دنیای بورس: شاخص کل بورس تهران پس از اتمام هفته کاری گذشته در عدد 305 هزار و 807 واحد ایستاد. این اتفاق در حالی رخ داد که مهمترین رویداد معاملاتی کلان هفته، واکنش سرمایه‌گذاران به ریزش تا سطح 300 هزار واحدی بود. جایی که بسیاری معتقد بودند در صورت اصلاح بیشتر احتمال بروز هیجان منفی و ریزش‌های پی در پی وجود داشت. البته این مهم بیش از هر چیز ناشی از عدم ورود قیمت سهام شرکت‌های بزرگ و شاخص ساز به محدوده حبابی بود. ریزش 4.5 درصدی شاخص هم‌وزن در یک هفته گذشته نشان می‌دهد می‌دهد که عدم ریزش قیمت سهام شرکت‌های بزرگ‌تر در این بازه زمانی چقدر موثر بوده‌است. لنگری که در صورت عدم وقوع رویداد پر ریسک معنادار، می‌تواند کماکان قدرتمند عمل کند.
در چه نقطه‌ای ایستاده‌ایم
بازار سهام در برهه فعلی نیازمند تطبیق با شرایط جدید است. قیمت سهام با هجوم سرمایه‌های خرد و جابجایی‌های سریع روزانه رشدهای چشم‌گیری داشته است و سطوح جدیدی را تجربه کرده‌است. اما این رشدهای متوالی تا زمانی که مسیر صعود هموار است چندان به چشم نمی‌آید و درست زمانی خودنمایی می‌کند که پس از فروکش کردن هیجان و خوش‌باوری‌های زیاد روزانه، شاهد اصلاح‌های موقت و درجا زدن‌های چند روزه باشیم. در چنین وضعیتی‌ست که خریدار بالقوه برای ورود به سهام مورد نظر اندکی درنگ می‌کند. مهمترین سوالی که در این موقعیت مطرح می‌شود این است که دلیل خرید سهام فوق چیست؟ چرا باید در این قیمت فلان سهم را بخرم و هدف قیمتی این سهم کجاست؟ برای بسیاری از سهامداران تازه وارد و حتی با تجربه، جواب‌های قانع کننده برای خرید آن هم پس از عبور از یک رشد پرشتاب، وجود ندارد. اما اصل داستان این نیست. انتشار گزارش‌های 6 ماهه شرکت‌های بورسی یکی از مهمترین و بزرگترین بهانه‌های سرمایه‌گذاری مجدد با چشم‌انداز سودآوری معقول حداقل تا پایان سال است. اما چرا سرمایه‌گذاران به بسیاری از علائم مثبت گزارش‌های 6 ماهه واکنشی نشان ندادند؟ آن هم در حالی که صورت‌های مالی نیم‌سال نخست شرکت‌ها پس از گزارش‌های عملکرد سالانه به عنوان مهمترین اطلاعات مالی یک شرکت در یک سال شناخته می‌شوند.
چرا بازار کم واکنش شد؟
اصل داستان این است که افرادی که فرآیند خروج از سهام و به اصطلاح نقد کردن را انتخاب کرده‌اند، برای ورود مجدد نیازمند یک محرک بسیار قوی هستند. پول‌هایی که برای ورود مجدد یا منتظر اصلاح‌های سنگین هستند یا یک جریان نقدینگی قدرتمند ورودی. داده‌های خرید و فروش‌های روزانه نشان می‌دهد که رشد قیمت سهام در محدوده شاخص بالای 300 هزار واحد در حالی رقم می‌خورد که در سمت فروش سفارش‌های بزرگ با تعداد کمتر داشتیم و در سمت خرید سفارش‌های خرد با تعداد زیاد. این امر به هیچ وجه به معنی عدم ارزندگی در بازه یاد شده نیست اما نکته‌ای را گوشزد می‌کند و آن این است که سرمایه‌گذاران فعال با حجم سرمایه‌های بزرگ‌تر، در آن بازه زمانی ترجیح به خروج داده‌اند و رشد شاخص کل علیرغم این برآیند منفی، نتیجه داغ بودن سمت تقاضا توسط معامله‌گران خرد و تازه‌وارد بود. امری که با تشدید عرضه‌ها به تعادل و تغییر جهت‌های یکباره در مدار منفی منجر شد. حال سرمایه‌گذاری که برای خرید سهام بسیار بی‌محابا عمل می‌کرد، در قیمت‌های پایین‌تر و اصلاح شده، وسواس بیشتری از خود نشان می‌دهد. انگار سهامدار تازه‌وارد با چند شوک تازه هوشیاری خود را به دست آورده باشد و رفتار کنترل شده‌ای را بروز می‌دهد. اما این هوشیاری به معنی بالا رفتن میزان دانش سرمایه‌گذاری نیست، آشنایی نسبی با موقعیتی‌ست که در آن قرار گرفته‌ایم. در این مختصات، سرمایه‌گذاران خرد برای کم کردن زیان، حساب ویژه‌ای بر روندهای روزانه باز می‌کند بدون آنکه به پتانسیل‌های موجود در بازار با نگاهی دقیق‌تر بیاندیشد.
چون که صد آمد
با ترسیم فضای موجود و از آنجایی که در هفته پیش‌رو بازار سهام نیمه تعطیل خواهد بود، انتظار می‌رود که شاهد معاملات بسیار آرام و کم‌رمق در فضای کلی تالار شیشه‌ای باشیم. این اتفاق در حالی رخ خواهد داد که گزارش‌های عملکردی شرکت‌ها در مهرماه نیز رفته رفته روی سامانه کدال قرار می‌گیرد. اما از آنجایی که بازار واکنش در خوری به گزارش‌های 6 ماهه به عنوان گزارش‌های بسیار با اهمیت‌تر نداده‌است، به نظر نمی‌رسد که گزارش‌های ماهانه در بتواند به تنهایی کاری از پیش ببرد یا به اصطلاح چون که صد آید نود هم پیش ماست. اما ناگفته پیداست که گزارش‌های خوب ماهانه در همین بازار آرام می‌تواند نوسان‌های قیمت مناسبی را به همراه داشته باشد. خصوصا اگر در راستای گزارش‌های 6 ماهه خوب باشد. از سوی دیگر وضعیت بازارهای جهانی در روزهای پایانی هفته گذشته از یک روند آرام رو به رشد حکایت می‌کند که می‌تواند تحت تاثیر خوش‌بینی‌های شکل گرفته در خصوص تعیین تکلیف برگزیت و مهمتر از آن سکوت معنادار جنگ تجاری باشد.
قیمت پایانی نفت برنت در هفته‌ای که گذشت با ثبت رشد 4.3 درصدی، در مرز 62 دلار ایستاد. نفت WTI نیز با رشد هفتگی 5.35 درصد 56.66 دلار شد. عبور آرام قیمت فلز روی از سطح 2500 دلار و رسیدن به عدد 2513 دلار در پایان معاملات هفتگی و بسته شدن قیمت پایانی مس در عدد 5906 دلار، این حرکت خزنده رو به رشد را تایید می‌کند.
البته همانطور که گفته شد، این موارد می‌تواند ریسک‌های سرمایه‌گذاری برای انتخاب سهام مناسب را کمتر کند اما بازار بیش از هرچیز معطوف به جهت‌گیری جریان‌های نقدینگی داخلی‌ست.
- رویدادهای خبری از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: نخست‌وزیر بریتانیا، خواستار برگزاری انتخابات پارلمانی زودهنگام در تاریخ ۱۲ دسامبر (۲۱ آذرماه) شد تا بن‌بست به‌وجود آمده در رابطه با برگزیت شکسته شود؛ درخواستی که نشان می‌دهد نخست‌وزیر بریتانیا برای نخستین‌بار شکست خود برای رسیدن به ضرب‌الاجل قاطعانه‌اش برای خروج از اتحادیه اروپا در هفته آینده را پذیرفته است. همچنین دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا روز جمعه گفت که به یک توافق با چین بسیار نزدیک شده‌ایم. ترامپ در ادامه سخنانش اضافه کرد:«چین محصولات کشاوری آمریکایی بسیار زیادی را از ما خواهد خرید.» در همین حال رابرت لایتهایزر، نماینده تجاری آمریکا می‌گوید چین و ایالات متحده در آستانه نهایی کردن بخش‌هایی از توافق تجاری هستند. در رویداد دیگری، پس از انصراف بنیامین نتانیاهو از تشکیل کابینه در رژیم صهیونیستی، حالا بنی گانتس رسما مامور تشکیل کابینه شد. همچنین عمر ابراهیم العساف در مقام سکانداری وزارت خارجه عربستان که بسیاری آن را نشانه جدید عربستان مبنی بر دوری از درگیری‌های منطقه و تقویت بازوی دیپلماسی اقتصادی عنوان می‌کردند، به سر رسید تا جایگزین وی مرد جوان جویای نام دیگری به فرح بن فیصل باشد. بسیاری فشار تندرو در حاکمیت عربستان را دلیل چنین تصمیمی عنوان می‌کند اما هنوز به طور رسمی دلیل برکناری وزیر خارجه عربستان اعلام نشده است.
در دیگر رویدادها، وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد: به رغم تلاش‌های نافرجام برای منزوی کردن ایران، اجازه می‌دهد مبادلات مجاز با این کشور برای حمایت از مردم در زمینه غذایی و دارویی انجام گیرد. وزارت خزانه‌داری آمریکا در همین بیانیه با اعمال دستورالعمل‌هایی علیه ایران موسوم به «تدابیر خاص نوع ۵» تهران را در زمره قلمروهای قضایی موجد نگرانی‌های خاص از لحاظ پولشویی قرار داده و نهادها و سازمان‌های مالی آمریکا را به اتحاذ تدابیری ویژه در مراودات مالی با طرف‌های مرتبط با ایران ملزم کرده است. وزارت خزانه‌داری آمریکا همچنین یک معافیت دو ماهه برای شرکت‌ها در نظر گرفت تا معاملات خود را با شرکت کشتیرانی کاسکوی چین متوقف کنند، این شرکت ماه گذشته به اتهام حمل نفت خام ایران توسط آمریکا تحریم شد. در همین حال وزارت خزانه‌داری آمریکا اقدام به تمدید دو ساله مجوز شرکت انگلیسی و ایرانی سریکا انرژی را برای سومین میدان بزرگ گاز در دریای شمال کرد . پیش‌تر هم مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا مدعی شد دولت ترامپ علیه ایران دست به اقدام‌های واقعی زده است، این در حالی است که ایران همواره خواستار صلح و امنیت در منطقه بوده و تاکید کرده تا زمانی که امریکا دست از تحریم‌های ظالمانه و یک‌جانبه برندارد حاضر به مذاکره با امریکا نیست. در خبر دیگری، لعیا جنیدی، معاون حقوقی رئیس‌جمهور در ادامه دیدار با مقامات ژاپن، با شینزو آبه، نخست‌وزیر ژاپن دیدار کرد. همچنین به دنبال بی‌عملی کشورهای اروپایی در قبال انجام تعهداتشان برای حفظ برجام، عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیرخارجه در دیدار با همتای روسی خود بار دیگر هشدار داد که در صورت محقق نشدن خواسته‌های ایران، تهران به کاهش تعهدات خود ادامه خواهد داد.این در حالی است که در پی صادرنشدن روادید هیات ایرانی به بانک جهانی، ایران اعتراض خود را به این اقدام امریکا اعلام کرد. هیات ایرانی متشکل از وزیر اقتصاد به دلیل فشارهای دولت ایالات متحده نتوانست رهسپار مقر بانک جهانی در امریکا شود.
همچنین با پایان هجدهمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد در آذربایجان، حسن روحانی در ساعت پایانی دیشب باکو را به مقصد تهران ترک کرد. رئیس جمهور دیروز عصر با همتای کوبایی، الجزایر و مالزی خود دیدار کرد.
در رویدادهای داخل نیز دفتر معاون اول رئیس جمهور در بیانیه‌ای نسبت به برداشت و سوگیری سخنان اسحاق جهانگیری در چند روز گذشته در خصوص لوایح چهارگانه FATF انتقاد کرد و در تعبیری تنها تاکید نمود «سران قوا در دو سه جلسه خود تصویب کردند که لوایح مرتبط با FATF برای اداره کشور بسیار ضروری است». این درحالی است که خبرگزاری ایرنا و پایگاه اطلاع رسانی دولت به عنوان نهادهای مطلع دولتی در سخنان جهانگیری بر تصویب این لوایح با هماهنگی سران سه قوه و استحضار رهبری تاکید کرده بود. فشارها نسبت به سخنان معاون اول رئیس جمهور به نظر، وی را با عقب‌نشینی در سخنانش همراه کرده است.
ب) شرکت‌ها: بلوک 1.48 درصدی سهام کیسون متعلق به محمدرضا انصاری با قیمت پایه هر سهم 296.3 تومان روز دوشنبه هفته آینده، 13 آبان‌ماه عرضه می‌شود. براین اساس قرار است 74 میلیون و 537 هزار و 885 سهم با ارزش 22 میلیارد تومان بهطور یکجا و به‌صورت نقد واگذار شود. همچنین شرکت گسترش صنایع پیام در نظر دارد بلوک 5.30 درصدی سهام بازداشتی آزمایش را با قیمت پایه هر سهم 656.6 تومان در دوشنبه هفته آینده، 13 آبان‌ماه عرضه کند. 11 میلیون و 532 هزار و 228 سهم «لازما» با ارزش کل 7.5 میلیارد تومان قرار است بهطور عمده و نقد در تابلو زرد بازار پایه عرضه شود. در همین حال بر مبنای برنامه اعلامی بانک سینا هم می‌خواهد بلوک 5.29 درصدی مربوط به سهام توثیقی مهدی عابد کریمی در شرکت آزمایش را قیمت پایه هر سهم 679.6 تومان روز بعد از آن در سه‌شنبه هفته آینده، 14 آبان‌ماه واگذار کند. براین اساس، 11 میلیون و 514 هزار و 469 سهم «لازما» با ارزش کل 7.8 میلیارد تومان بهطور عمده و نقد در تابلو زرد بازار پایه فرابورس واگذار می‌شود.
در خبر دیگری که روز جمعه منتشر شد و البته قبلا وزیر صمت از آن خبر داده بود، جواد سلیمانی، مدیرعامل سایپا با اعلام توقف تولید مدل‌های سواری خانواده پراید در بازار داخلی از سال آینده گفت: تولید پراید مدل۱۳۲ تا پایان دی‌ماه ۹۸، پراید مدل۱۱۱ تا پایان اردیبهشت ۹۹ و پراید مدل۱۳۱ تا پایان تیرماه ۹۹ به پایان خواهد رسید.