کاهش دهد.
از طرفی گمان نمی‌رود با توقف این بازار و عدم انجام معاملات آن، روند قیمت سکه طلا که متاثر از نوسانات اونس جهانی، نرخ ارز و انتظارات تورمی است، تحت تاثیر قرار گیرد و این امر صرفا افراد را از انجام معاملات رسمی به سمت معاملات غیررسمی و زیرزمینی سوق می‌دهد که حتی با حجم ناچیزی از معاملات، نرخ های بالایی را در بازار منتشر می‌کنند.
ذی نفعان بسیاری وارد بازار گواهی سپرده سکه طلا شده اند و صندوق های کالایی با پشتوانه طلا بر روی این ابزار راه‌اندازی شده است. بالغ بر 15 هزار کد بورسی فعال در بازار گواهی سپرده کالایی و نیز هزاران سرمایه گذار در واحدهای صندوق های سرمایه‌گذاری پشتوانه طلا وجود دارند. با توقف بازار گواهی سپرده کالایی، زنجیروار ابزارهای معاملاتی مربوط به آن نیز متوقف و منحل می شوند. این امر نارضایتی و بی اعتمادی بسیاری از فعالان بازار سرمایه را در پی خواهد داشت.
در یک اقتصاد پویا هر چه رابطه فیزیکی میان سرمایه گذاران و طلا و ارز کمتر باشد و اصطلاحا افراد سکه و ارز در متکا ذخیره نکنند حفظ ارزش پول ملی ساده تر است. با توجه به تجربه معاملات گواهی تسهیلات مسکن و تفاوت دوره معامله این ابزار در بنگاه های معاملات ملکی و بورس، نتیجه گیری می شود که بورس تا چه حد به مردم برای معاملات بهتر مسکن کمک کرده است.
در شرایط حساس کنونی که رسانه های معاند و بیگانه همواره به دنبال موضوعی جهت دستاویز قراردادن آن در جهت تضعیف اعتماد عمومی به ساختار های اداری و تشکیلاتی کشور هستند این اقدام تبعات منفی رسانه ای شدیدی در عرصه اقتصادی و اجتماعی ایجاد خواهد کرد.