4 عامل تاثیرگذار در ظرفیت تولید نفت ایران

11:12 - 1400/01/21
نفت ایران در آینده چه روزگاری دارد؟ این پرسشی است که گزارش خبری کوتاه زیر به دنبال پاسخ به آن است.

اتاق بازرگانی تهران: با توجه به سياست هاي جهاني در راستاي كاهش انتشار كربن و ظهور تكنولوژي هاي نوين براي استخراج نفت از منابع غيرمتعارف، كماكان مي توان از ذخاير نفت ايران تا مدت زمان طولاني بهره برداري كرد. بنابراين درحال حاضر مهمتر از تخمين مقادير نفت ايران، تخمين ظرفيت كشور در استخراج نفت از ذخاير است. از مجموع 98 ميدان نفتي در ايران، از سال 1913 تاكنون در حدود 72 ميليارد بشكه نفت استخراج شده است. نرخ كاهش ساليانه ميادين نفتي در ايران (با در نظر گرفتن تعميرات) 6 درصد، ميزان توليد چاه‌هاي جديد در سال 2016 در حدود 1.7 ميليون بشكه در روز (با نرخ كاهش 3.2 درصدي در سال) و ميزان بهره‌برداري از ميادين به ازاي تزريق يك ميليون مترمكعب گازطبيعي، در حدود 4 هزار بشكه نفت برآورد شده است.

براساس محتمل‌ترين سناريو، انتظار مي‌رود ظرفيت توليد نفت خام تا پيش از سال 2020 به 4 ميليون بشكه در روز و تا سال 2030 به 4.4 ميليون بشكه در روز برسد. همچنين انتظار مي‌رود درآمد ناخالص ساليانه از نفت در دهه آينده حدود 150 ميليارد دلار باشد.

نتايج تحليل‌ها نشان داده است اواسط دهه آينده، ايران مي‌تواند از ذخاير توسعه‌نيافته براي جبران كاهش برداشت از ذخاير توسعه‌يافته خود استفاده كند. يعني ذخايري كه هنوز آماده بهره‌برداري نيستند بايد به مرحله‌اي برسند كه بتوان از آن‌ها بهره‌برداري را آغاز كرد.

مشكل اصلي از بعد از اواسط دهه آينده آغاز مي‌شود كه حفظ نرخ توليد در همان سطح، مستلزم بهره‌برداري از تعداد بيشتري چاه، تزريق مقادير بيشتري گاز طبيعي، استخراج و سرمايه‌گذاري بيشتر در اين بخش است. بنابراين به‌رغم آن كه انتظار مي‌رود درآمد ناخالص افزايش يابد، افزايش هزينه‌هاي توليد به علاوه افزايش مصرف در داخل كشور، اجازه افزايش صادرات را از سطح مشخص پس از سال 2025 نمي‌دهد.

به اعتقاد کارشناسان چهار عاملي كه بيشترين تاثير را روي ظرفيت توليد نفت در ايران دارند، شامل: 1. كاهش ساليانه ميادين نفتي 2. نرخ بهره وري از چاه‌ها 3. تغييرات موقت در ميزان بهره‌وري از چاه‌هاي جديد 4. ميزان نفت بدست آمده از طريق تزريق گاز می‌شوند.

نتايج تحقيقات نشان داده است كه نرخ كاهش ميادين نفتي در ايران6 درصد در هر سال بوده، اين ميزان بيانگر اين موضوع است كه در صورتي كه تزريق گاز و تعميرات چاه با همين سرعت پيش روند و هيچ چاه جديدي توليد نداشته باشد، ظرفيت توليد ساليانه 6 درصد كاهش مي‌يابد كه معادل با 240 هزار بشكه در روز با نرخ توليد كنوني است. عامل دوم نرخ بهره‌وري از چاه‌هاست، مطالعات نشان داده است كه بهره‌وري از چاه‌هاي تازه تاسيس در حدود 1900 بشكه در روز بوده؛ به طوريكه ميانگين بهره‌وري از همه چاه‌ها 1500 بشكه در روز است. سومين عامل مهم، تغييرات نرخ توليد از چاه‌هاي جديد در هر سال است. نتايج نشان داده است كه در بازه زماني سال‌هاي 1991 تا 2016، ميانگين توليد چاه‌هاي جديد در سال اول بهره‌برداري، از 8.3 به 7.1 هزار بشكه در روز تغيير كرده است كه ساليانه چيزي در حدود 2.3 درصد كاهش را نشان مي‌دهد. چهارمين عامل، تاثيرات تزريق گاز در بازيابي نفت خام است. در ايران هنوز مرجعي كه بتواند به صورت دقيق مقادير نفت توليد شده با استفاده از روش تزريق را بيان كند وجود نداشته و مقادير مختلفي براي نفت توليد شده با اين روش بيان شده است.