عصرایران: " کلی رامسِی" همکار ارشد تحقیقاتی در مرکز مطالعات بینالمللی و امنیت، دانشگاه مریلند آمریکا که اخیرا در نطرسنجی تلفنی از 3 هزار شهروند داخل ایران همکاری داشته ارزیابی خود درباره نتایج این نطرسنجی را به نگارش درآورده است.
او نوشته است: پاییز امسال، به احتمال زیاد ما شاهد سیاست خارجی پرزیدنت ترامپ در خلال جبهههای مختلف هستیم. عقبنشینی سربازان آمریکایی از سوریه در منطقه انعکاس و بازتاب زیادی داشته و بازیگران منطقه دارند فرضیات خود را درباره سیاست منطقه ای ایالات متحده مورد ارزیابی و بازبینی قرار می دهند. بر این مبنا سیاست آمریکا در وارد کردن "فشار حداکثری بر ایران" نیز در لیست سوالهای زیاد قرار دارد و ابهامات فراوانی درباره اثربخشی این سیاست شکل گرفته است.
هنگامی که دولت ترامپ تصمیم به خروج از توافق هستهای ایران موسوم به "برنامه جامع اقدام مشترک" (برجام) گرفت و ایران را به شدت تحریم کرد، انتظار میرفت که مردم عادی ایران در واکنش به فشارهای اقتصادی به خیابانها بریزند و دولت خود را مجاب کنند تا به آمریکا امتیاز بدهد.
سه نظرسنجی جدید از مردم ایران توسط مرکز مطالعات بینالمللی و امنیت در دانشگاه مریلند (CISSM) نه تنها این فرضیه را رد میکند، بلکه نشان میدهد که تلاشهای ایالات متحده علیه ایران از آنچه ابتدا در نظر گرفته میشد، تأثیر متضادی بر جای گذاشته است.
مرکز مطالعات بینالمللی و امنیت در دانشگاه مریلند از سال 2014 به طور منظم از افكار عمومی ایران نطرسنجی کرده است. در ماههای مه، آگوست و اكتبر سال 2019 ما نظرسنجیهایی انجام دادیم كه نشان میدهد افکار عمومی ایران تحت تاثیرسیاست فشار حداکثری تغییر یافته است، اما نه تغییری که دلخواه مقامات واشنگتن است. این تحقیق از طریق مصاحبه تلفنی موسسه "ایران پُل" از مجموع 3 هزار پاسخ دهنده داخل ایران است که به طور تصادفی انتخاب شده بودند.
اگرچه تحریمها در طول 18 ماه گذشته به اقتصاد ایران آسیب رسانده است، اما ایرانیان احساس میکنند که میتوانند با تحریم زندگی کنند. درصد ایرانیانی که اقتصاد کشورشان را "بد" میدانند در ماه مه 2019 به 73٪ افزایش یافته بود، اما در ماه اکتبر همین سال (2019) به 68٪ کاهش یافت. ایرانیانی که میگویند اقتصاد "بدتر میشود" در آوریل 2018 با 64٪ در بالاترین سطح خود قرار داشتند. اما در اکتبر سال 2019 ، بیش از یک سال پس از خروج یکجانبه ترامپ از برجام ، این رقم 10 درصد کاهش یافته و به حدود 54 درصد رسیده است.
گرچه طبیعی است که انتظار داشته باشید فشار تحریمها باعث شود که ایرانیان نسبت به خطرات نظامی که دولتشان در پیش گرفته است، با احتیاط عمل کنند، اما اصلا اینطور نیست. در آگوست 2019 درمورد حوادث "مربوط به انفجار تانکرهای نفتی و توقیف کشتی نفتی بریتانیایی و تنشهای دریایی در خلیج فارس"، تنها 19٪ ایرانیان در پاسخ به سوال نظرسنجی گفتند: "ایران در درجه اول باید مراقب باشد که این حوادث تشدید نشوند و به درگیری بزرگتری تبدیل شوند." در عوض 77٪ معتقد بودند: "هرگاه شواهدی مبنی بر نقض آبهای ایران یا فضای هوایی ایران وجود داشته باشد ... ایران باید عاملان را مجازات کند تا در آینده چنین حوادثی کمتر شود." در مورد مثالی دیگر، حدود سه پنجم از مردم ایران از حضور نظامی (مستشاری) کشورشان در سوریه حمایت میکنند (61 درصد) در حالی که تنها 32 درصد با این حضور مخالفاند؛ این میزان حمایت هیچ تفاوتی با سال 2016 که هنوز ایالات متحده آمریکا در داخل برجام بود، نکرده است.
عکس آرشیوی/24 ژوئن 2019/ ترامپ در حال امضای قانون جدید تحریم های آمریکا علیه ایران/ آسوشیتدپرس
ما در مورد مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا سؤالات زیادی پرسیدیم. 7 نفر از هر 10 ایرانی چنین فکر میکنند که درس اصلی از برجام برای کشورشان این است که به قدرتهای جهانی (عضو گروه 1+5 نمیتوان اعتماد کرد " و بیش از 60 درصد مردم ایران هم اکنون معتقدند در واکنش به اقدام آمریکا در خروج از برجام، کشورشان هم باید از این توافق خارج شود.
اما این کل داستان نیست ، زیرا حتی اکنون، ایرانیها به طور کلی نسبت به امنیت هستهای بینالمللی دید مثبتی دارند. 74 درصد میگویند پیوستن ایران به پیمان "منع گسترش سلاحهای هستهای" (NPT) ایده خوبی بوده است، و اکثریت مردم ایران هدف از معاهده " ان پی تی" را ازبین بردن تمام سلاحهای هستهای در جهان میدانند.
اگر ایالات متحده موضع کنونی خود را تغییر داده و دوباره وارد برجام شود و تعهدات برجامی خود را عملی کند، اکثریت بسیار زیادی از ایرانیان آن را تصدیق میکنند. از ایرانیان در نطرسنجی پرسیده شد که اگر "آمریكا به برجام بازگردد، همه تحریمهای مربوط به برنامه هستهای ایران را برداشته و مایل به گفتگو با ایران در قالب کشورهای گروه 1+5 باشد" آیا موافق انجام چنین گفتگویی هستند؟ در پاسخ به این سوال 75 درصد از پرسش شوندگان گفتند در این صورت از برگزاری چنین مذاكراتی حمایت میكنند.
جای تعجب نیست که دیدگاههای ایرانیان درباره ایالات متحده در بدترین وضعیت خود در 13 سال گذشته قرار دارد و موافق ایده مذاکره با آمریکا نیست. اکنون 86 درصد از ایرانیان دیدگاه مثبتی نسبت به انجام مذاکره در شرایط کنونی ندارند، و در حالی که ایالات متحده مدعی است که تحریمهای این کشور مانع ارسال غذا و دارو به ایران نمیشود، اما 57 درصد از پرسش شوندگان میگویند دسترسی به اقلام دارویی سختتر از سال گذشته است ، و 70 درصد نیز معتقدند این سیاست عمدی ایالات متحده است.
آنچه نتایج 3 نظرسنجی اخیر نشان میدهد این است که ایرانیان ممکن است از دولت خود برای بازگشت به مذاکره حمایت کنند تا دوباره درباره توافق هستهای و حتی موضوعات فراتر از هستهای با آمریکا و دیگر قدرتهای جهانی مذاکره کند، اما این حمایت تنها درصورتی خواهد بود که کشورهای گروه 1 + 5 به تعهدات برجامی خود عمل کنند. هیچ نشانهای وجود ندارد که تشدید "فشار حداکثری" روی ایران، کار کند، و این کار تنها محیط خاورمیانه را به طور فزاینده ای ناپایدارتر از گذشته خواهد کرد.