در پی اعلام نرخ ۴۲۰۰ تومانی برای دلار به عنوان نرخ ارز رسمی و ارزش‌‌گذاری قیمت‌های پایه محصول‌ها در بورس کالا، میزان تقاضا به نسبت عرضه محصول‌ها رشد کرد. بخشی از این تقاضا ناشی از تمایل برخی متقاضیان غیرواقعی برای خرید مواد اولیه است در همین راستا بورس کالا اقدام به پالایش متقاضیان محصولات از جمله مس کرده است.
ارزش گذاری قیمت‌های پایه در بورس کالا بر مبنای دلار ۴۲۰۰ تومانی موجب شد قیمت‌هایی که در این بورس کشف می‌شود بعضا از قیمت‌های جهانی و قیمت‌های خارج بورس، تا حد زیادی پایین‌تر باشد و این امر تقاضای محصول‌هایی که در بورس عرضه می‌شود را به شدت افزایش داد.
در این مدت در حالی میزان عرضه مس در بورس ۶۶ درصد افزایش یافت که طرف مقابل تقاضای این محصول رشد ۱۳۳ درصدی داشت. بنابراین اختلاف قیمت بورس و قیمت جهانی موجب شده خیلی از کسانی که تولید کننده پایین دستی واقعی نیستند به خرید این کالاها متمایل شوند و بعضا آن را یا در بازار بیرون بورس بفروشند و یا صادر کنند و رقیب تولید کننده شوند.
پالایش متقاضیان کلید خورد
بورس کالا به این ترتیب برای اینکه بتواند فقط نیاز خریداران واقعی مس را تامین کند پالایش متقاضیان این محصول را در بورس کلید زد.
تاکنون تنها تولیدکنندگان می‌توانستند مس کاتد را خریداری کنند اما سهمیه هر واحد تولیدی مشخص نبود. این رویه برای مس مفتول نیز به گونه‌ای بود که همه می‌توانستند اقدام به خرید کنند و محدودیتی برای خریدار و حجم خرید آن وجود نداشت. اما با پالایش‌های صورت گرفته محدودیت‌هایی برای هر دو نوع محصول مس اعمال می‌شود.
حامد سلطانی نژاد؛ مدیرعامل بورس کالا در خصوص اقدام‌های بورس کالا برای شناسایی متقاضیان واقعی و حذف متقاضیان غیر واقعی گفت: مقرر شده برای محصول مس مفتول، خریدارانی که در سال‌های ۹۵ و ۹۶ در شرایط ثبات بازار اقدام به خرید کرده اند، به عنوان متقاضی واقعی شناخته شده و بتوانند از این پس نیز مواد اولیه مورد نیاز را از بورس تامین کنند.
اما برای آن‌ها محدودیتی برای حجم خرید در نظر گرفته نشده بود که براساس نامه دو هفته قبل سازمان بازرسی کل مقرر شد هیچ کدام از خریداران در یک عرضه نتوانند بیش از ۱۰۰ تن محصول خریداری کنند.
برای تعیین محدودیت تقاضا و پالایش مشتریان این محصول نیز متوسط میزان خرید ماهانه هر خریدار را در دو سال گذشته یعنی سال‌های ۹۵ و ۹۶ محاسبه کرده و براساس حجم مس خریداری شده ضربدر ۱۵۰ درصد حجم تقاضای جدید را در سیستم‌های معاملاتی لحاظ کرده‌ایم تا بیش از این میزان تقاضا که غیرواقعی خواهد بود، از بازار حذف کنیم.
همکاری با انجمن سیم و کابل ایران
بورس کالا در نشستی که با انجمن صنفی کارفرمایان تولیدکنندگان سیم و کابل ایران برگزار کرد، مقرر کرد با همفکری مدیران این انجمن فیلترهای دیگری را نیز در سیستم های معاملات لحاظ کند چراکه طبق گفته این انجمن برخی از مصرف کنندگان مس در حال حاضر غیر فعال بوده و تولیدی ندارند.
اما برای کسب منافع ناشی از نوسان‌ها و اختلاف قیمت‌ها اقدام به خرید محصول از بورس می‌کنند. از این رو، می‌توان با در نظر گرفتن فیلترهای قوی‌تر، خریداران غیرواقعی و متقاضیان کاذب را شناسایی و حذف کرد.
کاهش قابل توجه تقاضا پس از پالایش
به گفته سلطانی نژاد، با اعمال این محدودیت ها و پایش متقاضیان مس در بورس، میزان تقاضای مس مفتول از حدود ۲۰ هزار تن تقاضای خرید در ماه، به رقم ۵ هزار تن تقاضا کاهش یافت.
میزان تقاضای مس کاتد نیز از 9.3 هزار تن در هر عرضه به 6.2 هزار تن افت کرد. ضمن اینکه با این روش، شرکت های بزرگتر توانستند حجم بیشتری از مواد اولیه موردنیاز جهت تولید محصول‌ها را از بورس تامین کنند.
