پس از خروج آمریکا از برجام اکنون سناریوهای متعددی بر سر تداوم حضور اروپاییها و آسیاییها در تهران به گوش میرسد. در حالی که پس از دیدار محمد جواد ظریف؛ وزیر امور خارجه با اروپاییها در بروکسل برخی از امیدواری به تداوم برجام خبر میدهند اما فعلا جزییاتی از چارچوب همکاری مشخص نیست.
شرکتهای اروپایی که تداوم حضور در ایران را موکول به تصمیم سهامدارانشان کردهاند، به نظر میرسد چندان مایل نیستند خلاف تصمیم ایالات متحده را بپذیرند. از همان ساعت اولیه خروج آمریکا از برجام خزانهداری ایالات متحده از لغو قرارداد بویینگ و ایرباس با ایران خبر داده بود، اگر چه ایرباس گفته به دنبال راهحلهایی برای معاف از تحریمهاست. در این میان تحلیلگران از قطع همکاری آی.تی.آر نیز خبر میدهند.
در صدر تازهترین واکنش شرکتهای خارجی به مساله بازگشت دوباره تحریمهای ایران حضور دارند؛ توتال نیز اعلام کرده در صورتی که ایالات متحده معافیتهایی را برای حضورش در ایران اعمال نکند، سهم سرمایهگذاری خود را به شریک چینیاش واگذار میکند.
زیمنس هم اعلام کرده قرارداد جدیدی را بعد از این با ایران به امضا نمیرساند، این در حالی است که بیمه آلیانتس (به آلمانی: Allianz) نیز از قطع همکاریها با ایران در صورت تداوم تحریمها خبر میدهد. در این میان آلیانتس همچون سیتروئن فرانسه با وجود احتیاط در سرمایهگذاری مجدد در ایران منتظر تصمیم اتحادیه اروپا در خصوص برجام میمانند.
اروپا البته در تازهترین تصمیم، تسویه حساب با ایران را با استفاده از یورو به جای دلار به صورت مشروط تا زمانی که شامل تحریمهای ثانویه نشود، پذیرفت. تحلیلگران و ناظران بر این باورند تکلیف نهایی حضور شرکتهای اروپایی در ایران را اگر چه سهامداران آن شرکتها تعیین میکنند اما همین شرکتها نیم نگاهی هم به تصمیم نهایی اروپا در خصوص چگونگی سازوکار اجرای برجام بدون حضور آمریکا دارند.
با این اوصاف حامیان دولت امیدوار به توافق جدید اروپا با ایران هستند اما ناظران میگویند اروپا به دلایل امنیتی و اقتصادی ابزارهای زیادی برای حمایت از برجام ندارد. شاید بارقه امید برای حفاظت از برجام بستگی به چگونگی انعطاف پذیری دو طرف حاضر در توافق هستهای دارد.