تغییر پازل بورسی
فعالان بازار سهام با ترس از ظاهر شدن علائم تحریم‌های اقتصادی بر چرخه تولید و فروش شرکت‌های کالایی (اعم از پتروشیمی‌ها، فلزات اساسی، کانه‌های فلزی و غیرفلزی) به طور طبیعی از خرید و فروش سهام شرکت‌های مرتبط اندکی فاصله گرفته‌اند. این اتفاق پس از اصلاح نسبی قیمت‌ها طی یک ماه گذشته و با خروج تدریجی بخشی از سرمایه‌های بورسی از سهام یاد شده همراه بوده‌است. موضوعی که اکنون و پس از اصلاح قیمت‌ها، در ضعیف شدن طرف عرضه بسیار موثر بوده‌است. حال آنکه نوسان‌های قیمت بین‌المللی کامودیتی‌ها در جهت منفی‌ست و چشم‌انداز کلی اقتصاد جهانی با جرقه جنگ تجاری آمریکا و چین به استقبال یک رکود مجدد در حرکت است. موضوعی که شک و تردید در ورود نقدینگی به سهام کروه‌های یاد شده را بیش از پیش می‌کند و پول‌های سرگردان را به سمت گروه‌ها و صنایع دیگر رهنمون می‌سازد. این اتفاق با توجه به قدرت پایین جذب نقدینگی صنایعی نظیر زراعتی‌ها، غذایی‌ها، سیمانی‌ها، ساختمانی‌ها، لاستیکی‌ها و گروه‌هایی از این دست، به طور سنتی توجه به گروههای بزرگتری نظیر بانکی و خودرویی را بیشتر می‌کند. رویدادی که با بزرگ شدن اخبار مثبت و شکل‌گیری تدریجی انتظارات در خصوص بهتر شدن وضعیت کلی این گروه‌ها، فرمان نقدینگی سرگردان را به سمت سهام این دو گروه چرخانده است. حال در این فضا، شاهد سقوط قیمت‌های جهانی نفت هستیم. شوکی که شاید تاثیر مستقیمی بر خارج شدن سهام گروه پالایشی از لیست خرید سرمایه‌گذاران بورسی شود و این دو قطبی شکل گرفته در گروههای بالقوه را تقویت کند.
سقوط آزاد طلای سیاه
یکی از مهمترین اتفاقات روز گذشته در بازارهای جهانی، سقوط وحشتناک قیمت نفت بود. ریزش قیمت نفت WTI برای دوازدهمین روز متوالی در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شد اما سقوط بیش از 8 درصدی قیمت این محصول در روز گذشته و رسیدن به مرز 55 دلار در هر بشکه، یک شوک بسیار ویژه به حساب می‌آمد. هرچند قیمت نفت برنت در پایان ساعات معاملاتی روزانه با اندکی بازگشت در مرز 7 درصد منفی و در قیمت 55 دلار و 69 سنت ایستاد اما نگاهی به قیمت نفت در ماه اکتبر حاکی از ریزش نزدیک به 30 درصدی در کمتر از یک ماه گذشته است. ریزش قیمت جهانی نفت درست پس از آشکار شدن عدم توانایی آمریکا به محدود کردن صادرات ایران و انتشار اخباری مبنی بر توفیق ایران بر صادرات نفت شروع شد اما دیروز شاهد یک سقوط آزاد در قیمت طلای سیاه بودیم. در نخستین جرقه‌های ریزش قیمت نفت، بسیاری از رسانه‌ها مخالفت صریح آمریکا با پیشنهاد کاهش روزانه 1 میلیون بشکه‌ای عرضه نفت خام اوپک در آینده‌ای نه چندان دور را عامل اصلی چنین واکنشی می‌دانستند اما سقوط شدید قیمت نفت نشان‌دهنده یک تغییر بزرگتر در ابعاد کلان بود.
علاوه بر رکورد شکنی متوالی تولید نفت آمریکا و رسیدن به سقف 11.35 میلیون بشکه در روز (افزایش نزدیک به 3 میلیون بشکه در عرض 2 سال) که سمت عرضه جهانی نفت را بسیار قدرتمند کرده‌است، انتظار کاهش تقاضای موثر نفت با توجه به چشم‌انداز رکودی اقتصاد جهانی نیز تعادل عرضه و تقاضا را برهم زده‌است. اما با تمام این تفاسیر، ریزش قیمت جهانی نفت با این مقیاس و در این مدت زمانی کم را می‌توان بیش از هر چیز دیگر به قدرت‌نمایی آمریکا نسبت داد. کاهش قیمت جهانی نفت به عنوان یک اهرم فشار بر کشورهای ایران و عربستان به طور خاص با تمایل آمریکا به عرضه هرچه بیشتر موجودی استراتژیک نفت این کشور (SPR) در بازارهای بین‌المللی رویدادی‌ست که معادلات را بر هم می‌زند. هرچند بسیاری از کارشناسان معتقدند که این سیاست آمریکا نمی‌تواند به طور موثر در بلندمدت عملیاتی شود اما بار روانی آن و شوک‌هایی که به بازارهای جهانی می‌دهد غیرقابل انکار است. ریزش قیمت جهانی نفت برای درآمد صادراتی ایران نیز بسیار موثر است و می‌تواند عامل اصلی فشار بر کل اقتصاد کشور باشد. از سوی دیگر صنایع مرتبط نظیر پالایشگاه‌ها نیز از افت قیمت‌های جهانی متضرر خواهند شد. اما همزمان با افت شدید قیمت جهانی نفت شاهد رشد بیش از 7 درصدی قیمت گاز طبیعی در روز گذشته بودیم. رشد قیمت جهانی گاز طبیعی در کنار کاهش قیمت جهانی نفت (که بر قیمت محصولات پتروشیمی موثر است) می‌تواند بر صنعت شیمیایی به طور خاص اثر منفی بگذارد و صنایع دیگر را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد.
رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»
الف) صنایع: مازیار بیگلو؛ دبیر انجمن قطعه‌سازان از ارایه درخواست آزادسازی خودرو به روحانی در هفته آینده خبر داد . به گفته وی قطعه‌سازان در تامین ارز از طریق شبکه نیما با مشکل روبرو هستند. به نحوی که با زحمت و با تاخیر بسیار می‌توانند بخشی از ارز مورد نیاز را دریافت کنند. در رابطه با مابه‌التفاوت نرخ ارز هنوز هیچ گشایشی انجام نشده و در صورت استمرار این شرایط صنعت خودروسازی غیرفعال می‌شود.
همچنین مطابق آمارهای بانک مرکزی نسبت سپرده بانک‌ها و موسسه‌های اعتباری نزد بانک مرکزی به مجموع سپرده‌های دیداری و غیردیداری در ۶ ماه ابتدایی سال، 0.3 درصد افزایش یافت که این رویه در سال گذشته نیز دنبال شد.
بر مبنای مصوبه هیات وزیران که پیش‌تر در دستور کار بوده، بهای گاز طبیعی باید پانزده درصد افزایش یابد. در همین حال رییس کل سازمان مالیاتی لیست جدید مواد خام و کالاهای نفتی مشمول ماده ۱۴۱ قانون مالیات‌های مستقیم (مالیات صفر درصد) را ابلاغ کرد.
ب) شرکت‌ها: برنامه دو عرضه سهام در بورس و فرابورس اعلام شد؛ براین اساس در فرابورس قرار است 7.06 درصد از سهام تولیدی گاز لوله با قیمت هر سهم 605 تومان روز سه‌شنبه 29 آبان‌ماه به طور یکجا و نقد عرضه شود. همچنین در بورس تهران نیز قرار است 1.4 درصد از سهام سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات توسط توسعه معدنی صنعتی صبانور با قیمت هر سهم 580 تومان در همین روز 29 آبان‌ماه عرضه شود.
محسن میرمحمدی؛ مدیر عامل فولاد سنگان می‌گوید: فولاد مبارکه تاکنون 2.5 هزار میلیارد تومان در سنگان سرمایه‌گذاری کرده است. البته حمیدرضا عظیمیان؛ مدیرعامل فولاد مبارکه هم با اعلام تولید نیمی از فولاد ایران توسط این شرکت بورسی از افزایش ۳ و کاهش ۷ برابری تولید و مصرف آب در ۱۷ سال گذشته خبر داد. براین اساس در حالی سال ۷۰ مصرف آب برای تولید حدود ۲.۴ میلیون تن ، ۱۶.۴ متر مکعب بود که در حال حاضر با تولید حدود ۷.۶ میلیون تن ، مصرف آب به ۲.۷ مترمکعب رسیده است؛ به عبارتی دیگر در برابر افزایش تولید ۳ برابری، مصرف آب ۷ برابر کم شده است. به گفته مدیران این مجموعه با توجه به مسائل زیست محیطی و خشکسالی، بازیافت آب در صدر برنامه‌ها قرار دارد. در همین حال نعمت‌اله محسنی؛ معاون بازرگانی ذوب آهن هم از مذاکره انعقاد اولین قرارداد فروش ریل صادراتی و زمان تفاهم نهایی با انجمن زغالسنگ خبر داد.
غلامرضا صادقیان؛ مدیرعامل هپکو می‌گوید: مشکل تامین مواد اولیه خارجی به‌رغم تحریم‌ها برای «تپکو» رفع شده و در همین راستا مواد اولیه برای ساخت ۲۰ دستگاه گریدر خریداری شده است.
سرپرست پتروشیمی فن نوآوران می‌گوید: پتروشیمی فن آوران پس از پانزده سال از آغاز راه‌اندازی برای نخستین بار به سقف تولید روزانه متانول يعني 3042 تن رسید.
