آمار عرضه و تقاضا
ميزان عرضه محصول‌های فولادي در چهار ماهه اول سال 94 رقمي در حدود 2 ميليون و 400هزار تن بوده، اما این عدد در مدت مشابه سال جاري به يک ميليون و 300 هزار تن کاهش يافته و اين در حالي است که تقاضا همچنان در اين مدت در محدود 2.5 ميليون تن ثبت شده است. البته حجم بيشتر معاملات محصول‌های فولادي در خلال اين سال‌ها در زمان مچينگ صورت گرفته اما به هر حال نکته قابل استناد کاهش عرضه‌ها در بازار است.
دلیل اصلی شکاف
در همین مدت مزبور متوسط قيمت محصول‌های فولادي نيز به طور متوسط در حدود 400 تا 500 تومان افزايش يافته و حتي به رغم افزايش قيمت محصول‌های فولادي ميزان عرضه‌ها در بازار افزايش نيافته است. صاحب نظران که با «ماین نیوز» صحبت می‌کنند، بر این باورند مهم‌ترين دليل اين شکاف علاقه‌مندي شرکت‌هاي توليدکننده فولاد به فروش صادراتي محصول‌هایشان است.
توليدکننده‌های فولادي به دليل حل بخشي از چالش‌هاي مرتبط با نقل‌وانتقال پول (به خصوص بعد از برجام) تمرکز خود را بر بازارهاي برون مرزي افزايش دادند. آمارها نشان مي‌دهد ميزان صادرات محصول‌های فولادي ايران در سال 94 رقمي معادل 4ميليون تن بوده است اما اين رقم در سال 95 به 5.8 ميليون تن رسيد.
استدلال فعالان بازار
فعالان بازار اما با استناد به روند افزايش قيمت در بازار فولاد مي‌گويند: اين افزايش دو وجه دارد؛ يکي کمبود محصول‌های فولادي در بازار و دوم افزايش قيمت مواد اوليه توليد از جمله شمش و قراضه. بر مبنای آمار سايت بورس کالاي ايران در مدت چهار ماهه سال 94 تا 96 ميزان تقاضا در بازار تغييري نداشته و از 2 ميليون و 600 هزار تن به 2 ميليون و 622 هزار تن رسيده اما در همين دوره ميزان عرضه کاهش يافته است.
افزایش قیمت مواد اولیه
از طرفي افزايش قيمت مواد اوليه از جمله سنگ آهن و قراضه نيز موضوع مهم دیگری است. قيمت سنگ آهن که در سال 94 به زير 30 دلار در هر تن رسيده بود، در مدت يک سال گذشته مدام در حال تجربه نوسان‌ها با ميل افزايشي است. به عبارتي قيمت که در حال حاضر در مورد سنگ آهن دو برابر ارقام سال 94 است بر بهاي محصول اثر گذاشته است.
بهاي شمش وارداتي و شمش در بازارهاي جهاني نيز با افزايش روبه‌رو بوده که در کنار رشد قيمت قراضه باعث شده قيمت تمام شده نيز براي فولاد و محصول‌های فولادي افزايشي باشد. برخي با اشاره به افزايش قيمت محصول‌های فولادي اين موضوع را به حساب خروج بازار از شرايط رکودي گذاشته و معتقدند بازار آماده يک جهش بزرگ است. این در حالي است که نشانه‌اي از افزايش تقاضاي پايدار که بتواند بازار را با اين ميزان رشد روبه‌رو کند، ديده نمي‌شود.
4 موضوع قابل تامل
در اين میان چهار موضوع هم در بازار قابل طرح است که قابل تامل است. نخست آنکه ممکن است کمبود الکترود براي کوره‌هاي قوس الکتريکي اثرات جديد اما محدودی را در بازار فولاد به خصوص شمش ايجاد کند. موضوع ديگر احتمال تعرفه 23 درصدي شوراي فولاد اروپا روي ورق گرم صادراتي است که نیازمند بررسی و البته توجه بیش‌تر در آینده است. موضوع سوم تلاش دولت براي خروج بخش واقعي اقتصاد از شرايط رکودي است که دامنه تاثیر آن به ميزان موفقيت بستگی دارد. موضوع ديگر افزايش بهاي ارز (دلار) در دامنه 400 تومان در مدت دو سال اخير است که بر حجم صادرات تاثیر همراه و هم زماني داشته است.
بر اين اساس بايد گفت فاکتورهاي تغییر دهنده براي قيمت محصول‌های فولادي در حال حاضر وجود دارند که تاثیر معناداری را به همراه دارد. البته بازار در شرايط فعلي تا حدي در آرامش و ثبات به سر مي‌برد، اما هنوز متغيرهاي مثبت در بازار کم نيستند.