دنیای بورس: در نیم‌ساعت ابتدایی و با معامله سهام شرکت‌های بزرگتر در محدوده مثبت که به نوعی تداعی‌گر رشد‌های مصنوعی شاخص کل در روزهای کم‌رمق بازار سهام بود، شاخص کل رشد 500 واحدی را تجربه کرد. این اتفاق به دلیل نبود عرضه بالقوه و به تعادل رسیدن سایر شرکت‌های موثر بر شاخص کل، فضا را برای تجربه رشد این چنینی مهیا کرد. اما از سوی دیگر در نمادهای مطرح این روزهای بازار سهام نظیر خودرویی‌ها و بانکی‌ها که به دلایل مختلف نقل محافل جامعه سهامداری شده‌اند، عرضه سنگینی را شاهد بودیم. تداوم اصلاح قیمت نمادهای خودرویی و بانکی با توجه به چرخش نگاه سهامداری به این سمت، تاثیر خاصی بر جو عمومی بازار سهام گذاشته است. هرچند بارها عنوان شده‌است که این نوع نگاه سرمایه‌گذاران به از دست رفتن موقعیت‌های سودآوری جذاب در سایر صنایع بورسی منجر خواهد شد اما توجه به برخی صنایع به اصطلاح لیدر، نکته‌ایست که کلیت بورس را تحت‌الشعاع قرار داده است.
کاهش فشار بانکی‌ها با بازگشت تقاضا
پس از تجربه ریزش محسوس سهام بانکی در روزهای اخیر که به اصلاح قیمت 10-5 درصدی نمادهای مطرح این گروه انجامید، امروز نیز فروشندگان در این نمادها پرقدرت‌تر ظاهر شدند و تداوم روند نزولی محتمل‌تر به نظر می‌آمد. اما رسیدن به سطوح مقاومتی سخت، با شکل‌گیری تقاضای سنگین از سوی سرمایه‌گذاران همراه بود که جهش قیمت نمادهای این گروه به رهبری سهام بانک ملت را به همراه داشت. رشد آخرین قیمت معامله تا محدوده سقف مجاز روزانه در حالی رخ می‌داد که قیمت پایانی نماد بانک ملت در محدوده منفی 3 درصد بود. همین امر رفته رفته بار منفی بانکی‌ها بر شاخص کل را نیز کم‌تر کرد به نحوی که در ساعات پایانی معاملات، تاثیر منفی نمادهای بزرگ بانکی جای خود را به تاثیر مثبت داد. احتمال می‌رود با به تعادل رسیدن نمادهای بانکی و انتشار گزارش‌های امیدوارکننده آبان از سوی شرکت‌های تولیدی، بازار سهام به آرامش نسبی دست پیدا کند و مقوله ترس نقش کمتری را در خرید و فروش‌های روزانه ایفا کند.
بازارخوانی یا حرکت چشم‌بسته؟
رفتاری که طی روزهای اخیر فعالان بورسی را بار دیگر با ریسک از دست دادن ثروت مواجه کرده‌است، تشکیل الگوی رفتار پیرو و قرارگیری در سهامی‌ست که با حجم سنگین معاملات مواجه می‌شوند. این اتفاق هرچه با فاصله بیشتری از منشا تزریق نقدینگی همراه شود، ریسک همراهی را بیشتر خواهد کرد. به بیان بهتر افرادی که با تاخیر به این جرگه ملحق می‌شوند عموما بهره‌ای از این همراهی با پول بزرگ عایدشان نمی‌شود. نکته جالب توجه اینجاست که در این روندهای بزرگ، اوج حجم معاملات در پایان روند و جایی‌ست که خیل گسترده خریداران خرد و ناآگاه به کمک نقدشوندگی سهام فروشندگان بزرگ می‌آیند. در این خصوص عدم اطلاع از دلایل رشد و شکل‌گیری روند صعودی یا نزولی و میزان اثرگذاری آن بر سهام مزبور، بزرگترین عامل سردرگمی سرمایه‌گذاران به حساب می‌آید که قدرت تشخیص زمان ورود و خروج را از آنها می‌گیرد. در این رابطه به طور خاص عدم بررسی دقیق صورت‌های مالی بانک‌ها و سهام شرکت‌های خودرویی و اکتفا کردن به اخباری چون دارایی‌های ارزی و مجوز افزایش قیمت خودرویی‌ها بدون توجه به میزان تاثیرگذاری این وقایع بر سودآوری شرکت‌های زیرمجموعه عاملی‌ست که به تشدید رفتارهای هیجانی عمومی کمک شایانی می‌کند.
گزارش‌های آبان
فاصله چندانی با انتشار گزارش‌های ماه هشتم سال شرکت‌های بورسی نداریم. این گزارش‌ها از آنجا حائز اهمیت هستند که وضعیت عملکرد تولید و فروش شرکت‌های بورسی را در اولین ماه پس از تجربه تحریم‌های ثانویه نشان می‌دهد. هرچند برای اتکای بیشتر بر میزان تاثیر تحریم‌های اقتصادی باید روند گزارش‌های ماه‌های بعدی شرکت‌ها را بررسی کرد. اما براساس اطلاعات منتشر شده از سوی گمرک انتظار می‌رود با گزارش فعالیت آبان، از شدت ترس سرمایه‌گذاران ناشی از اعمال و تاثیر تحریم‌ها بر فعالیت شرکت‌ها کاسته شود.
بورس چشم‌انتظار سیاست ارزی
یکی از مواردی که بار دیگر می‌تواند مورد توجه قرار گیرد رویه سیاست‌گذاری ارزی در اقتصاد کشور است. طی روزهای اخیر رئیس بانک مرکزی وعده نزدیک شدن ارز به مکانیزم بازار را داده بود. سیاست‌های فرمایشی در بازار ارز علاوه بر ایجاد رانت، فضا را برای جولان دلالان آماده می‌کند. لازمه تشکیل یک بازار متشکل ارزی احترام به عرضه و تقاضای آزادانه است. بر این اساس باید منتظر بود که آیا نهاد ناظر پولی و ارزی با سیاست‌های منطقی به دنبال ثبات دائمی بازار ارز خواهد بود یا این‌که سیاست‌های دستوری را در پیش خواهد گرفت. به صورت مشخص بر همگان اثبات شده که سیاست‌های دستوری در مواجهه با ارز تنها شرایط را برای تشدید نوسان قیمتی در این بازار فراهم می‌کند.
با در پیش گرفتن سیاست ارزی مناسب احتمال فروکش کردن هر چه بیشتر هیجان ارزی وجود خواهد داشت. در این شرایط اما نکته قابل توجه کاهش فاصله بازار آزاد و سامانه نیما است که در نهایت در یک بازار متشکل می‌توان انتظار داشت با توجه به ریسک‌های سیاسی موجود نرخ دلار با رشد نسبی به قیمت‌های در سطوح بالاتری قرار گیرد. البته انکار واقعیت‌های اقتصادی به بهانه‌های مختلف چند دهه است که در اقتصاد کشور مشاهده می‌شود این موضوع می‌تواند ریسک تشدید هیجان را در بازارها به وجود آورد. در شرایطی که قیمت جهانی کالاها در بازار جهانی مسیر کم‌نوسانی را در پیش گرفته است رویه نرخ دلار در داخل اهمیت ویژه‌ای خواهد داشت.
