بهاالدین حسینی هاشمی؛ کارشناس بانکی
آَشفتگی گزارشگری و صورت‌های مالی بانک‌های ایرانی در دوره تحریم‌ها تشدید شده است. پیش از تحریم، وضعیت بانک‌ها این‌طور نبود. متاسفانه این مشکل در دوره تحریم‌ها بروز کرد. اول اینکه سیستم بانکی دچار محدودیت‌های جهانی شد و مشکلاتی در شبکه بانکی بروز کرد که قادر به حل‌وفصل آن نبودیم. نکته دیگر مجوزهایی بود که چند سال پیش از تحریم برای ایجاد بانک‌های خصوصی صادر شد. این مجوزها باعث رشد قارچ گونه بانک‌های خصوصی شد و در نظارت ضعیف بانک مرکزی باعث شد هرکدام از بانک‌ها به یک طایفه، قبیله یا گروه خاص در اقتصاد گره بخورد. در این دوره بانک‌ها اصول حرفه‌ای را رعایت نکردند. پیش از تحریم‌ها بانک‌ها استانداردها رعایت می‌کردند. بیشتر بانک‌ها دولتی بودند و سازمان حسابرسی که یک‌نهاد دولتی بود به کار بانک‌ها نظارت می‌کرد. نظارت قوی بانک مرکزی در آن دوران مانع آشفتگی بود و البته فرهنگ بانک‌ها، فرهنگ تقلب نبود. متأسفانه با تشدید تحریم‌ها و تنگناهای ناشی از آن، و از سوی دیگر بروز رقابت ناسالم بین بانک‌ها و تعویق مطالبات، سیستم بانکی به ابر چالش اقتصاد کشور تبدیل شدند. مخاطرات ناشی از مشکلات بانک‌ها برای اقتصاد کلان غیرقابل‌انکار است. دنیا هم این مسئله را فهمیده است، بنابراین به گزارش‌ها و صورت‌های مالی بانک‌های ایرانی اعتماد نمی‌کند.
ارتباطات بانکی در سطح بین‌المللی یعنی پذیرش ریسک و مخاطرات همکاران بانکی. زمانی که بانک‌های خارجی با بانک‌های ایرانی همکاری می‌کنند یعنی به‌نوعی شریک آن‌ها می‌شوند و مخاطرات کنش‌های بانکی شرکای ایرانی‌شان را قبول می‌کنند. بنابراین باید طرفین برای جلب اطمینان یکدیگر تلاش کنند. بانک‌های خارجی می‌خواهند بدانند استحکام مالی بانک‌های ایرانی چگونه است، چقدر می‌توان به توان مالی این بانک‌ها اتکا کرد؟ اطلاعات ترازنامه‌ای بانک‌ها چگونه است و پس از پاسخ دادن به این سوال‌ها می‌توانند روابطشان را با بانک‌های ایرانی تنظیم کنند.عدم تهیه گزارش‌های مالی براساس استاندارد امروز به یک مانع بزرگ برای همکاری بانک‌های ایرانی با بانک‌های خارجی تبدیل شده است. فرض کنید در یک بانک آلمانی ال سی باز می‌کنید. این بانک آلمانی، بانک کارگزار است و این بانک پول فروشنده آلمانی را پرداخت می‌کند و باید پولش را از بانک‌های ایرانی دریافت کند. اگر بانک آلمانی از توانایی مالی بانک ایرانی اطمینان کافی نداشته باشد چطور می‌تواند نقش کارگزار را در گشایش ال سی ایفا کند.
تمام بانک‌هایی که در عرصه بین‌المللی فعالیت می‌کنند برای گزارش دهی از استانداردهای IFRS پیروی می‌کنند. این استانداردها بیشتر به افشای اطلاعات صحیح، طبقه‌بندی دارایی‌ها، اطمینان از گزارش دهی در مورد دارایی‌ها، بدهی‌ها، سود و زیان بازمی‌گردد. بانک‌های خارجی که قصد همکاری با بانک‌های ایرانی را دارند، انتظار دارند تا صورت‌های مالی بانک‌های ایرانی با در نظر گرفتن همین عوامل و استانداردها تهیه شود. تهیه گزارش‌های مالی براساس استاندارد برای طرف‌های خارجی اهمیت دارد. مهم است که پیوست‌های گزارش برای افشای اطلاعات تهیه‌شده باشد و موسسه‌های حسابرسی رسمی این گزارش‌ها را تهیه‌کرده باشند. به همین دلیل بانک مرکزی اصرار دارد بانک‌های ایرانی در تهیه گزارش‌ها استانداردها را رعایت کنند، از شناسایی سود واهی پرهیز کنند، برای دارایی‌ها ذخایر کافی در نظر بگیرند و گزارش‌هایی تهیه کنند که بتوان به اصالت و صحت اطلاعات آن اتکا کرد.
منبع: اتاق بازرگانی تهران
چرا خارجی‌ها با بانک‌های ایرانی کار نمی‌کنند؟
با تشدید تحریم‌ها و تنگناهای ناشی از آن، و از سوی دیگر بروز رقابت ناسالم بین بانک‌ها و تعویق مطالبات، سیستم بانکی به ابر چالش اقتصاد کشور تبدیل شدند. مخاطرات ناشی از مشکلات بانک‌ها برای اقتصاد کلان غیرقابل‌انکار است. دنیا هم این مسئله را فهمیده است، بنابراین به گزارش‌ها و صورت‌های مالی بانک‌های ایرانی اعتماد نمی‌کند.