انتخاب: مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت‌خارجه درباره احتمال میانجیگری بغداد میان ایران و آمریکا در سفر آتی حسن روحانی به عراق می‌گوید: عراقی‌ها نه در شرایطی هستند که بتوانند برای حل این مشکل بزرگ قدمی بردارند و میان ایران و آمریکا میانجیگری کنند و نه فکر می‌کنند ایران تمایلی برای مداخله‌شان در این موضوع دارد و کلا باید چنین موضوعی را منتفی دانست.
حسن روحانی درحالی امروز عازم عراق می‌شود که 5 سال و اندی از زمان ریاست‌جمهوری او می‌گذرد. قاسم محبعلی؛ مدیر کل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه در گفت‌وگویی به اهمیت این سفر و همچنین موضوع و زمینه‌های قابل مذاکره بین دو کشور پاسخ داده است.
پرسش: این سفر در شرایط فعلی چرا مهم است و دو کشور به چه دستاوردهایی می‌توانند برسند؟
پاسخ: با توجه به همسایگی ایران و عراق، طبیعتا موضوع‌های متعدد و البته مهمی می‌تواند بهانه گفت‌وگوی دو کشور در سطح عالی باشد. از جنبه‌های اقتصادی گرفته تا سیاسی، امنیتی و منطقه‌ای و از جمله مسائل دوجانبه مربوط به بازگشت عراق به معاهده ۱۹۷۵ که حتی با وجود پایان جنگ و خلع صدام هنوز سرنوشتش روشن نیست و لایروبی اروندرود هم یکی از مواد آن معاهده است.
موضوع مهمی چون مناسبات جمهوری اسلامی با همسایه‌های عراق و همچنین همکاری ایران و عراق در فضایی که تحریم‌های آمریکایی‌ها مشکل‌ساز شده است، طبیعتا می‌تواند در دستور کار رئیس‌جمهوری قرار بگیرد. مساله تحریم‌ها هم هست که مناسبات دو کشور را به‌طور جدی محدود کرده است. موضوع دیگر هم تروریسم و افراطی‌گری و قاچاق کالا و رفت و آمدهای غیرمجاز است که باید ببینیم، آقای روحانی چگونه پیگیری خواهد کرد.
پرسش: با توجه به شرایط حساس خاورمیانه، لازم است ایران و عراق به چه نوع تعامل یا همکاری‌ای برسند که هم برای دو کشور و هم منطقه مفید باشد؟
پاسخ: اینکه کشورهای منطقه باید حواس‌شان به خاورمیانه باشد، جای هیچ بحث و شکی ندارد. اما به هر حال در جمهوری اسلامی مشخصا در بحث‌های سیاسی مربوط به کشورهای خاورمیانه همه اختیارها در دست دولت نیست. اما درباره فضای تجارت بین‌الملل و اقتصادی عراق به‌عنوان یکی از شرکای تجاری برای ایران و ایران هم برای عراق اهمیت دارد. عراقی‌ها از لحاظ انرژی و گاز به ایرانی‌ها احتیاج دارند. همچنین مقوله مهم برداشت از حوزه‌های مشترک نفتی بین دو کشور هم در این میان مطرح است.
پرسش: دو کشور آمادگی لازم برای تعامل و همراهی با یکدیگر را دارند؟
پاسخ: طبیعتا هم ایران و هم عراق در این بین، یکسری محذوریت‌ها و مزیت‌هایی دارند. یکی از مسائلی که لازم است تا تعامل ایران و عراق به ثبات دائمی برسد، این است که کشور عراق به معاهده ۱۹۷۵ اعتراف کند و این شرایط از حالت ابهام و بی‌اطمینانی خارج شود.
پرسش: حضور پایگاه‌های آمریکایی در عراق چقدر می‌تواند سد راه تفاهم باشد؟
پاسخ: این موضوع می‌تواند برای ایران یک تهدید جدی باشد، اگر چه عراقی‌ها اصرار به این دارند که هیچ‌گونه خطری ایران را تهدید نمی‌کند و نخواهد کرد.
پرسش: عراق می‌تواند در راستای کاهش حتی حداقلی فاصله بین ایران و آمریکا موثر باشد؟
پاسخ: عراقی‌ها نه در شرایطی هستند که بتوانند برای حل این مشکل بزرگ قدمی بردارند و میان ایران و آمریکا میانجیگری کنند و نه فکر می‌کنند ایران تمایلی برای مداخله‌شان در این موضوع دارد و کلا باید چنین موضوعی را منتفی دانست. البته هم ایرانی‌ها و هم آمریکایی ها از ثبات دولت مستقر عراق راضی‌اند و از وضعیت فعلی استقبال می‌کنند.
پرسش: بین صحبت‌های‌تان به تحریم‌ها اشاره کردید. عراق می‌تواند در دور زدن تحریم‌های ایران نقشی داشته باشد؟
پرسش: این مساله‌ای بسیار مشکل است. اما چون بین دو کشور مرز مشترک زمینی قرار دارد و عمدتا کنترل این مرزها مشکل است، طبیعی است انتقال کالایی که صورت می‌گیرد، برای هر دو کشور سودمند است. اما اینکه درحجم بالا و جدی سهم داشته باشند نه؛ این امکان‌پذیر نیست. چون عراقی‌ها به ایالات‌متحده احتیاج دارند و به همین دلیل، فقط درحدی که منافع‌شان به خطر نیفتد، حاضر می‌شوند تا با ایرانی‌ها درخصوص جابه‌جایی کالا همکاری کنند.
در همین رابطه بخوانید:
- چراغ قرمز بغداد مقابل تحریم‌های امریکا
- پاسخ عربستان به درخواست مذاکره با ایران
- خروج از برجام اشتباهی جدی بود| ویلیام برنز
- احتمال شکست دموکرات‌ها در انتخابات| نیویورک تایمز
- حاشیه‌های نشست رئیس جمهوری عراق