دنیای بورس: شاخص کل بورس تهران امروز با رشد بیش از 5 هزار واحدی به 422 هزار واحد رسید اما زیر فشار فروش دوام نیاورد و تا سطح 418هزار واحد عقب‌نشینی کرد. اما واقعا عدد شاخص در معاملات امروز کاملا در حاشیه بود آن‌چه اهمیت داشت ارزش معاملات کل بازار سهام کشور به 6800 میلیارد تومان رسید. نقدینگی در حال فوران در بورس تهران است. کم‌تر کسی در جامعه می‌بینیم که با بورس سر و کار نداشته باشد. این فضا را باید با چند سال قبل مقایسه کرد که یک نفر از هزار نفر نیز به سختی نام بورس را شنیده بود. بورس ره صد ساله را یک شبه طی کرده است ولی به نظر می‌رسد سیاست‌گذار اقتصادی همچنان در همان چند سال باقی مانده است و هیچ تحرکی که نشان از درک شرایط کنونی باشد واقعا در میان مدیران بورسی و اقتصاد کشور مشاهده نمی‌شود. واقعا اندازه این اتفاق به حدی بزرگ و قابل توجه است که دست روی دست گذاشتن سیاست‌گذاران واقعا برای ما قابل درک نیست.
قدرت سیل نقدینگی فراتر از تصور ماست
در اتفاقی که در تعطیلات نوروزی امسال در برخی از شهرها مانند شیراز رخ داده بود نکته جالب توجهی میان اظهارنظر سیل‌زدگان مشاهده شد. در نیمه نخست فروردین 98 تعداد زیادی از شهرهای کشور با سیل مواجه شدند و این موضوع به جان باختن شمار زیادی از هم‌وطنان ما منجر شد. اما این داستان سیل چه ربطی به وضعیت کنونی بازار سهام کشورمان دارد؟
یک نکته در میان افرادی که نظاره‌گر روان شدن سیلاب بودند دست پایین گرفتن قدرت آب روان یا همان سیل است. برای آن‌ها قابل تصور نبود که آب با ارتفاع 10 تا 20 سانتی‌متر چه قدرتی دارد و می‌تواند خودرو شما را با خود ببرد. داستان این روزهای بورس تهران نیز تا حدودی از توان درک همه خارج شده است. برخی البته توجه به این موارد اهمیتی ندارد اما آن‌هایی که درک نسبی از ساز و کار سهام و معاملات این بازار دارند متوجه رخدادها هستند. سیلی از نقدینگی به سمت بازار هجوم آورده بود که رشد قیمتی سهام را به دنبال داشت و تمامی تحلیل‌ها پیرامون ارزندگی را بی‌اعتبار می‌کرد. اما فضا از شرایطی که حجم نقدینگی در حد یک سیلاب نقدینگی کوچکی بود عبور کرده و در شرایط کنونی به نقدینگی خروشان تبدیل شده است. عطش صاحبان سرمایه کاملا مشخص است حال این عطش می‌تواند با حبابی شدن قیمت سهام و در ادامه ریزش سهام جبران شود یا این‌که این عطش می‌تواند با عرضه‌های سهام تازه‌وارد و سرعت عمل در تغییر قوانین به خوبی پاسخگو تامین مالی بنگاه‌های اقتصاد باشد. البته معمولا سناریو دوم یعنی فروکش منطقی عطش رخ نمی‌‌دهد و حدود چند ماه آینده اگر سناریو بی‌ثباتی اقتصادی را متصور نباشیم باید حسرت روزهایی که گذشت و از آن استفاده نکردیم را داشته باشیم.
چرا سناریو اصلاح شدید کم‌رنگ شده است؟
منطق بنیادی یا دلایل برای رشد قیمت سهام یک موضوع است که می‌تواند بر مسیر قیمتی سهام چه در کوتاه‌مدت یا بلندمدت اثرگذار باشد. اما منطق‌های خرید سهام تا جایی می‌تواند معتبر باشد که یک عامل بزرگتر مانند نقدینگی آن را برای مدتی کنار نزند. در شرایط کنونی نیز قدرت نقدینگی فراتر از آن‌چه است که بتوان تحلیل‌های منطقی را معتبر دانست. اما این موضوع با تئوری‌های اقتصادی هم‌خوانی ندارد و گرچه بورس تهران هیچ‌زمان این حجمی از نقدینگی را به خود ندیده بود (0.3 درصد از نقدینگی کشور در بازار سهام) اما به صورت سنتی چه در تجربه‌های جهانی و همچنین تجربه‌های داخلی نباید انتظار برای ادامه‌دار شدن وضعیت کنونی در طولانی‌مدت را داشت. البته اگر سناریو تورم سنگین را برای اقتصاد کشور متصور باشیم می‌توان گفت که معادلات ارزش‌گذاری سهام به صورت کلی تغییر می‌کند این‌جاست که مدیران اقتصادی کشور باید اندکی دانش خود را از بازار سهام و دلیل پیدایش بورس را بالاتر برده و از وضعیت کنونی استفاده حداکثری را داشته باشند تا پیشمانی احتمالی به حداقل میزان آن برسد.